śrīmaitrāyaṇīyamānavagṛhyasūtrabhāṣyam /
prathamaḥ puruṣaḥ /
prathamaḥ khaṇḍaḥ
atha mānavagṛhyasūtraprārambhaḥ /
oṃ upanayanaprabhṛti vratacārī syāt // ManGS_1,1.1 //
mārgavāsāḥ saṃhatakeśo bhākṣācāryavṛttiḥ saśalkadaṇḍaḥ sapta /
muñjāṃ mekhalāṃ dhārayedācāryasyāpratikūlaḥ sarvakārī // ManGS_1,1.2 //
yadenamupeyāt tadasmai dadyād bahūnāṃ yena saṃyuktaḥ // ManGS_1,1.3 //
nāsya śayyāmāviśet // ManGS_1,1.4 //
na savasrayet // ManGS_1,1.5 //
na rathamārohet // ManGS_1,1.6 //
nānṛtaṃ vadet // ManGS_1,1.7 //
na muṣitāṃstriyaṃ prekṣeta // ManGS_1,1.8 //
na vihārārtho jalpet // ManGS_1,1.9 //
na rucyarthaṃ kiṃcana dhārayīta // ManGS_1,1.10 //
sarvāṇi sāṃ sparśikāni strībhyo varjjayet // ManGS_1,1.11 //
na madhumāṃse prāśnīyāt kṣāralavaṇe ca // ManGS_1,1.12 //
na snāyādudakaṃ vā bhyāveyāt // ManGS_1,1.13 //
yadi snāyāddaṇḍa ivāpsu plaveta // ManGS_1,1.14 //
prāgastamayānniṣkramya samidhāvahārerddhariṇyau brahmavarcasakāma iti śrutiḥ // ManGS_1,1.15 //
imaṃ stomamarhata ityagniṃ parisamuhya paryukṣya paristīryaidhosyedhiṣīmahīti samidhamādadhāti, samidasi samedhiṣīmahīti dvitīyām // ManGS_1,1.16 //
apo adyānvacāriṣamityupatiṣṭhate // ManGS_1,1. 17 //
yadagre tapasā tapo brahmacaryamupeyamasi /
priyāḥ śrutasya bhūyāsmāyuṣmantaḥ sumedhasa iti mukhaṃ vimṛṣṭe // ManGS_1,1.18 //
bhadraṃ karṇebhiḥ śṛṇuyāma devā iti śrotre abhimṛśati // ManGS_1,1.19 //
bhadraṃ paśyemākṣābhir yajatrā iti cakṣuṣī // ManGS_1,1.20 //
sthirai raṅgai stuṣṭuvāṃ sastanūbhir vyaśema devahitaṃ yadāyu rityaṅgāni // ManGS_1,1.21 //
iha dhṛtiriha svadhṛtiriti hṛdayadeśamārabhya japati // ManGS_1,1.22 //
rucaṃ no dhehīti pṛthivīmārabhate // ManGS_1,1.23 //
tryāyuṣaṃ jamadagneḥ kaśyapasya tryāyuṣamagastyasya tryāyuṣam /
yaddevānāṃ tryāyuṣaṃ tanme astu tryāyuṣamiti bhasmānāṅgāni saṃspṛśyāpohiṣṭhīyābhirmārjāyate // ManGS_1,1.24 //
iti prathamaḥ khaṇḍaḥ //1//
dvitīyaḥ khaṇḍaḥ /
oṃ atha saṃdhyāmupāste // ManGS_1,2.1 //
prāgastamayānniṣkramyottarato grāmasya purastādvā śucau deśe niṣedyopaspṛśyāpāmañjaliṃpūrayitvā pradakṣiṇamāvṛtya āyāhiviraje devyakṣare brahmasaṃmite /
gāyatrīṃ chandasāṃ mātaridaṃ brahma juṣasva me ' ityāvāhayati // ManGS_1,2.2 //
ādyojo 'sīti japitvā kaste yunaktīti yojayitvoṃ bhūrbhuvaḥ svastatsaviturityaṣṭau kṛtvaḥ prayuṅkta ityāmnātāḥ kāmā ādevo yātīti triṣṭubhaṃ rājavanyasya yuñjata iti jagatiṃ vaiśamya // ManGS_1,2.3 //
udutyaṃ jātavedasamiti dve nigadya kaste vimuñjatīti vimucyodakāñjalimutsṛjati // ManGS_1,2.4 //
evaṃ prātastiṣṭhan // ManGS_1,2.5 //
etena dharmeṇa dvādaśacaturviṃśatiṃ ṣaṭtriśatamaṣṭācatvāriṃ śataṃ vā varṣāṇi yo brāhmaṇo rājanyo vaiśyo vā drahmacaryaṃ carati muṇḍaḥ śikhājaṭaḥ sarvajaṭo vā malajñurabalaḥ kṛśaḥ snātvā sa sarvaṃ vindate yatkiṃcinmanasecchatīti // ManGS_1,2.6 //
etena dharmeṇa sādhvadhīte // ManGS_1,2.7 //
chandasyarthānbudhvā snīsyan gāṃ kārayet // ManGS_1,2.8 //
ācāryamarhayocchrotriyaḥ // ManGS_1,2.9 //
anyo vedapāṭhī na tasya snānam // ManGS_1,2.10 //
āpo hiṣṭheti tisṛbhirhiraṇyavarṇāḥ śucaya iti dvābhyāṃ snātvāhate vāsasī paridhatte // ManGS_1,2.11 //
vasvasi vasumantaṃ mā kuru sauvarcasāya mā tejase brahmavarcasāya paridadhāmīti paridadhāti // ManGS_1,2.12 //
yathā dyauśca pṛthivī ca na bibhīto na riṣyataḥ /
evaṃ me prāṇa mā riṣa ityāṅkte // ManGS_1,2.13 //
hiraṇyamāvadhnīte // ManGS_1,2.1 //
chatraṃ dhārayate daṇḍaṃ mālāṃ gandham // ManGS_1,2.15 //
pratiṣṭhe sthodaivate dyāvāpṛthivī mā mā saṃtāptamityupānahau // ManGS_1,2.16 //
dvivastro 'ta urdhvaṃ bhavati tasmācchobhanaṃ vāso bhartavyamiti śrutiḥ // ManGS_1,2.17 //
āmantryagurūn gurubandhūṃśca svān gṛhānvrajet // ManGS_1,2.18 //
pratiṣiddhamaparayā dvārā niṣkramaṇaṃ malavadvāsasā saha saṃvastraṇaṃ rajaḥ sunāsinyā saha śayyā gurorduruktavacanamasthāne śayanaṃ smayanaṃ saraṇaṃ sthānaṃ yānaṃ gānaṃ tasya cekṣaṇam // ManGS_1,2.19 //
paurṇamāsyāmamāvāsyāyāṃ vāgneyena paśunā yajeta // ManGS_1,2.20 //
tasya pavirbhakṣayitvā yathāsukhamata ūrdhvaṃ madhumāṃse prāśnīyātkṣāralavaṇe ca // ManGS_1,2.21 //
iti dvitīyaḥ khaṇḍaḥ //
tṛtīyaḥ khaṇḍaḥ /
yamevaṃ vidvāṃsamabhyudiyādvābhyasta miyādvā pratibudhya japet
punarmā maitvindriyaṃ punarāyuḥ punarbhagaḥ
punardraviṇā maitu māṃ punarvāhyaṇa maitu mām
athoyatheme dhiṣṇyāso agnayo yathāsthānaṃ
kalpayantā mihai-vetyabhyuditaḥ // ManGS_1,3.1 //
punarmātmā punarāyuraitu punaḥ prāṇaḥ punarākūtiraitu vaiśvānaro vāvṛdhāno vareṇāntastiṣṭhato me mano amṛtasya ketuḥ ityabhyasta mitaḥ // ManGS_1,3.2 //
ubhāveva vābhyudito japedubhāveva vābhyastamitaḥ // ManGS_1,3.3 //
yadyācaraṇīyānvācaredanākrośedabhojyasyavānna maśnīyādakṣi vāspandetkarṇo vākrośedagniṃ vā citimārohetsmaśānaṃ vā gacchedyupaṃ vospṛśedretaso vā skandedetābhyāmeva mantrābhyāmāhutirjuhuyādapi vājyalipte samidhe vādadhyādapi vā mantrāveva japet // ManGS_1,3.4 //
evamadharmamācaryāsthūlam // ManGS_1,3.5 //
sthūle veṣaṇayā viharedavastro lomatvagācchādo 'gnimārohetsaṃgrāme vā dhātayedapi vāgnimindhānaṃ tapasā'tmānamupayojayīta // ManGS_1,3.6 //
iti tṛtīyaḥ khaṇḍaḥ
caturthaḥ khaṇḍaḥ
varṣāsu śravaṇena svādhyāyānupākurute // ManGS_1,4.1 //
sa juheti-
apvānāmāsi tasyāstejoṣṭraṃ gamayem / ahamiddhi pituḥ parimedhāmṛtasya jagrabha sūrya ivājani svāhā /
sarasvatīnāmāsi sarasvannāmāsi /
yuktirnāmāsi yojo nāmāsi /
matirnāmāsi mane nāmāsi //
tasyāstejoṣṭrīṃ gameyam /
tasya tejoṣṭraṃ gamayemiti sarvatrānuṣajati // ManGS_1,4.2 //
yuje svāhā prayuje svāhodyujesvāhetyetairattevāsināṃ yogamicchanniti // ManGS_1,4.3 //
prāk sviṣṭakṛtotha japati /
ṛtaṃ vadiṣyāmi satyaṃ vadiṣyāmi tanmāmavatu tadvaktāramavatvavatu mā bhavatu vaktāram /
vāṅ me manasi pratiṣṭhinā, mano me vaici pratiṣṭhitamāvirāyurmayi dhehi vedasya vāṇīḥ stha /
oṃ bhūrbhuvaḥ svastatsavituriti // ManGS_1,4.4 //
darbhapāṇistriḥ sāvitrī madhīte /
triṃścādito 'nuvākān /
ko vā yunaktīti ca /
upākurmahe 'dhyāyānupatiṣṭhantu chandāsīti ca // ManGS_1,4.5 //
tasyānadhyāyāḥ samūhanvāto valīkakṣāraprabhṛti varṣaṃ na vidyotamāne na stanayatīti śrutirākālikaṃ devatumulaṃ vidyuddhanvolkātyakṣarāḥ śabdāḥ /
ācāreṇānye // ManGS_1,4.6 //
arddhapañcamānmāsānadhītyotsṛjati pañcārddhaṣaṣṭhānvā // ManGS_1,4.7 //
atha japati ṛta mavādiṣaṃ tanmāvīt ttadvaktāramāvīdāvīnmāmāvīdvaktāram /
vādh me manasi pratiṣṭhitā mano me vāci pratiṣṭhitaṃ māvirāyur mayi dhehi /
vedasya vāṇīḥ stha /
oṃ bhūrbhuvaḥ svastatsavituriti // ManGS_1,4.8 //
darbhapāṇistriḥ sāvitrīmadhīte /
trīṃścādito 'muvākān ko vo vimuñcatīti vimucyotsṛjāmahedhyāyānpratīśvasantu chandāsīti ca // ManGS_1,4.9 //
pratipadaṃ pakṣiṇīṃ rātrīṃ nādhīyīta nāta ūrdhvamabhreṣu // ManGS_1,4.10 //
ākāliko vidyutsnanayitnuvarṣeṣu // ManGS_1,4.11 //
gonāmeṣu mantrabrāhmaṇakalpayitṛmedhamahāvratāṣṭāpadīṃ vaiṣuvatāni divādhīyīta vaiṣuvattamārdrapāṇiḥ // ManGS_1,4.12 //
rudānna naktaṃ na bhuktā na grāme // ManGS_1,4.13 //
śukriyasya pravargyakalpe niyamo vyākhyātastrayoviṃśaṃ tu saṃmīlya // ManGS_1,4.14 //
gavāṃ tu na sakāśe gonāmāni gārbhiṇīnāmasakāśe 'ṣṭāpadīṃreto mūtramiti ca // ManGS_1,4.15 //
śunīśīryasya ca saurye cakṣuṣkāmasya cakṣurno dhehi cakṣuṣa iti sūryo 'po 'vagāhata iti ca ādityasairyayāmyāni ṣaḍṛcāni divādhīyīta // ManGS_1,4.16 //
upākṛtyotsṛjya ca tryahaṃ pañcarātrameke // ManGS_1,4.17 //
vedārambhaṇe samāptau cākālam // ManGS_1,4.18 //
iti caturthaḥ khaṇḍaḥ /
pañcamaḥ khaṇḍaḥ
athāto 'ntarakalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ // ManGS_1,5.1 //
darbhamayaṃ vāsaḥ paridhāyacamyāpāṃ naptra iti tīre japitvāpo 'vagāhya oṃbhūrbhuvaḥ svastatsavituriti // ManGS_1,5.2 //
darbhapāṇistriḥ sāvitrīmadhīte trīṃ śvādito 'nuvākān // ManGS_1,5.3 //
āpo devīrhaviṣmatīrimā nigrābhyo stha mahitrīṇāmavo 'stu agnerarāyurasi devī rāpo apāṃ napāddevīrāpo madhumatīragnaye svāhā rātrīṃ rātrīmityaṣṭau // ManGS_1,5.4 //
yā oṣadhayaḥ samānyāyanti punantu mā pitaro 'gnermanve saśevṛdhamadhidhāḥ kayā naścitra ābhuvadūtīti tisraḥ // ManGS_1,5.5 //
tacchaṃyorā vṛṇīmaha iti mārjayitvā vāsāṃsyutsṛjāyācāryānpitṛdharmeṇa tarpayanti // ManGS_1,5.6 //
śrāddhakalpena śeṣo vyākhyātaḥ // ManGS_1,5.7 //
iti pañcamaḥ khaṇḍaḥ /
ṣaṣṭhaḥ khaṇḍaḥ /
athātogniṃ pravartayanti // ManGS_1,6.1 //
uttarato grāmasya purastādvā śucau deśe vedyākṛtiṃ kṛtvāhavanīyasthāne saptacchandāṃsi pratiṣṭhāpya viṣṭharā darbhamuṣṭhīnvā dakṣiṇāgnisthāne praugākṛtiṃ kauśitaṃ khātvā paścādutkaramapāṃ pūrayitvā
gārhapatyasthāne 'gniṃ praṇīya yuñjānaḥ prathamaṃ mana ityaṣṭau dutvā /
ñakūtamagniṃ prayujaṃ svāheti ṣaḍ juhoti viśvo devasya netu riti saptamīm // ManGS_1,6.2 //
yajñiyānāṃ samidhāṃ trīṃ strīn samitpūlānupakalpya prāksviṣṭakṛtastiṣṭhanto vyāhṛtipūrvakaṃ khaṇḍilasyādītastribhi ranuvākairekaikena svāhākārāntābhirādadhati // ManGS_1,6.3 //
āpodiṣṭīyābhiḥ kausitān mārjayitvā dhānābhir brābmaṇānsvasti vācayanti dhānābhir brāhmaṇānsvasti vācayanti // ManGS_1,6.4 //
iti mānave ṣaṣṭhaḥ khaṇḍaḥ //6//
saptamaḥ khaṇḍaḥ
athopaniṣadarhāḥ /
brahmacārī sucariti medhāvī karmakṛddhanadaḥ priyo vidhāṃ vā vidyāyānveṣyan // ManGS_1,7.1 //
tāni tīrthāni brahmaṇaḥ // ManGS_1,7.2 //
bhāryāṃ vindate // ManGS_1,7.3 //
kṛttikā svāti pūrvairiti varayet // ManGS_1,7.4 //
rohiṇīmṛgaśiraḥ śravaṇāśraviṣṭhottarāṇītyupayame tathodvāhe yadvā puṇyoktam // ManGS_1,7.5 //
pañca vivāhakārakāṇi bhavanti vittaṃ rūpaṃ vidyā prajñā bāndhava iti // ManGS_1,7.6 //
ekālābhe vittaṃ visṛjed dvitīyālābhe rūpaṃ tṛtīyālābhe vidyāṃ prajñāyāṃ bāndhava iti ca vivahante // ManGS_1,7.7 //
bandhumatīṃ kanyāmaspṛṣṭamaithunā samānavarṇāsamānapravarāṃ yavīyasīṃ nagnikāṃ śreṣṭhām // ManGS_1,7.8 //
vijñānamasyāḥ kuryādaṣṭau loṣṭhānāharesītā- loṣṭhaṃ vediloṣṭhaṃ dūrvāloṣṭhaṃ gomayaloṣṭhaṃ phalavato vṛkṣasyadhastālloṣṭhaṃ śmaśānaloṣṭha madhvaloṣṭhabhirīṇaloṣṭhamiti // ManGS_1,7.9 //
devāgāre sthāpayitvātha kanyāṃ grāhayet yadi smaśānaloṣṭhaṃ gṛhṇīyādadhvaloṣṭhabhiriṇaloṣṭhaṃ vā no payamet // ManGS_1,7.10 //
saṃjuṣṭāṃ dharmeṇopayaccheta brāhmeṇa śaulkena vā // ManGS_1,7.11 //
śatamiti rathaṃ dadyāt gomithunaṃ vā // ManGS_1,7.12 //
iti saptamaḥ khaṇḍaḥ /
aṣṭamaḥ khaṇḍa
paścādagneścatvāryāsanānyupakalpayīta // ManGS_1,8.1 //
teṣūpaviśanti purastatpratyaṅmukho dātā paścātprāṅmukhaḥ pratigrahītā dāturuttarataḥ pratyaṅmukhī kanyā dakṣiṇata udaṅmukho mantrakāraḥ // ManGS_1,8.2 //
teṣāṃ madhye prāk tūlāndarbhānastīryā kāṃsyamakṣatodakena pūrayitvā avidhavāsmai prayacchati // ManGS_1,8.3 //
tatra hiraṇyam // ManGS_1,8.4 //
aṣṭau maṅgalyānyāvedayati // ManGS_1,8.5 //
maṅgalyānyuktā dadāmi pratigṛhṇāmīti trirbrahmadeyā pitā bhrātā vā dadyat // ManGS_1,8.6 //
sahiraṇyānañjalīnāvapati dhanāya tvetidātā putrebhyastveti pratigrahītā tasmai pratyāvapati // ManGS_1,8.7 //
caturvyatihṛtya dadāti // ManGS_1,8.8 //
sāvitreṇa kanyāṃ pratigṛhya prajāpataya iti ca ka idaṃ kasmā adāditi sarvatrānuṣajati kāmaitatta itiyantam // ManGS_1,8.9 //
samānā vā ākūtānīti saha japantyāntādanuvākasya // ManGS_1,8.10 //
khe rathasya khe nasaḥ yugasya śatakrato apālamindrastriḥ pūrtyavakṛṇotsūryatvaca miti tenodakāṃsyena kanyāmabhiṣiñcet // ManGS_1,8.11 //
iti aṣṭamaḥ khaṇḍaḥ //8//
navamaḥ khaṇḍaḥ
ṣaḍadhyārhā bhavantyṛtvigācāryo vivāhyo rājā snātakaḥ priyaśceti // ManGS_1,9.1 //
aprākaraṇikānvā parisaṃvatsarādarhayanti // ManGS_1,9.2 //
prākaraṇikāḥ kartāraḥ sadasyāśca vṛtāḥ // ManGS_1,9.3 //
na jīvatpitṛkor'dhyaṃ pratigṛhṇīyāditiśrutirathavā pratigṛhṇīyāt // ManGS_1,9.4 //
athainamarhayanti // ManGS_1,9. 5 //
kāṃsye camase vā dadhi madhu cānīya varṣīyasā pidhāyācamanīyaprathamaiḥ pratipadyante // ManGS_1,9.6 //
virājo dohosi virājo dohosi virājo dohamaśīya mayi dohaḥ padyāyai virājaḥ kalpatāmityekaika māhrimāṇaṃ pratīkṣate // ManGS_1,9.7 //
sāvitreṇa viṣṭaraṃ pratigṛhya ahaṃ varṣma sadṛśānāmudyatāmiva sūryaḥ idaṃ tamabhitiṣṭhāmi yo mā kaścābhidāsatīti japati // ManGS_1,9.8 //
rāṣṭrabhṛdasītyācārya āsandīmanumantrayate // ManGS_1,9.9 //
mā tvā doṣa ityadhastātpādayorviṣṭaramupakarṣati // ManGS_1,9.10 //
viṣṭara āsīnāyai kaikaṃ triḥ prāha // ManGS_1,9.11 //
naiva bho ityāha nama ārṣeyāyeti śrutiḥ spṛśatyarghyam // ManGS_1,9.12 //
pādyena pādau prakṣālya sāvitreṇa madhuparkaṃ pratigṛhya pratiṣṭhāpyavasāyya namo rudrāya pātrasade namo rudrāya pātrasada iti prādeśenādhyadhi pratidiśaṃ pradakṣiṇaṃ
sarvato 'bhyuddiśati // ManGS_1,9.13 //
madhuvātā ṛtāyata iti tisṛbhiraṅgulyā pradakṣiṇaṃ pratyṛcaṃ trirāyauti // ManGS_1,9.14 //
amṛtopastaraṇamasītyupastarati // ManGS_1,9.15 //
satyaṃ yaśaḥ śrīrmayi śrīḥśrayatāmiti madhuparkaṃ triḥ prāśnāti // ManGS_1,9.16 //
amṛtāpidhānamasītyācāmati // ManGS_1,9.17 //
suhṛde 'vaśiṣṭaṃ prayacchati // ManGS_1,9.18 //
asi pāṇirgāṃ prāha // ManGS_1,9.19 //
hato me pāpmānaṃ me hata oṃkuruta iti preṣyati // ManGS_1,9.20 //
caturo brāhmaṇānnānāgotrān bhojayate // ManGS_1,9.21 //
paśvaṅgaṃ pāyasaṃ vā kārayennāmāṃso madhuparka iti śrutiḥ // ManGS_1,9.22 //
yadyutsṛjenmātā rudrāṇāṃ duhitā vasūnāṃ svasādityānāmamṛtasya nābhiḥ /
pranuvocaṃ cikituṣe janāya māgā manāgā maditiṃ vaṅiṣṭa /
bhurbhuvaḥ svarotmutsṛjatu tṛṇānyattu // ManGS_1,9.23 //
athālaṃkāraṇamalaṃkaraṇamasi sarvasmā alaṃ me bhūyāsam // ManGS_1,9.24 //
praṇāpānau me tarpaya udīnarūpe me tarpaya sucakṣā aha makṣibhyāṃ bhūyāsaṃ suvarcā mukhena suśrutkarṇābhyāṃ bhūyāsāmiti yatāliṅgamaṅgāni saṃspṛśati // ManGS_1,9.25 //
atha gandhotsadane vāsasī // ManGS_1,9.26 //
paridhāsye yaśo dhāsye dīrghāyutvāya jaradaṣṭirastu
śataṃ jīvemaśaradaḥ purūcī rīyaspoṣamabhisaṃvyayiṣye
yaśasā mādyāvā pṛthivī yaśasendrā bṛhaspatī
yaśo bhagaśca māriṣadyaśo mā prati mucyatāmaṃ
ityahataṃ-vāsaḥ paridhatte // ManGS_1,9.27 //
kumāryāḥ pramadane bhagamaryamaṇaṃ pūṣaṇaṃ tvaṣṭāramiti yajati // ManGS_1,9.28 // /
prāksviṣṭakṛtaścatasro avidhavā nandīrupavādayanti // ManGS_1,9.29 //
abhyantare kautuke devapatnīrjayati // ManGS_1,9.30 //
iti navamaḥ khaṇḍaḥ //9//
daśamaḥ khaṇḍaḥ
prāgudañcaṃ lakṣaṇamuddhṛtyāvokṣya sthaṇiḍalaṃ gomayenopalipya maṇḍalaṃ caturasraṃ vā agniṃ nirmathyābhimukhaṃ praṇayet tatra brahmopaveśanam // ManGS_1,10.1 //
darbhāṇāṃ pavitre mantravadutpādyemaṃstoma marhata ityagniṃ parisamuhya paryukṣya paristīrya paścādagnerekavadbahiḥstṛṇāti // ManGS_1,10.2 //
udakprāktūlāndarbhānprakṛṣya dakṣiṇāṃstathottarānagreṇāgniṃ dakṣiṇairuttarānavastṛṇāti // ManGS_1,10.3 //
dakṣiṇato 'gnerbrahmaṇe saṃstṛṇātyaparaṃ yajamānāya paścārjjhe patnyai aparamaparaṃśākhodakadhārayorlājā dhāryāśca paścādyugadhārasya ca // ManGS_1,10.4 //
syonā pṛthivi bhavetyetayāvasthāpya śamīmayīḥ śamyāḥ kṛtvāntagorṣṭhe 'gnimupasamādhāya bhartā bhāryāmabhyudānayati // ManGS_1,10.5 //
vāsasonte gṛhītvā-
'aghora cakṣurapatighnyedhi śivā paśubhyaḥ sumanāḥ suvarcāḥ vīrasūdervakāmā syonā śaṃ no bhava dvipade śaṃ catuṣpade' ityabhiparigṛhyābhyudānayati // ManGS_1,10.6 //
uttareṇa rathaṃ vānovānuparikramyāntareṇa jvalanavahanāvatikramya dakṣiṇāsyāṃ dhuryuttarasya yugatanmano 'dhastātkanyāmavasthāpya śamyāmutkṛṣya hiraṇyamantardhāya hiraṇyavarṇāḥ śucaya iti tisṛbhiradbhirabhiṣicya ajtraiva bāṇaśabdaṃ kuruteti preṣyati // ManGS_1,10.7 //
athāsyai vāsaḥ prayacchati-
yā akṛntanyā atanvanyā āvanyā avāharan
yāścāgnādevyo 'ntānabhito 'tatananta /
tāstvādevyo jarase saṃvyayantvāyuṣmatīdaṃ paridhatsva vāsaḥ-ityahataṃ vāsaḥ- paridhāpyānvārabhyādhārāvājyabhāgau hutvā agnaye janavide svāhetyuttarārdhe juhoti somāya janavide svāheti dakṣiṇārddhe gandharvāya janavide svāheti madhye // ManGS_1,10.8 //
yukto vaha yadākūtamiti dvābhyāmagniṃyojayitvā nakṣatramiṣṭvā nakṣatradevatāṃyajettithiṃ tithidevatāmṛtudevatāṃ ca // ManGS_1,10.9 //
somodadadgandharvāya gandharvo dadadagnaye /
raviṃ ca putrāṃścādādagnirmahyamatho imām
agnirasyāḥ prathamo jātavedāḥ
so 'syāḥ prajñā muñcatu mṛtyupāśāt /
tadidaṃ rājā varuṇo 'numanyatām /
yathedraṃstrīpautramaganma rudriyāya svāha-
iti hiraṇyagarbha ityaṣṭābhiḥ pratyṛcamājyāhutīrjuhuyāt // ManGS_1,10.10 //
yena ca karmaṇecachettatra ca jayān juhuyāt jayānāṃca śrutistāṃ yatoktām /
ākūtyai tvā svāhā, bhūtyai tvā svāha, prayuje tevā svāha, nabhase tvā svāha, aryambhaṇe tvā svāha, samṛdhyai tvā svāha, jayāyai tvā svāha, kāmāya tvā svāhetyṛcā stomaṃ prajāpataya iti ca // ManGS_1,10.11 //
śuciḥ pratyaṅṅupayantā tāṃsamīkṣasvetyāha // ManGS_1,10.12 //
tasyāṃ samīkṣamāṇāyāṃ japati--
mama vrate te hṛdayaṃ dadhātu mama cittamanucittaṃ te 'stu
mama vācamekamanā juṣasva prajāpatiṣṭhvā niyunaktumahyam-iti // ManGS_1,10.13 //
kā nāmāsītyāda // ManGS_1,10.14 //
nāmadheye
prokte devasya tvā savituḥ prasave 'śvinorbāhubhyāṃ pūṣṇo hastābhyāṃ hastaṃ gṛhṇābhyasāviti hastaṃ gṛhṇannāma gṛhṇāti / prāṅmukhyāḥ prātyāṅmuka ūrdhvastiṣṭannāsīnāyā dakṣiṇa muttānaṃ dakṣiṇena nīcārikta mariktena- yathendrohastamagrahīt savitā varuṇo bhagaḥ /
gṛhṇāmi te sau bhagatvāya hastaṃ mayā patyā jaradṛṣṭiryathā sat //
bhago aryamā savitā purandhir mahyaṃ tvādurgārhapatyāya dovāḥ /
yāgre vāk samavadata purā devāsurebhyaḥ /
tāmadya gāthāṃ gāsyāmo yā strīṇāmuttamaṃ manaḥ /
sarasvati predamava subhage vājinīvati
yāṃ tvā viśvasya bhūtasya bhavyasya prāgāyāmyasyāgrataḥ /
amoha masmi sā tvaṃ sā tvamasyāpyamoham //
dyau rahaṃ pṛthivi tvamṛk tvamasi sāmāham //
retoha masmi reto dhattam //
tā eva vivāhāvahai puṃse putrāya karttavai /
śrīye putrāya vedhavai //
rāyasyoṣayā suprajāstvāya suvīryāya //
iti // ManGS_1,10.15 //
abhidakṣiṇamānīyāgneḥ paścāt---
etamaśmānamātiṣṭatamaśmeva yuvāṃ sthiro bhavatam
kṛṇvantu viśve devā āyurvā śaradaḥ śatam /
iti dakṣiṇābhyāṃ pabhdyāmaśmānamāsthāpayati // ManGS_1,10.16 //
yathendraḥ sahendrāṇyā avāruhad gandhamādanāt /
evaṃ tvamasmādaśmano avaroha saha patnyā //
ārohasva same pādau pra pūrvyāyuṣmatī kanye putravatī bhava /
ityevaṃ dvirāsthāpayati // ManGS_1,10.17 //
catuḥ pariṇayati // ManGS_1,10.18 //
samitaṃ saṃkalpethāmiti paryāye paryāye brahmā brahmajapaṃ japet // ManGS_1,10.19 //
iti daśamaḥ khaṇḍaḥ //10//
ekādaśaḥ khaṇḍaḥ
tato yathārthaṃ karmasannipāto vijñeyaḥ // ManGS_1,11.1 //
aryamṇe 'gnaye pūṣṇe 'gnaye varuṇāya ca vrīhīn yavānvābhinirūpya prokṣya lājā bhṛjati // ManGS_1,11.2 //
mātre prayacchati sa jātāyā avidhavāyai // ManGS_1,11.3 //
athāsyai dvitīyaṃ vāsaḥ prayacchati tenaiva mantreṇa // ManGS_1,11.4 //
darbharajvā indraṇyāḥ saṃnahanamityantau samāyamya pumāṃsaṃ granthiṃ bandhnāti // ManGS_1,11.5 //
saṃ tvā nahyāmi payasā pṛthivyāḥ saṃtvā nahyāmyadbhiroṣadhībhiḥ /
saṃ tvā nahyāmi prajayā dhanena sā sannaddhā sunuhi bhāgadheyam /
itiyantarato vastrasya yoktreṇa kanyāṃ saṃnahyate // ManGS_1,11.6 //
athainānyupakalpayate śūrpāṃ lājā iṣīkā aśmāna māñjanam // ManGS_1,11.7 //
catasṛbhirdarbheṣīkābhiḥ śareṣīkābhirvā samuñajābhiḥ satūlābhirityekaikayā traikakubhasyāñjanasya saṃnikṛṣya vṛtrasyāsi kanīniketi bharturdakṣiṇamakṣi triḥ prathama māṅkte tathā paraṃ tathā patnyāḥ śeṣeṇa tūṣṇīm // ManGS_1,11.8 //
diśi śalākāḥ pravidhyati yāni rakṣāṃsyabhito vrajantyasyā vadhvā agnisakāśa māgacchantyāḥ teṣāmahaṃ pratividhyāmi cakṣuḥ svasti vadhvai
bhūtapatirdadhātu //
iti // ManGS_1,11.9 //
lājāḥ paścādagnerupasādya śamīparṇaiḥ saṃyujya śūrpe samaṃ caturdhā vibhajyāgreṇāgniṃ paryāhṛtya lājādhāryai prayacchati // ManGS_1,11.10 //
lājā bhrātā brahmacārī vāñjalināñjalyorāvapati // ManGS_1,11.11 //
upastaraṇābhidhāraṇaiḥ saṃpātaṃ tā avicchinnairjuhutaḥ /
aryamṇaṃ nu devaṃ kanyā agnimayakṣata
sosmāndevor'yamā preto muñjātu māmutaḥ svāhā //
tubhyamagne paryavahantsūryāṃvahatunā saha //
punaḥ patibhyo jāyāṃ dā agneḥ prajayā saha //
punaḥ patnī magniradādāyuṣā saha varcasā /
dīrghāyurasya yaḥ patirjīvāti śaradaḥ śatam //
iyaṃ nāryupabrūte 'gnaulājānāvapantikā /
dīrdhāyurastu me patiredhantāṃ jñātayo mameti // ManGS_1,11.12 //
evaṃ pūṣaṇaṃ nu devaṃ varuṇaṃ nu devam // ManGS_1,11.13 //
yena dyau rugretyādaya udvāhe homā jayābyātānāḥ saṃtatihomā rāṣṭrabhṛtaśca // ManGS_1,11.14 //
ākūtāya svāheti jayāḥ prācī digvasanta ṛturityabhyātānāḥ /
prāṇādāpānaṃ saṃtanviti saṃtatihomā ṛtā ṣāḍṛtadhāmeti dvādaśarāṣṭrabhṛtaśca // ManGS_1,11.15 //
trātāramindraṃ viśvādityā iti māṅgalye // ManGS_1,11.16 //
lājāḥ kāme na caturthāṃsviṣṭakṛtamiti // ManGS_1,11.17 //
athaināṃ prācīṃ saptapadāni prakramayatyekamiṣe dve ūrje trīṇi prajābhyaścatvāri rāyaspoṣāya pañca bhavāya ṣaḍṭatubhyaḥ--
sakhā saptadībhava sumṛḍīkā sarasvatī /
mā te vyoma saṃdṛśī //
viṣṇustvā munnayatviti sarvatrānuṣajati // ManGS_1,11.18 //
paścādagre rohite carmaṇyānajuḍuhe prāggrīve lomato darbhānāstīrya teṣu vadhūmupaveśayatyapi vā darbheṣveva // ManGS_1,11.19 //
imaṃviṣyāmi varuṇasya pāśaṃ yajjagrantha savitā satyadharmā /
dhātuśca yonau sukṛtasya loke riṣṭāṃ mā saha patyā dadhātu //
iti yokrapāśaṃ viṣāya vāsaso 'nte badhnāti // ManGS_1,11.20 //
anumatibhyāṃ vyāhṛtibhyaśca tvanno agne , ayāścāgnesīti ca // ManGS_1,11.21 //
śamīmayīstisro 'ktāḥ samidhaḥ samudrādūrbhirityetābhistisṛbhiḥ svāhākārāntābhirādadhāti // ManGS_1,11.22 //
akṣata saktūnāṃ dadhnaśca samavadāyedaṃ haviḥ prajananaṃ ma iti hutyājyenābhijuhoti // ManGS_1,11.23 //
kumbhādudakenāpohiṣṭhīyābhirmārjayante // ManGS_1,11.26 //
varo dakṣiṇā // ManGS_1,11.27 //
ityekādaśaḥkhamḍaḥ //11//
dvādaśaḥ khaṇḍaḥ
sumaṅgalīriyaṃ vadhūrimāṃ sametapaśya
saubhāgyamasyai datvāyāthāstvaṃ viparetana //
iti prekṣakānvrajato 'numantrayate // ManGS_1,12.1 //
atraiva sīmantaṃ karoti trīśyetayā śalalyā samūlena vā darbheṇa senāhanāmetyetayā // ManGS_1,12.2 //
athābhyañjanti--
abhyajyakeśān sumanasyamānāḥ prajāvarīryaśase bahuputrā aghorāḥ /
śivā bhartuḥ śvaśurasyāvadāyāyuṣmatīḥ śvaśvamatīścirāyuḥ //
iti // ManGS_1,12.3 //
jīvorṇayopasamasyati-
samasya keśānavṛjinānaghorān śikhā sakhībhyo bhava sarvābhyaḥ /
śivā bhava sukulohyamānāśivā janeṣu sahavāhaneṣu //
iti // ManGS_1,12.4 //
athaino dadhimadhu samaśruto yadvā haviṣyaṃ syāt // ManGS_1,12.5 //
tasya svasti vācayitvā samānā vā ākūtānīti saha japanti // ManGS_1,12.6 //
ubau saha prāśnītaḥ // ManGS_1,12.7 //
iti dvādaśaḥ khaṇḍaḥ //12//
trayodaśaḥ khaṇḍaḥ
puṇyāhe yuṅkte // ManGS_1,13.1 //
yuñjanti bradhnamiti dvābhyāṃ yujyamānamanumantrayate dakṣiṇamathottaram // ManGS_1,13.2 //
ahatena vāsasā darbhairvā rathaṃ saṃmārṣṭi // ManGS_1,13.3 //
ahkūnyaṅkāvabito rathaṃ ye dhāvantā vātā agnimabhiye saṃcaranti dūre hetiḥ patatrī vājinī vāṃste no 'gnayaḥ paprayaḥ pālayantu iti cakre abhimantrayate // ManGS_1,13.4 //
vanaspate viḍvaṅga itiyadhiṣṭānam // ManGS_1,13.5 //
sukiṃ śukraṃ śalmaliṃ viśvarūpaṃ hiraṇyavarṇaṃ suvṛtaṃ sucakram āroha sūrye amṛtasya lokaṃ syonaṃ patye vahataṃ, kṛṇuṣva //
ityārohayati // ManGS_1,13.6 //
anumāyantu devatā anubrahma suvīryam /
anukṣatraṃ tu yadbalamanumāmaitu madyaśaḥ //
iti prāṅabhiprayāya pradakṣiṇamāvartayati // ManGS_1,13.7 //
pratimāyantu devatāḥ pratibrahma suvīryam /
pratikṣatraṃ tu yadbalaṃ prati māmaitu yadyaśaḥ //
iti yathāstaṃ yanta manumantrayate // ManGS_1,13.8 //
amaṅgalyaṃ cedatikrāmati anumāyantviti japati // ManGS_1,13.9 //
namo rudrāya grāmasada iti grāme imā rudrāyeti ca // ManGS_1,13.10 //
'namo rudrāyaika vṛkṣasada' ityekavṛkṣe /
'ye vṛkṣeṣu śiṣpañjarā' iti ca // ManGS_1,13.11 //
'namo rudrāya śmāśānasada' iti śmaśāne /
'ye bhūtānā madhipataya' iti ca // ManGS_1,13.12 //
'namo rudrāya catuṣpathasada' iti catuṣpathe /
'ye pathāṃ pathi rakṣaya' iti ca // ManGS_1,13.13 //
'namo rudrāya tīrthasada' iti tīrthe /
'ye tīrthāni pracarantīti' ca // ManGS_1,13.14 //
yatrāpastaritavyā āsīditi samudrāya vaiṇave sindhūnāṃ pataye namaḥ /
namo nadīnāṃ sarvāsāṃ patye /
viśvāhā juṣatāṃ viśvakarmaṇāmidaṃ haviḥ svaḥ svāhetyapsūdakāñjalīnninayati /
amṛtaṃ vā āsye juhomyāyuḥ prāṇe 'pyamṛtaṃ brahmaṇā saha mṛtyuntarati /
prāsahāditi riṣṭiriti muktiriti mukṣīyamāṇaḥ sarvaṃ bhayaṃ nudasva svāheti triḥ parimṛjyācāmati // ManGS_1,13.15 //
yadi nāvā taret sutrāmāṇamiti japet // ManGS_1,13.16 //
yadi rathākṣaḥ śamyāṇīvā riṣyetānyadvā rathāṅgaṃ tatraivāgnibhupasamādhāya jayaprabhṛtibhirhutvā sumaṅgalīriyaṃ vadhūriti japet vadhvā saha vadhūṃ sameta paśyata // ManGS_1,13.17 //
vyutkrāma panthāṃ jaritāṃ javena śivena vaiśvānara iḍyāsyāgrataḥ /
ācāryo yena yena pathā prayāti tena tena saha //
ityubhāvevokrāmataḥ // ManGS_1,13.18 //
gobhiḥ sahāstāmite grāmaṃ praviśanti brāhmaṇavacanādvā // ManGS_1,13.19 //
iti trayodaśaḥ khaṇḍaḥ //13//
caturdaśaḥ khaṇḍaḥ
aparasminnahaḥ saṃdhau gṛhānpratipādayīta // ManGS_1,14.1 //
pratibrahmanniti pratyavarohati // ManGS_1,14.2 //
maṅgalāni prādurbhavanti // ManGS_1,14.3 //
goṣṭhātsantatāmulaparājiṃ stṛṇāti // ManGS_1,14.4 //
rathādadhyopāsanāt--
yeṣvadhyeti pravasanyeṣu saumanasaṃ mahat /
tenopavhayāmahe te no jānantvāgatam //
iti tayābhyupaiti // ManGS_1,14.5 //
gṛhānahṃ sumanasaḥ prapadye vīraṃ hi vīravataḥ suśevā
irāṃvahantī ghṛtamukṣamāṇāsteṣvahaṃ sumanāḥ saṃ vasāma //
ityabhyāhitīgniṃsohakaṃ sauṣadhamāvasathaṃ pratipadyate rohiṇyā mūlena vā yadvā puṇyoktam // ManGS_1,14.6 //
paścādagne rohite carmaṇyānaḍuhe prāggrīve lomato darbhānastīrya teṣu vadhūmupaveśayatyapi vā darbheṣveva // ManGS_1,14.7 //
athāsyai brahmacārimamupastha āveśayati-
somenādityā balinaḥ somena pṛthivī mahī
asau nakṣatrāṇāmeṣāmupasthe soma āhitaḥ //
iti // ManGS_1,14.8 //
athāsya tilataṇḍulānāṃ phalamiśrāṇāmañjaliṃ pūrayitvotthāpyāthāsyai dhrumaruṅatīṃ jīvattīṃ saptaṛṣīniti darśayet // ManGS_1,14.9 //
acyutā dhruvā dhruvapatnī druvaṃ paśyema sarvataḥ
dhruvāsaḥ parvatā ime dhruvā strī patikuleyam //
iti tasyāṃ samīkṣamāṇāyāṃjapati // ManGS_1,14.10 //
śvabhūte prājāpatyaṃ payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti /
ājyaśeṣe dadhisamānīya tena hutaśeṣaṇa // ManGS_1,14.11 //
cakrīvānaḍuhau vā me vāṅmaitu te manaḥ
cākravākaṃ saṃ vananaṃ tannau saṃ vananaṃ kṛtam-
iti yajamānastriḥ prāśnātyavaśiṣṭaṃ tūṣṇīṃ patnī // ManGS_1,14.12 //
aparānhe piṇḍapitṛyajñaḥ sa vyākhyātaḥ // ManGS_1,14.13 //
saṃvatsaraṃ brahmacaryaṃ carato dvādaśarātraṃ trirātramekakarātraṃ vā // ManGS_1,14.14 //
athāsyai gṛhān visṛjet // ManGS_1,14.15 //
yokrāśaṃ viṣāya tau saṃnipātayet-
apaśyaṃ tvā manasā dīdhyānāṃ svāyāṃ tanuṃṛtviye bādhamānām /
upa māmuccā yuvatirbabhūyāḥ prajāyasva prajāyasva prajayā putrakāme //
prajāpatistanvaṃ me juṣasva tvaṣṭā devaiḥ sahamāna indraḥ /
viśvedevairṛtubhiḥ saṃ vidānaḥ puṃsāṃ bahūnāṃ mātarau syāva //
ahaṃ garbha madadhāmoṣadhīṣvahaṃ viśveṣu bhuvaneṣvantaḥ /
ahaṃ prajā ajanayaṃ pṛthivyā haṃ janibhyo aparīṣu putrān //
iti stryādivyatyāsaṃ japati // ManGS_1,14.16 //
karaditi bhasahamabhibhṛśati // ManGS_1,14.17 //
jananītyupajananamaṃ // ManGS_1,14.18 //
bṛhaditi jātaṃ pratiṣṭhitam // ManGS_1,14.19 //
etena dharmeṇa ṛtāvṛtau saṃnipātayet // ManGS_1,14.20 //
iti caturdaśaḥ khaṇḍaḥ //14//
pañcadaśaḥ khaṇḍaḥ
tṛtīye garbhamāse araṇī āhṛtya ṣaṣṭhe 'ṣṭhame vā jayaprabhṛtibhirhutvā paścādagnerdarbheṣvāsīnīyāḥ patnyāḥ sarvān pramucya keśānnavanītenābhyajya--
triśyenayā śalalyā śamīśākhayā ca sa palāśayā punaḥ patnīmagniradāditi sīmantaṃ karoti // ManGS_1,15.1 //
iti pañcadaśaḥ khaṇḍaḥ //15//
ṣoḍaśaḥ khaṇḍaḥ
aṣṭhame garbhamāse jayaprabhṛtibhirhurvā phalaiḥ snāpasitvā yā oṣadhaya ityanuvākenāhatena vāsasā pracchādya gandhapuṣpairalaṃkṛtya phalāni kaṇṭhe vai saṃsṛjyāgniṃ pradakṣiṇaṃ kuryāt // ManGS_1,16.1 //
prajāṃ me naryapāhīti mantreṇopasthānaṃ kṛtvā guṇavato brāhmaṇān bhojayet // ManGS_1,16.2 //
phalāni dakṣiṇā dadyāt // ManGS_1,16.3 //
tataḥ svastyayanaṃca // ManGS_1,16.4 //
yo gurustamarhayet // ManGS_1,16.5 //
iti ṣoḍaśaḥ khaṇḍaḥ //16//
saptadaśaḥ khaṇḍaḥ
putre jāte varaṃ dadāti // ManGS_1,17.1 //
araṇibhyāmagniṃ mathitvā tasminnāyuṣyahomāñ duhuyāt // ManGS_1,17.2 //
agnerāyurasītyanuvākena pratyṛcaṃ pratiparyāyamekaviṃśatimājyāhutīrjuhoti // ManGS_1,17.3 //
ājyaśeṣe dadhimadhvapo hiraṇyaśakalenopahatya triḥ prāśāpayati // ManGS_1,17.4 //
aśmā bhava paraśurbhava hiraṇyamastṛtaṃ bhava
vedo vai putranāmāsi sajīva śaradaḥ śatam //
iti prādeśenādhyadhi pratimukhaṃ pradakṣiṇaṃ sarvato 'bhyuddhiśati // ManGS_1,17.5 //
palāśasya madhyaparṇaṃ praveṣṭya tenāsya karṇayorjapet--
bhūste dadāmīti dakṣiṇe bhuvastedadāmīti savye svaste dadāmīti dakṣiṇe bhūrbhuvaḥ- svaste dadāmīti savye // ManGS_1,17.6 //
iṣaṃ pinvorjaṃ pinveti stanau pradhāpayet // ManGS_1,17.7 //
iti saptadaśaḥ khaṇḍaḥ //17//
aṣṭādaśaḥ khaṇḍaḥ
daśamyāṃ rātryāṃ putrasya nāma dadhyād ghoṣavadādyantarantasthaṃ dvayakṣaraṃ caturakṣaraṃvā tryakṣaraṃ dāntaṃ kumārīṇām // ManGS_1,18.1 //
tenābhivādayituṃ tyatkā piturnāmadheyaṃ yaśasyaṃ nāmadheyaṃ devatāśrayaṃ nakṣatrāśrayaṃ devatāyāśca pratyakṣam pratiṣiddham // ManGS_1,18.2 //
snātvā sahaputro 'bhyupaiti // ManGS_1,18.3 //
athainamabhibhṛśati-'agneṣṭvā tejasā sūryasya varcasā viśveṣāṃ tvā devānāṃ kratunābhibhṛśāmīti prakṣālitapāṇirnavanītenābhyājyāgnau pratāpya brāhmaṇāya procyabhibhṛsediti śrutiḥ // ManGS_1,18.4 //
varaṃ kartre dadāti // ManGS_1,18.5 //
aṅgādaṅgātsaṃbhavasi hṛdayādadhijāyase ātmā vai putranāmāsi sa jīva śaradaḥ śatam //
iti pravāsādetya putrasya mūrddhani japet // ManGS_1,18.6 //
na madhumāṃse prāśnīyādāpaśubandhāt // ManGS_1,18.7 //
saṃvatsare cājāvibhyāmagnidhanvantarī yajet // ManGS_1,18.8 //
iti aṣṭādaśaḥ khaṇḍaḥ //18//
ekonaviṃśaḥ khaṇḍaḥ
athādityadarśanam // ManGS_1,19.1 //
caturthe māsi payasi stālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti // ManGS_1,19.2 //
ādityaḥ śukra
udagātpurastāddhaṃ saḥ śuciṣad yadedenamiti sūryasya juhoti // ManGS_1,19.3 //
udutyaṃ jātavedasamityetayopasthāyādityābhimukhaṃ darśayet--
'namaste astu bhagavān śataraśme tamonuda /
jahi me devadaurbhāgyaṃ saubhāgyena māṃ saṃyojayasva' /
--iti // ManGS_1,19.4 //
atha brāhmaṇa tarpaṇam // ManGS_1,19. 5 //
ṛṣabho dakṣiṇā // ManGS_1,19.6 //
ityūnaviṃśaḥ khaṇḍaḥ //19//
viṃśatitamaḥ khaṇḍaḥ
athānnaprāśanam // ManGS_1,20.1 //
pañcame ṣaṣṭhe vā māsi payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā snātamalaṅkṛtamahatena vāsasā pracchādyānnapate 'nnasya no dehīti hutvā hiraṇyena prāśayedannātparisruta ityṛcā // ManGS_1,20.2 //
ratnasuvarṇopaskaraṇāyudhāni darśayet // ManGS_1,20.3 //
yadīcchettadupasaṃgṛhṇīyāt // ManGS_1,20.4 //
tato brāhmaṇa bhojanam // ManGS_1,20.5 //
vāso dakṣiṇā // ManGS_1,20.6 //
iti viṃśaḥ khaṇḍaḥ //20//
ekaviṃśatitamaḥ khaṇḍaḥ
tṛtīyasya varṣasya bhūyiṣṭe gate cūḍāḥ kārayet //
udagayane jyautsne puṇye nakṣatre 'nyatra navābhyām // ManGS_1,21.1 //
jayaprabhṛtirhutvā--
'uṣṇena vāyurudakenedyajamānasyāyuṣā savitā varuṇodadhadyajamānāya dāśuṣe'
ityuṣṇā apo 'bhimantrayate // ManGS_1,21.2 //
aditiḥ keśānvapatvāya udantu jīvase dhārayatu prajāpatiḥ punaḥ punaḥ svastaye' //
ityabhyundati // ManGS_1,21.3 //
oṣadhe trāyasvaināmiti dakṣiṇāsminkeśānte darbhamantardadhāti // ManGS_1,21.4 //
svadhite mainaṃhisīriti kṣuraṇābhinidadhāti // ManGS_1,21.5 //
yenāvapatsavitā kṣureṇa somasya rājño varuṇasya keśān /
tena brāhmaṇo vapatvāyuṣmānayaṃ jaradaṣṭhirastu //
yena pūṣā bṛhaspaterindriyasya cāyuṣe 'vapat /
tena te vapāmyāyuṣe dīrdhāyutvāya jīvase //
yena bhūyaścaratyayaṃ jyokca paśyati sūryaḥ /
tena te vapāmyāyuṣe suślokyāya svastaye //
iti tisṛbhistriḥ pravapati // ManGS_1,21.6 //
yatkṣureṇa vartayatā sutejasā vaptarvapasi keśān /
śundhi śiro māsyāyuḥ pramorṣīḥ //
iti lauhāyasaṃ kṣuraṃ keśāvāpāya prayacchati // ManGS_1,21.7 //
mā te keśānanugādvarca etattathā dhātā dadhātu te /
tubhyamindro varuṇo bṛhaspatiḥ savitā varcā ādadhuḥ //
iti pravapato 'numantrayate // ManGS_1,21.8 //
suhṛtparigrāhaṃ haritagośakṛtpiṇḍe samavacinoti // ManGS_1,21.9 //
uptvāya keśānvaruṇāsya rājño bṛhaspatiḥ savitā viṣṇuragniḥ /
tebhyo nidhānaṃ mahataṃ na vidannantarā dyāvāpṛthivyorapasyuḥ //
iti prāgudīco hriyamāṇānanumantrayate // ManGS_1,21.10 //
arikte patnyā śleṣayediti śrutiḥ // ManGS_1,21.11 //
varaṃ kartre dadāti pakṣmaguḍaṃ tilapiślaṃ ca keśavāpāya // ManGS_1,21.12 //
etena tu kalpena ṣoḍaśe varṣe godānamagniṃ vādhyeṣyamāṇasyāgnirgodāniko maitrāyaṇiriti śrutiḥ // ManGS_1,21.13 //
aditiḥ śmaśruḥ vapatvityūdena śmaśrupravapati śundhi mukhamiti ca //
ityekaviṃśaḥ khaṇḍaḥ //21//
dvāviṃśaḥ khaṇḍaḥ
saptame navame vopāyanam // ManGS_1,22.1 //
āgantrā samaganmahi prathamamartiṃ yuyotu naḥ /
ariṣṭāḥ saṃcaremahi svasti caratā diśaḥ /
svastyāgṛhebhyaḥ //
ityuptakeśena snātenāktenābhyaktenālaṃkṛtena yajñopavītinā sametya japati // ManGS_1,22.2 //
athāsmai vāsaḥ prayacchati--
yā akṛntanyā atanvanyā āvanyā avāharan yāścāgnyā devyo 'ntānabhito 'bhito 'tatananta
tāstvā devyo jarase saṃvyayantvāyuṣmannidaṃ paridhatsva vāsaḥ //
ityahataṃ vāsaḥparidhāpyānvārabhyādhārāvājyabhāgau hutvā-yaśeṣe dadhyānīya dadhikrāvṇo akāriṣamiti dadhi triḥ prāśnāti // ManGS_1,22.3 //
ko nāmāsītyāha // ManGS_1,22.4 //
nāmadheye prokte ''devasya tvā savituḥ prasave 'śvinorbāhubhyāṃ pūṣṇo hastābhyāṃ hastaṃ gṛhṇāmyasāviti hastaṃ gṛhṇannāma gṛhṇāti prāṅmukhasya pratyaṅmukha ūrdhvastiṣṭhannāsīnasya dakṣiṇamuttānaṃ dakṣiṇena nīcārīktamariktena savitā te hastamagrahīdāsāvagnirācāryastava devasavitareṣate brahmacārī tvaṃ gopāya samāvṛtat / kasya brahmacāryasi / prāṇasya brahmacāryasi / kastvā kamupanayate / kāya tvā paridadāmi / kasmai tvā paridadāmi /
tasmai tvā paridadāmi /
bhagāya tvā paridadāmyaryamṇe tvā paridadāmi savitre tvā paridadāmi sarasvatyai tvā paridadāmīndrāgnibhyāṃ tvā paridadāmi viśvebhyastvā devebhyaḥ paridadāmisarvebhyastvā devebhyaḥ paridadāmīti paridadāti // ManGS_1,22.5 //
brahmaṇogranthirasi sa te mā visrasaditi hṛdayadeśamārabhya japati /
prāṇānāṃgranthirasīti prāṇadeśam // ManGS_1,22.6 //
ṛtasya goptrī tapasastarutrī ghnatī rakṣaḥ sahamānā arātīḥ
sānaḥsamagantamabhiparyyehi bhadre dharttāraste subhage mekhale māriṣāma //
iti mauñjīṃ pṛthivīṃ triguṇāṃ mekhalāmādatte // ManGS_1,22.7 //
yuvāsuvāsā iti mekhalāṃ pradakṣiṇaṃ triḥ parivyayati // ManGS_1,22.8 //
puṃsa strīngranthīnbadhnāti // ManGS_1,22.9 //
iyaṃ duruktātparibādhamānā varṇaṃ purāṇaṃ punatīma āgāt prāṇāpānābhyāṃ balamābhajantī śivādevī subhage mekhale māriṣāma / iti tasyāṃ parivītāyāṃ japati--
mama vrate te hṛdayaṃ dadhātu mama cittamanucittaṃ te astu mama vācamekavrato juṣasva bṛhaspatiṣṭvā niyunaktu mahyam //
iti // ManGS_1,22.10 //
yajñiyasya vṛkṣasya daṇḍaṃ pradāya kṛṣṇājinaṃ cādityamupasthāpayati- adhvanāmadhvapate śraiṣṭhyasya svastyasyādhvanaḥ pāramaśīya /
taccakṣurdevahitaṃ purastācchukramuccarat //
paśyema śaradaḥ śataṃ jīvema śaradaḥ śatam /
śṛṇuyāma śaradaḥ śataṃ prabravāma śaradaḥ śatam /
adīnāḥ syāma śaradaḥ śataṃ bhūyaśca śaradaḥ śatāt //
yā medhāpsaraḥsu gandharveṣu ca yanmanaḥ /
daivī yā mānuṣī medhā sā māmāviśatāmihaiva //
iti // ManGS_1,22.11 //
abhidakṣiṇamānīyāgneḥ paścāt--
ehyaśmānamātiṣṭhāśmeva tvaṃ sthiro bhava /
kṛṇvantu viśve devā āyuṣṭe śaradaḥ śatam //
iti dakṣiṇena pādenāśmānamāsthāpayati // ManGS_1,22.12 //
paścādagnermahadupastīrya sūpasthalaṃ kṛtvā prāṅāsīnaḥ pratyaṅṅāsīnāyānuvācayati gāyatrīṃ sāvitrimapi hyeke triṣṭubhamapi hyeke jagatīmomityapatkā vyāhṛtibhiśca // ManGS_1,22.13 //
tāṃ triravagṛhṇīyāttāṃ dviravakṛtya tāṃ-sakṛtsamasyet pādaśor'dharcaśaḥ sarvāmantena // ManGS_1,22.14 //
yattisṛṇāṃ prātaranvāha yad dvayoryadekasyāḥ saṃ vatsare dvādaśāhe ṣaḍahe tryahe vā tasmātsadyo 'nūcyeti śrutiḥ // ManGS_1,22.15 //
varaṃ kartre dadāti kāṃsyaṃ vasanaṃ ca // ManGS_1,22.16 //
yasya tu medhākāmaḥ syātpalāśaṃ navanītenābhyājya tasya cchāyāyāṃ vācayet-suśravaḥ suśravā asi /
yathā tvaṃ suśravaḥsuśravā asi evaṃ māṃ suśravaḥ sauśravaṃ kuru //
yathā tvaṃ devānāṃ nidhipo asi evamahaṃ manuṣyāṇāṃ vedānāṃ nidhipo bhūyāsam //
iti // ManGS_1,22.17 //
a-teha vā ayameṣāṃ vedānāmekaṃ dvau trīn sarvānveti yamevaṃvidvāṃsamupanayatīti śrutiḥ // ManGS_1,22.18 //
vyākhyātaṃ brahmacaryam // ManGS_1,22.19 //
atha bhaikṣaṃ carate mātaramevāgre yāścānyāḥ suhṛdo yāvatyo vā sannihitāḥ syuḥ // ManGS_1,22.20 //
ācāryāya bhaikṣamupakalpayate tenānujñāte bhuñjīteti śrutiḥ // ManGS_1,22.21 //
iti dvāviṃśaḥ khaṇḍaḥ //
trayoviṃśaḥ khaṇḍaḥ
atha dīkṣā cāturhaitukī saṃvatsaram // ManGS_1,23.1 //
caturhotṝnsvakarmaṇo juhuyāt saha ṣaḍḍhotrā saptahotāram // ManGS_1,23.2 //
antato vrataṃ pradāyādito dvāvanuvākāvanuvācayet // ManGS_1,23.3 //
evamevoddīkṣāṃ juhuyāt // ManGS_1,23.4 //
atha dīkṣāgnikīdvādaśarātram // ManGS_1,23. 5 //
yuñjānaḥ prathamaṃ mana itiyaṣṭau hutvākūtamagniṃ prayuñjaṃ svāheti ṣaḍ juhoti viśvodevasya neturiti saptamīm // ManGS_1,23.6 //
vrataṃ pradāyāditoṣaṣṭāvanuvākānanuvācayet // ManGS_1,23.7 //
triṣavaṇamudakamāharet triṃstrīnkumbhān // ManGS_1,23.8 //
ekena vāsasāntarhitāyāṃ bhūmau śayīta bhasmani karīṣe sikatāsu vā // ManGS_1,23.9 //
nodakamabhyaveyāt // ManGS_1,23.10 //
samāpte ghṛtavatāpūpeneṣṭvā vātsaṃ prāvacayet // ManGS_1,23.11 //
tato ghṛtavadbhirapūpairbrāhmaṇān bhojayet // ManGS_1,23.12 //
evamevoddīkṣāṃ juhuyāt // ManGS_1,23.13 //
atha dīkṣāśvamedhikī hvāhaśarātram // ManGS_1,23.14 //
vaitasamidhmamupasamādhāya navamenānuvākena hutvā ṣaṣṭhenopasthāpya vrataṃ pradāyādita ekaviṃśatyanuvākānanuvācayet // ManGS_1,23.15 //
triṣavaṇamaśvasyaghāsamāharet trīṃ strīnpulān // ManGS_1,23.16 //
ekena vāsasānantarhitāyāṃ bhūmau śayīta bhasmani karīṣe sikatāsu vā // ManGS_1,23.17 //
yā oṣadhayaḥsamānyāyanti punantu mā pitaro 'gnermanvā iti caturbhiranuvākairapobhimantrya snānamācaret // ManGS_1,23.18 //
evamevoddīkṣāṃ juhuyāt // ManGS_1,23.19 //
śādaṃ dadbhiriti caturdaśānuvākānanuvācayet // ManGS_1,23.20 //
rahasyamadhyeṣyamāṇaḥ pravargyam // ManGS_1,23.21 //
ādeśe yathā purastādvyākhyātam // ManGS_1,23.22 //
āditaḥ pañcaviṃśatyanuvākānanuvācayet // ManGS_1,23.23 //
traividyasamupanayanena vyākhyātam // ManGS_1,23.24 //
āditastrīnanuvākānanuvācayet // ManGS_1,23.25 //
vyākhyātāni vratāni vyākhyātāni vratāni // ManGS_1,23.26 //
uduttamaṃ varuṇapāśamiti mekhalāmunmuñcati // ManGS_1,23.27 //
iti maitrāyaṇīyamānavagṛhye trayoviṃśaḥ khaṇḍaḥ prathamaḥ puruṣaḥ samāptaḥ //
(saptame navame vopāyanam //1//
āgantrā samaganmahī prathamamarttiṃ yuyotu naḥ /
ariṣṭāḥ saṃceramahi svasti caratādiśaḥ /
svastyāgrahebhyaḥ //
ityuptakeśena snātenāktenābhyaktenālaṃkṛtena yajñopavītināsametya japati // 1-22--2) (athāsmaivāsaḥ prayacchati-
yā akṛntanyā atanvanyā āvanyā avāharan /
yāśca gnā devyo 'ntānabhito 'tatananta //
tāsvā devyo jarame saṃ vyayantvāyuṣmānidaṃ paridhatsva vāsaḥ //
ityahataṃ vāsaḥ //)//
(pu. 1-22- 6-7-8-9)
(iyaṃ duruktātparibādhamānā varṇaṃ purāṇaṃ punatīma āgāt /
prāṇāpānābhyāṃ balamābhajantī śivā devī subhage mekhale māriṣāma //
iti tasyāṃ parivītāyāṃ japati--
mama vrate te hṛdayaṃ dadhātu mama cittamanucittaṃ te astu
mama vācamekakavrato juṣasva bṛhaspatiṣṭvā niyunaktu mahyam //
iti //10//
yajñiyasya vṛkṣasya daṇḍaṃ pradāya kṛṣṇājinaṃ cādityamupasthāpayati-
adhvānamadhvapate śraiṣṭhyasya svastasyādhvanaḥ pāramaśīya /
taccakṣurdevahitaṃ purastaccukramuccarat //
śṛṇuyāma śaradaḥ śataṃ jīvema śaradaḥ śatam /
adīnāḥ syāma śaradaḥ śataṃ bhūyaśca śaradaḥ śatāt //
yā medhāpsaraḥsu gandharveṣu ca yanmanaḥ /
daivī yā mānuṣī medhā sā māmāviśatāmihaiva //
iti //11//
abhidakṣiṇamānīyāgneḥ paścāt---
ehyaśmānamātiṣṭhāśmeva tvaṃ sthiro bhava /
kṛṇvantu viśve devā āyuṣce śaradaḥ śatam //
(iti dakṣiṇena pādenāśmānamāsthāpayati //12//
paścādagnermahadupastīrya sūpasthalaṃ kṛtvā prāṅāsīnaḥ pratyaṅṅāsīnāyānuvācayati gāyatrīṃ sāvitrīmapi hyeke triṣṭubhamapi hyeke jagatīmomityuttkā vyāhṛtibhiśca //13//
tāṃ triravagṛṅṇīyāttāṃ dviravakṛtya tāṃ sakṛtsamasyet pādaśor'dharcaśaḥ sarvāmantena //14//
yattisṛṇāṃ prātaranvāha yat dvayoryadekasyāḥ saṃvatsare dvādaśāhe ṣaḍahe tryahe (vā tasmātsadyo 'nūcyati śrutiḥ //15//
varaṃ kartre dadāti kāṃsyaṃ vasanaṃ ca //16//
yasya tu medhākāmaḥ syātpalāśaṃ navanītenābhyajya tasya chāyāyāṃvācayet /
suśravaḥ suśravā asi
yathā tvaṃsuśravaḥ suśravā asi evaṃ māṃ suśravaḥ sauśravasaṃ kuru //
yathā tvaṃ devānāṃ vedānāṃ nidhipo asi /
evamahaṃ manuṣyāṇāṃ vedānāṃ nidhipo bhūyāsamiti //17//
(adhīteha vā ayameṣāṃ vedānāmekaṃ dvau trīn sarvānveti yamenaṃ vidvāṃsamupanayatīti śrutiḥ //18//
vyākhyātaṃ brahmacaryam //19//
atha bhaikṣaṃ carate mātaramevāgre yāścānyāḥ suhṛdo yāvatyo vā sannihitāḥ syuḥ //20//
ācāryāya bhaikṣamupakalpayate tenānujñāto vā bhuñjīteti śrutiḥ //21//
dvitīyaḥ puruṣaḥ /
audvāhikaṃ pretapitā śālāgniṃkurvīta // ManGS_2,1.1 //
anyatra tataḥ prete pitari prajvalanto 'gniṃ jāgarayeyuḥ parvaṇi jyaitsne puṇye nakṣatre 'nyatra navamyāḥ // ManGS_2,1.2 //
snātaḥ śucirahatavāsāḥ // ManGS_2,1.3 //
vāgyatāvaraṇipāmi jāgṛtaḥ // ManGS_2,1.4 //
avakāśe 'kṣatānyavānpiṣṭvā manthamāyautyanālambamikṣuśalākayā bahulam // ManGS_2,1.5 //
hiraṇyapāṇiṃ savitāraṃ vāyumindraṃ prajāpatim /
viśvāndevānaṅgiraso havāmahe
amuṃ kravyādaṃ śamayantvagnim //
iti manthenāgnimavasiñcati // ManGS_2,1.6 //
somo rājā vibhajatūbhāgnirvvibhājayan /
ihaivāstu havyavāhano 'gniḥ kravyādaṃ nudasva //
iti kaṭe kṛtāyāṃ vāgniṃsamāropya prahiṇoti // ManGS_2,1.7 //
kravyādamagniṃ prahiṇomi dūraṃ yamarājyaṃ gacchatu ripravāhaḥ /
ihaivāyamitaro jātavedā devebhyo havyā vahatu prajānan //
ityagnimādāya dakṣiṇā pratyagharanti // ManGS_2,1.8 //
sahādhikaraṇairyanti // ManGS_2,1.9 //
svakṛta iriṇe--
sīse malimlucāmahe śiromimupabarhaṇe /
avyāmasitāyāmṛṣṭvāstaṃ pretasudānavaḥ //
iti sīsamupadhānyenyasyādhyadhi // ManGS_2,1.10 //
dhāmno dhāmna iti tisṛbhiḥ parogoṣṭhaṃ mārjayante // ManGS_2,1.11 //
anapekṣamāṇāḥ pratyāyanti // ManGS_2,1.12 //
nalairvetasaśākhayā vā padāni lopayante--
mṛtyoḥ padāni lopayante yadetaddrāghīrya āyuḥ pratiraṃ dadhānaḥ /
āpyāyamānāḥ prajayā dhanena śuddhāḥ pūtā bhavantu yajñiyāsaḥ // ManGS_2,1.13 //
anaḍvāhaṃ plavamanvārabhadhvaṃ yenāvepatsaramā rapantī //
iti // ManGS_2,1.14 //
agnyāyatanamuddhatyāvokṣyāgnyādheyikyānpārthivānsaṃbhārānnirvapatyūṣasikatavarjam // ManGS_2,1.15 //
araṇibhyāmagniṃ mathitvā hiraṇyaśakalaṃ ca nyupya prāgudayādupasthakṛto bhūriti jvalantamādadhāti // ManGS_2,1.16 //
gaurvāsaḥ kāṃsyaṃ ca dakṣiṇā // ManGS_2,1.17 //
iti dvitīyapuruṣe prathamaḥ khaṇḍaḥ //1//
dvitīyaḥ khaṇḍaḥ
prāgudañcaṃ lakṣaṇamuddhatyāvokṣya sthaṇḍilaṃ gomayenopalipyamaṇḍalaṃ caturasraṃvāgniṃ nirmathyābhimukhaṃ praṇayet // ManGS_2,2.1 //
darbhāṇāṃ pavitre mantravadutpādyāgneyaṃ sthālīpākaṃ śrapayati // ManGS_2,2.2 //
pavitrāntarhite 'pa ānīya taṇḍulānopya mekṣaṇena pradakṣiṇaṃ paryāyuvañjīva taṇḍulaṃ śrapayati // ManGS_2,2.3 //
ghṛtenānutpūtena navanītena votpūtena śṛtamabhidhāryottarata udvāsayati // ManGS_2,2.4 //
imaṃ stomamarhata ityagniṃ parisamuhya paryukṣya paristīrya paścādagnerekavaddarhistṛṇāti // ManGS_2,2.5 //
udakprāktūlāndarbhānprakṛṣya dakṣiṇāṃ stathottarānagreṇāgniṃ dakṣiṇairuttarānavastṛṇāti // ManGS_2,2.6 //
dakṣiṇatognerbrāhmaṇe saṃstṛṇātyaparaṃ yajamānāya paścārddhe patnyai // ManGS_2,2.7 //
uttarataḥ saṃstīrṇe pavitre sruksruvāvājyasthālīṃ prakṣālya saṃstīrṇe dve dve prayunakti // ManGS_2,2.8 //
tūṣṇīṃ dakṣiṇata ājyaṃ nirūpya mantravatparyagniṃ kṛtvā tūṣṇīṃ sruksruvau saṃmṛjyādabdhena tvā cakṣuṣāvekṣa iti patnyājyāmavekṣate // ManGS_2,2.9 //
tūṣṇīmadhiśrityopādhiśritya paścādagnerupasādya mantravadutpūyāvekṣate // ManGS_2,2.10 //
tejosītyājyaṃ yajamāno 'vekṣate // ManGS_2,2.11 //
ājyasthālyāṃ sruvaṃ nidhāyāgreṇa sthālīpākamanvāyātayatyapareṇa mekṣaṇam // ManGS_2,2.12 //
tūṣṇīṃ prāñcamidhmamupasamādhāya brahmāṇamāmantrya oṃ juhudhītyukte dakṣiṇena hastenāntareṇa jānunī prāṅāsīna ādhārau juhoti prājāpatyamuttarārdhe prāñcaṃ manasā aindraṃ dakṣiṇārddhe prāñcameva // ManGS_2,2.13 //
athājyabhāgau juhotyāgneyamuttarārddhe saumyaṃ dakṣiṇārddhe samāvanakṣṇau // ManGS_2,2.14 //
yukto vaha yadākūtamiti dvābhyāmagniṃ yojayitvā nakṣatramiṣṭvā nakṣatradevatāṃ yajettithiṃ tithidevatāmṛtamṛtudevatāṃ ca // ManGS_2,2.15 //
upastīryāpa upaspṛśya mekṣaṇena sthālīpākasyāvadyati madhyāt pūrvārddhād dvitīyaṃ paścārddhāttṛtīyaṃ yadi pañcāvadānasya // ManGS_2,2.16 //
avattamabhidhārya sthālīpākaṃ pratyabhidhārayati // ManGS_2,2.27 //
agnaye svāheti madhye juhoti // ManGS_2,2.18 //
yo devānāmasīti raudrasya // ManGS_2,2.19 //
jayānhutvājāyasya sviṣṭakṛte samavadyatyuttarārddhātsakṛd dvimātram /
dvirvā yadi pañcāvadānasya // ManGS_2,2.20 //
avattaṃ dvirabhidhārya nāta urdhvaṃsthālīpākaṃ pratyabhidhārayati // ManGS_2,2.21 //
agnaye sviṣṭakṛte svāhetyasaṃsaktamuttarārddhapūrvārddhe juhoti // ManGS_2,2.22 //
mekṣaṇaṃ darbhāṃścādhāyānumatibhyāṃvyāhṛtibhiśca tvaṃ no agne, sa tvaṃ no agne
ayāścāgne 'sītyetābhirjuhuyāt // ManGS_2,2.23 //
vi te muñcāmi raśanāṃ vi raśmīnīti ca dutvā pavitre 'nu prahṛtyājyenābhijuhoti // ManGS_2,2.24 //
edho 'syedhīṣīmahīti samidhamādadhāti samidasi samedhiṣīmahīti dvitīyām // ManGS_2,2.25 //
apo adyānvacāriṣamityupatiṣṭhate // ManGS_2,2.26 //
āpohiṣṭhīyābhirmārjayet // ManGS_2,2.27 //
pūrṇapātraṃ dakṣiṇā // ManGS_2,2.28 //
barhinupraharati // ManGS_2,2.29 //
etena sthālīpākena sthālīpākāḥ sarve vyākhyātāḥ // ManGS_2,2.30 //
iti dvitīyapuruṣe dvitīyaḥ khaṇḍaḥ //2//
tṛtīyaḥ khaṇḍaḥ
agnaye svāheti sāyaṃ juhoti prajāpataya iti dvitīyām // ManGS_2,3.1 //
sūryāya svāheti prātaḥ prajāpataya iti dvitīyām // ManGS_2,3.2 //
agnīṣomīyaḥ sthālīpākaḥ paurṇamāsyāmaindrāgno 'māvāsyāyāmubhayatra cāgneyaḥ āgantuḥ pūrvaḥ paurṇamāsyāmuttaromāvāsyāyām // ManGS_2,3.3 //
āśvayujyāṃ paurṇamāsyāṃ pratarnityeṣu sthālīpākeṣu sthālīpākamanvāyātayati // ManGS_2,3.4 //
tasyāgniṃrudraṃ paśupatimīśānaṃ tryambakaṃ śaradaṃ praṣātakaṃ gā iti yajati // ManGS_2,3.5 //
dadhighṛtamiśraḥ praṣātakastasyā no mitrāvaruṇā pravāhaveti ca hutvāmbhaḥ sthāmbho vo bhakṣīyeti gāḥ prāśāpayati // ManGS_2,3.6 //
avasṛṣṭāśca vaseyuḥ // ManGS_2,3.7 //
brāhmaṇān ghṛtavabhdojayet // ManGS_2,3.8 //
nāniṣṭvāgrayaṇena navasyāśnīyāt // ManGS_2,3.9 //
parvaṇyāgrayaṇaṃ kurvīta vasante yavānāṃ śaradi vrīhīṇām // ManGS_2,3.10 //
agrapākasya payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti sajūrdyāvāpṛthivībhyāṃ svāhā sajūḥ somāya svāheti // ManGS_2,3.11 //
śaradi somāya śyāmākānāṃ vasanteveṇuyavānāmubhayatra vājyena // ManGS_2,3.12 //
vatsaḥ prathamajo dakṣiṇā // ManGS_2,3.13 //
brāhmaṇa eva haviḥ śeṣaṃ bhujjīteti śrutiḥ // ManGS_2,3.14 //
iti dvitīyapuruṣe tṛtīyaḥ khaṇḍaḥ //3//
caturthaḥ khaṇḍaḥ
paśunā yakṣyamāṇaḥ pākayajñopacārāgnimupacarati // ManGS_2,4.1 //
paśubandhavattūṣṇīmāvṛddevatāhomavarjam // ManGS_2,4. 2 //
prokṣyānumānyopapāyya paryagniṃ kṛtvā śāmitraṃ praṇīya vapāśrapaṇībhyāmudañcaṃ prakramamāṇamanvārabhante // ManGS_2,4.3 //
saṃjñapyamānamavekṣate // ManGS_2,4.4 //
saṃjñaptaṃsnapayitvā yathādaivataṃ vapāmutkṛtya śrapayitvā'dhārāvājyabhāgau hutvā--jātavedo vapayā gaccha devāṃstvaṃhi hotā prathamo babhūva / ghṛtasyāgne tanvā saṃbhava satyāḥ santu yajamānasya kāmāḥ svāhā / iti
vapāṃ juhoti // ManGS_2,4.5 //
svāhā svaheti parivapyau // ManGS_2,4.6 //
sthālīpākamanvāyātayati samānadevataṃ paśunā // ManGS_2,4.7 //
tadhdhutāvājyabhāgau // ManGS_2,4.8 //
aniruktaḥ sviṣṭakṛt // ManGS_2,4.9 //
pāśubandhikānāmavadānānāṃ rasasyāvadāya daivataiḥ pracarya vasāhomaśeṣeṇa diśaḥ pratijayati yathā vājinena vanaspatimājyasya // ManGS_2,4.10 //
jayān hutvā tryaṅgāṇāṃ sviṣṭakṛte samavadyati // ManGS_2,4.11 //
sthālīpākena śeṣo vyākhyātaḥ // ManGS_2,4.12 //
paśoḥ paśureva dakṣiṇā // ManGS_2,4.13 //
iti dvitīyapuriṣe caturthaḥ khaṇḍaḥ //4//
pañcamaḥ khaṇḍaḥ
raudraḥ śaradi śūlagavaḥ // ManGS_2,5.1 //
prāgudīcyāṃ diśi grāmasyā sakāśe niśi gavāṃ madhye taṣṭo yūpaḥ // ManGS_2,5.2 //
prāk sviṣṭakṛto 'ṣṭhau śoṇitapuṭān namaste rudramanyava iti prabhṛtibhiraṣṭabhiranuvākairdikṣvantardikṣu copaharet // ManGS_2,5.3 //
nāśṛtaṃ grāmamāharet // ManGS_2,5.4 //
śeṣaṃ bhūmau nikhanedapi carma // ManGS_2,5.5 //
ayūpāneke pākayajñapaśūnāhuḥ // ManGS_2,5.6 //
iti dvitīyapuruṣe pañcamaḥ khaṇḍaḥ //5//
ṣaṣṭhaḥ khaṇḍaḥ
athāto dhruvāśvakalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ // ManGS_2,6.1 //
āśvayujyāṃ paurṇamāsyām // ManGS_2,6.2 //
ṛtvigavyaṅgaḥ snātaḥ śucirahatavāsāḥ // ManGS_2,6.3 //
prāgastamayānniṣkramyottarato grāmasya purastādvā śucau deśe 'śvatthasyādhastānnyagrodhasya vāpāṃ vā samīpe vedyakṛtiṃ kṛtvā tasyāṃ catuṣkoṇavanaspatiśākhāyāmasaktacīrāyāṃ gandhasragdāmavatyāṃ caturdiśaṃ vinyastodakummasahiraṇyabījapiṭikāyāmapūpasrastaralājollopikamaṅgalaphalākṣavatyāṃ sarvagandhasarvarasasarvauṣadhīḥ sarvaratnāni copakalpya pratisaradadhimadhumodakasvastikanandyāvartavatyāmagniṃ
praṇīyāśvatthapalāśakhadirarohitakodumbarāṇāmanyatamasyedhmamupasasādhāya tisraḥ pradhānadevatā yajatyuccaiḥśravasaṃ varuṇaṃ viṣṇumiti sthālīpākaiḥ paśubhiścāśvinau cāśvayujau cājyasya // ManGS_2,6.4 //
jayān hutvā yā oṣadhayaḥ samannyāyanti punantu mā pitaro 'gnermanva iti caturbhiranuvākaurapo 'bhimantryāśvānsnapayati // ManGS_2,6.5 //
gandhasnagdāmabhiralaṃkṛtya pradakṣiṇaṃ devayajanaṃ triḥ pariyanti // ManGS_2,6.6 //
prāharṣaṃ kārayanti // ManGS_2,6.7 //
iṣṭe yathāsthānaṃ vrajanti // ManGS_2,6.8 //
gauranaḍvāṃśca dakṣiṇā // ManGS_2,6.9 //
iti dvitīyapuruṣe ṣaṣṭhaḥ khaṇḍaḥ //6//
saptamaḥ khaṇḍaḥ
āgrahāyaṇyāṃ paurṇamāsyāṃ payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti--
apaḥ śvetapadāgrāhi pūrveṇa cāpareṇa ca /
sapta ca vāruṇīrimāḥ prajāḥ sarvāśca rājabāndhavyaḥ svāhā //
śveto ruṣatyo vidadhātyaśvo dadhadgarbhaṃ vṛṣaḥ satvaryāṃ jyok /
samaṃ janāścakramayo vasānāḥ proṣādasāvirasi viśvametat //
śetāya rauṣiśvāya svāhā, na vai śvetasyābhyācāre ahirjaghāna kiṃcana /
śvetāya vaitāhavyāya svāhā. //
abhayaṃ naḥ prājāpatyebhyo bhūyāt svāhā //
iti // ManGS_2,7.1 //
srastare 'hataṃ vāsa udagdaśamāstīryodakāṃ vrīhīn yavānvāsya pariṣiñcati syonā pṛthivī bhaveti dvābhyāṃ sutrāmāṇamiti dvābhyām // ManGS_2,7.2 //
śamīśākhayā ca sapalāśayodañca triḥ samunmārṣṭi syonā pṛthivī bhaveti dvābhyāṃ sūtramāṇamiti dvābhyāṃ namo astu sarpebhya iti tisṛbhiśca // ManGS_2,7.3 //
śāmyantu sarpāḥ svaśayā bhavantu ye antarikṣa uta ye divi śritāḥ / imāṃ mahīṃ pratyavarohema /
śivāmajasrāṃ śivāṃ śāntāṃ suhemantāmuttarāmuttarāṃ samāṃkriyāsam //
iti jyeṣṭha prathamānudīca āveśayati // ManGS_2,7.4 //
udīrghaṃ jīvo asurna āgādayaḥ prāgāttama ājyotireti /
āraikapanthāṃ yātave sūryā-yāganmā yatna prataraṃ na āyuḥ /
iti kaniṣṭhaprathamānujjihate // ManGS_2,7.5 //
caitryāmudgroṇam // ManGS_2,7.6 //
na tatra stālīpāko na śākhayā samunmārṣṭi // ManGS_2,7.7 //
ayaṃ talpaḥ prataraṇo vasūnāṃ viśvārtvibhya(?) talpo asmān /
jyog jīvema sarvavīrā vayaṃ tama //
iti talpamabhimantryate // ManGS_2,7.8 //
trāṇi nābhyāni phālgunyāmāṣāḍhyāṃ kārtikyām // ManGS_2,7.9 //
tāsu nādhīyīta // ManGS_2,7.10 //
tāsu payasi sthālīpākaḥ sa vyākhyātaḥ // ManGS_2,7.11 //
iti dvitīyapuruṣe saptamaḥ khaṇḍaḥ //7//
aṣṭamaḥ khaṇḍaḥ
tisro 'ṣṭakāḥ // ManGS_2,8.1 //
ūrdhvamāgrahāyaṇyāḥ prāk phālgunyāstamiśrāṇāmaṣṭamyaḥ // ManGS_2,8.2 //
tāsu nādhīyīta // ManGS_2,8.3 //
tāsu payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti--
yā devyaṣṭakeṣvapasāpastamāstapā avayā asi /
tvaṃ yajñe varuṇasyāvayā asi tasyai ta enā vidhema //
ulūkhalā grāvāṇo ghoṣamakurvata haviḥ kṛṇvantaḥ parivatsarīyam
ekāṣṭake suprajasaḥ suvīrā jyogjīvema balihṛdo vayaṃ te //
yāṃ janāḥ pratinandanti rātrīṃ dhenumivāyatīm /
saṃvatsarasya yā patnī sā no astu sumaṅgalī //
saṃvatsarasya pratimāṃ ye tvā rātrīmupāsate /
teṣāmāyuṣmatīṃ prajāṃrāyaspoṣeṇa saṃsṛjasva //
iti catasraḥ sthālīpākasya // ManGS_2,8.4 //
aṣṭhakāryai surādhase
svādeti sarvatrānuṣajati // ManGS_2,8.5 //
hemanto vasante grīṣmaṛtavaḥ śivānaḥ śivāno varṣā abhayāściraṃ naḥ vaiśvānaro 'dhiratiḥ prāṇādo no ahorātre kṛṇutāṃ dīrghamāyuḥ //
śāntā pṛthivī śivamantarikṣaṃ dyaur no devyabhayaṃ kṛṇotu /
śivā diśaḥ pradiśa ādiśo na āpo vidyutaḥ paripāntvāyuḥ //
āpo marīcīḥ paripāntu viśvato dhātā samudro abhayaṃ kṛṇotu /
bhūtaṃ bhaviṣyaduta bhadramastu me brahmabhigūrttaṃ svarākṣāṇaḥ //
kaviragnirindraḥ somaḥ sūryo vāyurastu me agnirvaiśvānaro apahantu pāpam /
bṛhaspatiḥ savitā śarma yacchatu śriyaṃ virājaṃ mayi pūṣā dadhātu //
iti pañacājyasya // ManGS_2,8.6 //
jayānhutveḍāmagna iti sviṣṭakṛditi // ManGS_2,8.7 //
evaṃ sarvāsu // ManGS_2,8.8 //
iti dvitīyapuruṣe 'ṣṭamaḥ khaṇḍaḥ //8//
navamaḥ khaṇḍaḥ
uttamāyāḥ pradoṣe catuṣpathe 'ṅgaśo gāṃ kārayet // ManGS_2,9.1 //
yo ya āgacchettasmai tasmai dadyāt // ManGS_2,9.2 //
śvo 'nyāṃ kārayet // ManGS_2,9.3 //
tasyāvapāṃ juhuyāt--
vaha vapāṃ jātavedaḥ pitṛbhyo yatraitānvettha nihitānparāke medaso ghṛtasya kulyā abhiniḥsravantu satyāḥ santu yajamānasya kāmāḥ svāhā /
iti // ManGS_2,9.4 //
athāsyā vakṣasā udagodanaṃ śrapayati // ManGS_2,9.5 //
tasyāṣṭakāhomakalpena śeṣo vyākhyātaḥ // ManGS_2,9.6 //
avaśiṣṭaṃ bhaktaṃ randhayati // ManGS_2,9.7 //
śvo 'vaśiṣṭaṃ bhaktaṃ randhayitvā piṇḍānāmāvṛtā trīnmāṃsaudanapiṇḍānnidadhāti // ManGS_2,9.8 //
śrāddhamaparapakṣe pitṛbhyo dadyāt // ManGS_2,9.9 //
anuguptamannaṃ brāhmaṇān bhojayen nāvedavidbhuñjīteti śrutiḥ // ManGS_2,9.10 //
yadi gavā paśunā vā kurvīta prokṣaṇamupapāyanaṃ paryagnikaraṇamulmukaharaṇaṃ vapāhomamiti // ManGS_2,9.11 //
traidhaṃ vapāṃ juhuyāt sthālīpākamavadānāni ca // ManGS_2,9.12 //
somāya pitṛmate svadhā nama iti
juhoti yamāyāṅgirasvate pitṛmate svadhā nama iti dvitīyām /
agnaye kāvyavāhanāya svadhā nama iti tṛtīyām // ManGS_2,9.13 //
evaṃ māsi māsi niyataṃ tantraṃ piṇḍapitṛyajñe // ManGS_2,9.14 //
iti dvitīye navamaḥ khaṇḍaḥ //9//
daśamaḥ khaṇḍaḥ
phālgunyāṃ paurṇamāsyāṃ purastāddhānāpūpābhyāṃ bhagaṃ cāryamaṇaṃca yajet // ManGS_2,10.1 //
indrāṇyā haviṣyān piṣṭvā piṣṭāni samutpūya yāvanti paśujātāni tāvato mithunān pratirūpān śrapayitvā kāṃsye 'dhyājyānkṛtvā tenaiva rudrāya svāheti /
īśānāyetyeke // ManGS_2,10.2 //
sāyamapūpābhyāṃ pracaratyagnīndrābhyām // ManGS_2,10.3 //
āgneyastundilo na tasya striyaḥ prāśnanti sarvāmātyā itarasya // ManGS_2,10.4 //
sthālīpākenendrāṇīṃ śavo vā // ManGS_2,10.5 //
saṃgheṣvekavadbarhiragnirādhārājyabhāgājyāhutayaḥ sviṣṭakṛcca // ManGS_2,10.6 //
agnirindraḥ somaḥ sītā savitāsarasvatyaścinānumatī revatī rākā pūṣā rudra ityetairāyojana- paryayana-pravapana-pralava-sītāyajña-khalayajñatantīyajñānaḍudyajñeṣvetā devatā iti yajati sāṃvatsareṣu ca parvasu // ManGS_2,10.7 //
nadyudadhikūpataḍāgeṣu varuṇaṃyajatyoṣadhivanaspatiṣu somamanādiṣṭadevateṣvagnim // ManGS_2,10.8 //
iti dvitīye daśamaḥ khaṇḍaḥ //10//
ekādaśaḥ khaṇḍaḥ
avasānaṃ samaṃ samūlam // ManGS_2,11.1 //
dakṣiṇāpravaṇamannakāmasya mārukāstatra prajā bhavanti // ManGS_2,11.2 //
sarvataḥ samavasrāvam // ManGS_2,11.3 //
samavasrutya vā yasmātprāgudīcīrāpo nirvaheyustadvā // ManGS_2,11.4 //
gartaṃ khātvā yattaiḥ pāṃsubhiḥ pratipūryeta tadvā // ManGS_2,11.5 //
yadi dhārayiṣṇūdakataraṃ syāt // ManGS_2,11.6 //
idamahaṃ viśamannādyāya tejase brahmavarcasāya parigṛhṇāmīti veśma parigṛhya garte hiraṇya nidhāyācyutāya dhruvāya bhaumāya svāheti juhoti // ManGS_2,11.7 //
samīcīnāmāsīti paryāyairupatiṣṭhate pratidiśaṃ dvābhyāṃ madhye // ManGS_2,11.8 //
udakāṃsye 'śmānaṃ vrīhīnyavānvasya pariṣiñcati syonāpṛthivī bhaveti dvābhyāṃ
sutramāṇāmiti dvābhyām // ManGS_2,11.9 //
śamīśākhayā ca palāśayodañcaṃ triḥ samunmārṣṭi syonā prathivi bhaveti dvābhyāṃ sutramāṇamiti dvābhyāṃ namo astu sarpebhya iti tisṛbhiśca // ManGS_2,11.10 //
idaṃ tat sarvato bhadramayamūrjo 'yaṃ rasaḥ /
prāpyaivaṃ mānuṣānkāmānyadaśīrṣṇī tallapsyasi //
iti madhyamāṃ sthūṇāmāsicya garta āsiñcati // ManGS_2,11.11 //
ihaiva tiṣṭha nitarā tilvalā sthirāvati / madhye poṣasya puṣpatāmā tvā parisṛtaḥ kumbhaḥ /
ā vatse jagato saha ā dadhnaḥ kalaśamairayam //
iti madhyamāṃ sthūṇāmabhi mantryate // ManGS_2,11.12 //
vasūnāṃ tvā vasuvīryasyāhorātrayośceti garte sthūṇāmavadadhāti // ManGS_2,11.13 //
ṛte 'vasthūṇā adhiroha vaṃśo agne virājamupasedhaśakram //
iti madhyamaṃ vaṃ śamavadadāti // ManGS_2,11.14 //
tūṣṇīṃ śiṣṭāḥ sthūṇā vaṃśāśca // ManGS_2,11.15 //
prāgdvāraṃ dakṣiṇādvāraṃ vā māpayitvā gṛhānahaṃ sumanasaḥ prapadye vīraṃ hītyetayā prapadyate yathā purastādvyākhyātam // ManGS_2,11.16 //
praiturājā varuṇo revatībhirasminsthāne tiṣṭhatu puṣyamāṇaḥ /
irāṃ vahantī ghṛtamukṣamāṇāsteṣvahaṃ sumanāḥ saṃ vasāma //
ityuttarapūrvasyāṃ diśi pratipānamudakumbhamavasthāpayati // ManGS_2,11.17 //
samudraṃ vaḥ prahiṇomi svāṃyonimabhigacchata
ariṣṭā asmākaṃ vīrā mā parāseci matpayaḥ /
ityudañcanam // ManGS_2,11.18 //
vāstoṣpatyaṃ payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti / amīvahā vāstoṣpate vāstoṣpata ityetābhyām-
vāstoṣpate prataraṇo na adhi gayasphāno gobhiraśvebhirindo ajarāsaste sakhye vyāma piteva putrānprati no juṣasva //
vāstoṣpate śagmayā saṃ sadā te sakṣīmahi raṇavayā gātumatyā pāhi kṣema uta yoge varaṃ no yūyaṃ pāta svastibhiḥ sadā naḥ //
iti // ManGS_2,11.19 //
jayaprabhṛtisamānam // ManGS_2,11.20 //
iti dvitīya ekādaśaḥ khaṇḍaḥ //11//
dvādaśaḥ khaṇḍaḥ
vaiśvadevasya siddhasya sāyaṃ prātarbaliṃ haret // ManGS_2,12.1 //
agnīṣomau dhanvantariṃ viśvāndevānprajāpatimagniṃ sviṣṭakṛtamityevaṃ homo vidhīyate // ManGS_2,12.2 //
atha baliṃ haratyagnaye namaḥ somāya dhanvantaraye viśvebhyo devebhyaḥ prajāpataye agnaye sviṣṭakṛta ityagnyāgāra uttarāmuttarām // ManGS_2,12.3 //
abhdya ityudakumbhasakāśe // ManGS_2,12.4 //
oṣadhibhya ityoṣadhibhyo vanaspatibhya iti gṛhamadhyamāyāṃ sthūṇāyām // ManGS_2,12.5 //
gṛhyābhyo devatābhya iti gṛhamadhye // ManGS_2,12.6 //
dharmāyādharmāyeti dvāre // ManGS_2,12.7 //
mṛtyava ākāśāyetyākāśe // ManGS_2,12.8 //
antargoṣṭhāyetyantargoṣṭhe // ManGS_2,12.9 //
barhivaiśravaṇāyeti bahiḥ prācīm // ManGS_2,12.10 //
viśvebhyo devebhya iti veśmani // ManGS_2,12.11 //
indrāyendrapuruṣebhya iti purastāt // ManGS_2,12.12 //
yamāya yamapuruṣebhya iti dakṣiṇataḥ // ManGS_2,12.13 //
varuṇāya varuṇapuruṣebhya iti paścāt // ManGS_2,12.14 //
somāya somapuruṣebhya ityuttarataḥ // ManGS_2,12.15 //
brahmaṇe brahmapuruṣebhya iti madhye // ManGS_2,12.16 //
prācīmāpātikebhyaḥ sampātikebhya ṛkṣebhyo yakṣebhyaḥ pipīlikābhyaḥ piśācebhyo 'psarobhyo gandharvebhyo guhyakebhyaḥ śailebhyaḥ pannagebhyaḥ // ManGS_2,12.17 //
divācāribhyo bhūtebhya iti divā naktaṃ cāribhyo bhūtebhya iti naktam // ManGS_2,12.18 //
dhanvantaraye dhanvantaritarpaṇam // ManGS_2,12.19 //
adbhiḥ saṃsṛjya pitṛbhyaḥ svadheti śeṣaṃ dakṣiṇā bhūmau ninayet // ManGS_2,12.20 //
pāṇī prakṣālyācamyātithiṃ bhojayitvāvaśiṣṭasyāśnīyāt // ManGS_2,12.21 //
iti dvitīyapuruṣe dvādaśaḥ khaṇḍaḥ //12//
trayodaśaḥ khaṇḍaḥ
athātaḥ ṣaṣṭhīkalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ // ManGS_2,13.1 //
śuklapakṣasya pañcabhyāṃ pratyaṅmukho haviṣyamannamaśrīta // ManGS_2,13.2 //
adhaḥ śayīta darbheṣu śālīpalāleṣu vā prākśirā brahmacārī // ManGS_2,13.3 //
śvobhūta udita āditye snānaṃ pānaṃ bhojanamanulepanaṃ srajo vāsāṃsi na pratyācakṣīta // ManGS_2,13.4 //
yāvaddadyāttāvadaśnīyādyadyaddadyāttadaśnīyādanyatrāmedhya--pātakibhyo 'bhiniviṣṭakavarjanam // ManGS_2,13.5 //
astamita āditye payasi sthālīpākaṃ śrapayitvāthaitairnāmadheyairjuhoti
dhanadāṃ vasumīśānāṃ kāmadāṃ sarvakāminām
puṇyāṃ yaśasvinīṃ devīṃ ṣaṣṭhīṃ śakra juṣasva me //
nandī bhūtiśca lakṣmīścādityā ca yaśasvinī sumanā vāk ca siddhiśca ṣaṣṭhī me diśatāṃ dhanam //
putrānpaśūndhanaṃ dhānyaṃ bahvaścājagaveḍakam manasā yatpraṇītaṃ ca tanme diśatu havyabhuk //
kānadāṃ rajanīṃ viśvarūpāṃ ṣaṣṭhīmupavarttatu me dhanam sāma kāma kāmapatnī ṣaṣṭhī me diśatāṃ dhanam //
ākṛtiḥ prakṛtivarcanī dhāvaniḥ padmacāriṇī manmanā bhava svāhā //
gandhadvārāṃ durādharṣāṃ nityapuṣṭāṃ karīṣiṇīm īśvarīṃ sarvabhūtānāṃ tāmihopahvaye śriyam /
nānāpatrakā (ka) sā devī puṣṭiścātisarasvatī ariṃ devīṃ prapadyeyamupavarttayatu me dhanam //
hiraṇyaprakārādevi māṃ vara āgacchatvāyuryaśaśca svāhā //
aśvapūrṇāṃ rathamadhyāṃ hastinādapramodinīm /
śriyaṃ devīmupavhaye śrīrmādevī juṣatām //
upayantu māṃ devagaṇāstyā(nā)gāśca tapasā saha /
prādurbhūto 'smi rāṣṭre 'smin śrīḥ śraddhāṃ (kīrtiṃ vṛddhiṃ ga. ca.) dadhātu me //
śriyai svāhā, hriyai svāhā, lakṣmyai svāhā, upalakṣmyai svāhā, nanhāyai svāhā, haridrāyai svāhā, ṣaṣṭhyai svāhā, samṛddhyai svāhā, jayāyai svāhā, kāmāyai svāheti // ManGS_2,13.6 //
jayaprabhṛti samānam // ManGS_2,13.7 //
ṣaṇmāsānprayuñjīta trīnvobhayataḥ pakṣān // ManGS_2,13.8 //
śatasāhasrasaṃyoga ekavaro vā // ManGS_2,13.9 //
gairanaḍvāṃśca dakṣiṇā // ManGS_2,13.10 //
iti dvitīye trayodaśaḥ khaṇḍaḥ //13//
caturdaśaḥ khaṇḍaḥ
athāto vināyakānvayākhyāsyāmaḥ // ManGS_2,14.1 //
śālakaṭaṅkaṭaśca kūṣmāṇḍarājaputraścosmitaśca devayajanaśceti // ManGS_2,14.2 //
etairadhigatānāmimāni rupāṇi bhavanti // ManGS_2,14.3 //
loṣṭhaṃ mṛdgāti // ManGS_2,14.4 //
tṛṇāni cchinatti // ManGS_2,14.5 //
aṅgeṣu lekhān likhati // ManGS_2,14.6 //
apasvapnaṃ paśyati // ManGS_2,14.7 //
muṇḍān paśyati // ManGS_2,14.8 //
jaṭilān paśyati // ManGS_2,14.9 //
kāṣāyavāsasaḥ paśyati // ManGS_2,14.10 // /
uṣṭrānsūkarān gardabhāndivākīrtyādīnanyāṃścāprayatānsvapnānpaśyati // ManGS_2,14.11 //
antarikṣaṃ krāmati // ManGS_2,14.12 //
adhvānaṃ vrajanmanyate pṛṣṭhato me kaścidanuvrajati // ManGS_2,14.13 //
etaiḥ khaluvināyakairāviṣṭā rājaputrā lakṣaṇavanto rājyaṃ na labhante // ManGS_2,14.14 //
kanyāḥ patikāmā lakṣaṇavatyo bhartṝnna labhante // ManGS_2,14.15 //
striyaḥ prajākāmā lakṣaṇavatyaḥ prajāṃ na labhante // ManGS_2,14.16 //
strīṇāmācāravatīnāmapatyāni mriyante // ManGS_2,14.17 //
śrotriyo 'dhyāpaka ācāryatvaṃ na prāpnoti // ManGS_2,14.19 //
adhyetṝṇāmadhyayane mahāvighnāni bhavanti // ManGS_2,14. 19 //
vaṇijāṃ vaṇikpatho vinaśyati // ManGS_2,14.20 //
kṛṣikarāṇāṃ kṛṣiralpaphasā bhavati // ManGS_2,14.21 //
teṣāṃ prāyaścittam // ManGS_2,14.22 //
mṛgākharakulāyamṛttikārocanā guggulāḥ // ManGS_2,14.23 //
caturbhyaḥ prasravaṇebhyaścaturudakumbhānavyaṅgānāharet // ManGS_2,14.24 //
sarvagandhasarvarasasarvauṣadhīḥ sarvaratnāni copakalpaya pratisaradadhimadhughṛtamiti // ManGS_2,14.25 //
etān saṃbhārānsaṃsṛjya ṛṣabhacarmāruhyāthainaṃ--
sahasrākṣaṃ śatadhāramṛṣibhiḥ pāvanaṃ kṛtam /
tābhiṣṭvābhiṣiñcāmi pāvamānīḥ punantu tvā //
agninā dattā, indreṇa dattā, somena dattā, varuṇena dattā, vāyunā dattā,viṣṇunā dattā bṛhaspatinā dattā, viśvairdevairdattaḥ, sarvairdevairdattā oṣadhaya āpo varuṇasaṃmitāstābhiṣṭvābhiṣiñcāmi pāvamānīḥ punantu tveti
sarvatrānuṣajati--
yatte keśeṣu dairbhāgyaṃ sīmante tatra mūrddhani /
lalāṭe karṇayorakṣṇorāpasta----tu te sadā //
bhagaṃ te varuṇe rājā bhra---sūryo bṛhaspatiḥ /
bhagamindraśca vāyuśca---saptarṣayo daduḥ //
iti // ManGS_2,14.26 //
adhista--- niśāyāṃ sadyaḥ pīḍitasarṣapatailamamaudumbareṇa sruveṇa --- catasra āhutirjuhoti (oṃ) śālakaṭaṅkaṭāya sva-- kūṣmāḍarājaputrāya svāhā, usmitāya svāhā, devayajanāyā svāheti // ManGS_2,14.27 //
ata ūrdhvaṃ grāmacatuṣpathe nagaracatuṣpathe nigamacatuṣpathe sarvatomukhāndarbhānāstīrya nave śūrpe balimupaharati phalīkṛtāṃstaṇḍulānaphalīkṛtāṃstaṇḍulānāmaṃ māṃsaṃ pakvaṃ māṃsamāmānmatsyānpakvānmatsyān āmānapūpānpakvānapūpānpiṣṭāngandhānapiṣṭāngandhā---- madhupānaṃ maireyapānaṃ surāpānaṃ muktaṃ mālyaṃ grathithaṃ mālyaṃ raktaṃ mālyaṃ śuklaṃ mālyaṃ raktapītaśuklakṛṣṇanīlaharitacitravāsāṃsi mākalmāṣamūlabhalamiti // ManGS_2,14.28 //
atha devānāmāvāhanaṃ vimukhaḥ śeyeno bako yakṣaḥ kalaho bhīrurvināyakaḥ kūṣmāṇḍarā---- yajñāvikṣepī kulaṅgāpamāro yūpakeśī sūparakroḍī haimavato, jambhako virūpākṣo lohitākṣo vaiśravaṇo mahāseno mahādevo mahārāja iti /
ete me devāḥ prīyantāṃ prītā māṃ prīṇayantu tṛptā māṃ tarpayantviti // ManGS_2,14.29 //
adhiṣṭhiter'ddharātra ācāryo grahānupatiṣṭhate /
bhagavati bhagaṃ me dedi, varṇavati varṇaṃ me dehi, rūpavati rūpaṃ me dehi, tejasvini tejo me dehi, yaśasvini yaśo me dehi, putravati putrānme dehi, sarvavati sarvānkāmānme pradehīti // ManGS_2,14.30 //
ata ūrdhvamudita āditye vimale sumuhūrtte sūryapūjāpūrvakamardhyadānamupasthānaṃ ca--
namaste astu bhagavan śataraśme tamonuda jahi me deva daurbhagyaṃ saubhāgyena māṃ saṃyojayasva //
iti // ManGS_2,14.31 //
atha brāhmaṇatarpaṇam // ManGS_2,14.32 //
ṛṣabo dakṣiṇā // ManGS_2,14.33 //
iti dvitīye caturdaśaḥ khaṇḍaḥ //14//
pañcadaśaḥ khaṇḍaḥ
yadi duḥsvapnaṃ paśyedvyāhṛtibhistilān hutvā diśā upatiṣṭhet /
bodhaśca mā pratibodhaśca purastādgopāyatām /
asvapnaśca mānavadrāṇaśca dakṣiṇato gopāyatām //
gopāyamānaṃ ca māṃ rakṣamāṇaṃ ca paścād gopāyatām /
jāgṛviśca mārundhatī cottarato gopāyatām //
viṣṇuśca me pṛthivī ca nāgāścādhastādgopāyatām /
bṛhaspatayaśca me viśve ca me devā dyauścopariṣṭhādgopāyatām // ManGS_2,15.1 //
evaṃ yasmiṃścotpanne 'narthān śaṅketa // ManGS_2,15.2 //
vyāhṛtibhistilān hutvā tapaḥ pratipadyeta dvādaśarātraṃ ṣaḍrātraṃ trirātramokarātraṃ vā // ManGS_2,15.3 //
yadi samutpātaṃ manyeta tadvā // ManGS_2,15.4 //
yadi parvasu mārtikaṃ bhidyate pārthivamāsi pṛthivīṃ dṛṃhasva yoniṃ gaccha svāhetyapsu praharet // ManGS_2,15.5 //
yadyarcā dahyedvā naśyedvā prapatedvā prabhajedvā prahasedvā pracaledvā, sthālyā vā sthālīmāsicya dakṣiṇottarā vā sthālī bhidyetottarā vopalāśe niyamya dvāravaṃśo vā sphuṭet / gaur vā gāṃ dhayet, strī vā striyamāhanyāt, kartasaṃsarge , halasaṃsarge, musalaprapatane, musalaṃvāvaśīryetānyasmiṃścādbhuta etābhirjuhuyāt--
svasti na indro vṛddhaśravāḥ svastinaḥ pūṣā viśvavedāḥ / svasti nastārkṣyo ariṣṭanemiḥ svastino bṛhaspatirdadhātu /
svasti no mimītāmāśvinā bhagaḥ svasti devyaditiranarvaṇaḥ /
svasti pūṣā asuro dadhātu naḥ svastidyāvāpṛthivī sucetunā //
svastaye vāyumupabravāmahai somaṃ svasti bhuvanasya yaspatiḥ /
bṛhaspatiṃ sarvagaṇaṃ svastaye svastaya ādityāso bhavantu naḥ //
viśve devā no adyā svastaye vaiśvānaro vasurāgniḥ svastaye /
devā avantvṛbhavaḥ svastaye svasti no rudraḥ pātvaṃhasaḥ //
svasti naḥ paśyāsu dhanvasu svastyapsu vrajane svarvataḥ /
svasti naḥ pathyākṛteṣu yoniṣu svasti rāye manuto dadhātu naḥ //
trātāramindraṃ, mā te asyāṃ, vina indra, mṛgo na bhīmastaṃ, śaṃyorāvṛṇīmaha iti daśāhutayaḥ // ManGS_2,15.6 //
jayaprabhṛti samānam // ManGS_2,15.7 //
iti dvitīye puruṣe pañcadaśaḥ khaṇḍaḥ //15//
ṣoḍaśaḥ khaṇḍaḥ
sarpebhyo bibhyat śrāvaṇyāṃ tūṣaṇīṃ bhaumamekakapālaṃśrapayitvākṣatasaktūn piṣṭvā svakṛta iriṇe darbhānāstīryācyutāya dhruvāya bhaumāya svāheti juhoti // ManGS_2,16.1 //
samīci nāmāsīti paryāyairupatiṣṭhate pratidiśaṃ dvābhyāṃ madhye // ManGS_2,16.2 //
akṣatasaktūnāṃ sarpabaliṃ harati īśānāyetyeke
sarpo 'si sarpāṇāmadhipatistvayi sarve sarpāḥ /
balihāro 'stu sarpāṇāṃ namo astuṣurmāririṣurmāhiṃsiṣurmādāṃ si sarpāḥ //
māno agne visṛjo adhāyā viṣyave ripave ducchunāyai /
mā datvate daśate mādate no mā rīṣate sahasāvanparādāḥ //
sarpo 'si sarpāṇāmadhipatiratnena manuṣyāṃ srāyase 'pūpena sarpān //
tvayi santaṃ mayi santa mākṣiṣurmārīriṣurmā hiṃsiṣu mā dāṅkṣu sarpāḥ //
namo astu sarpebhya iti tisṛbhiśca // ManGS_2,16.3 //
dhruvāmuṃ te paridadāmīti sarvāmātyānnāmagrāhamātmānaṃ ca // ManGS_2,16.4 //
etena dharmeṇa caturo māsānsarpabaliṃhṛtvā viramati // ManGS_2,16.5 //
tūṣṇīmapi kṣudrā prakṣālitapāṇiḥ // ManGS_2,16.6 //
iti dvitīye ṣoḍaśaḥ khaṇḍaḥ //16//
saptadaśaḥ khaṇḍaḥ
ayūthike bhayārtte kapote gṛhān praviṣṭe tasyājnau padaṃ dṛśyeta dadhāni sakatuṣu ghṛte vā devāḥ kapota iti pratyṛcaṃ japejjuhuyādvā devāḥ kapota iṣito yadicchandūto nirṛtyā idamājagāma /
tasmā arcāma kṛṣṇavāma niṣkṛtiṃ śaṃ no astu dvipade śaṃ catuṣpade //
śivaḥ kapota iṣito no astvanāgā devāḥ śakuno gṛheṣu agnirhi vipro juṣatāṃ havirnaḥ parihetiḥ pakṣiṇo no vṛṇāktu //
hetiḥ pakṣiṇī na dabhātyasmānāṣṭyāṃ padaṃ kṛṇute agnidhāne /
saṃ no gobhyaśca puruṣebhyaścāstu māno hiṃsīdiha devāḥ kapotaḥ //
yadulūko vadati moghametadyatkapotaḥ padamagnau kṛṇoti /
yasya dūtaḥ prahita eṣa etattasmai yamāya namo astu mṛtyave //
ṛcā kapotaṃ nudata pramodamiṣaṃ madantaḥ pari gāṃ nayadhvam /
saṃyopayanto duritāni viśvā hitvā na ūrjaṃ prapatātpatiṣṭhaḥ //
iti // ManGS_2,17.1 //
padamādāya dakṣiṇā pratyag haranti // ManGS_2,17.2 //
sahādhikaraṇairyanti // ManGS_2,17.3 //
svakṛta iriṇe padaṃ nyasyādhyadhi // ManGS_2,17.4 //
dhāmno dhāmna iti tisṛbhiḥ parogoṣṭhaṃ mārajayante // ManGS_2,17.5 //
anapekṣamāṇāḥ pratyāyanti // ManGS_2,17.6 //
agna āyūṃṣi pavase agnirṛṣiragne pavasveti pratyetya japanti // ManGS_2,17.7 //
iti dvitīye saptadaśaḥ khaṇḍaḥ //17//
aṣṭādaśaḥ śaṇḍaḥ
ṣaḍāhutaṃ pratipadi putrakāmaḥ // ManGS_2,18.1 //
payasi sthālīpākaṃ śrapayitvā tasya juhoti--
brahmaṇāgniḥ saṃvidāno rakṣohā bādhātāmitaḥ / amī vā yaste garbhaṃ durṇāmā yonimāśaye /
yaste garbhamamī vā durṇāmā yonimāśaye /
agniṣṭhaṃ brahmaṇā saha niṣkramyādamanīnaśat //
yaste hantī patayantaṃ niṣatsnuṃ yaḥ sarīsṛpam /
jātaṃ yaste jighāṃsati tamito nāśayāmasi //
yastvā svapnena tamasā mohayitvā nipadyate /
prajāṃyaste jighāṃsati tamito nāśayāmasi //
ye te ghnantyapso gandharvā goṣṭhāśca ye /
kravyādaṃsura devinaṃ tamito nāśayāmasi //
yasta ūru viharatyantarā dampatī śaye /
yoniṃ yo antarāreḍhi tamito nāśayāmasi //
abhinnāṇḍā vṛddhagarbhā ariṣṭhā jīvasūkarī /
vijāyatāṃ prajāyatāmiyaṃ bhavatu tokinī //
viṣṇuryoniṃ kalpayatu tvaṣṭā rūpāṇi piṃśatu /
āsiñcatu prajāpatirdhātā garbhaṃ dadhātu te //
garbhaṃ dhehi sītīvāli garbhaṃ dhehi sarasvati /
garbhaṃ te aśvinau devāvādhattāṃ puṣkarasrajā //
hiraṇyayī araṇīyaṃ nirmanthato aśvinā /
taṃ te garbhaṃ havāmahe daśame māsi sūtave //
paraṃ mṛtyo anuparehi panthāṃ yaste sva itaro devayānāt /
cakṣuṣmate śṛṇavate te bravīmi mānaḥ prajāṃ rīriṣo mota vīrān //
iti dvādaśagarbhavedinyaḥ ṣaḍādyāḥ sthālīpākasya ṣaḍutarā ājyasya // ManGS_2,18.2 //
jayaprabhṛti samānam // ManGS_2,18.3 //
naijameṣaṃ sthālīpākaṃ śrapayitvā yathā ṣāḍāhutam---
nejameṣa parāpata suputraḥ punarāpata /
asyai me putrakāmāyai punarādhehi yaḥ pumān //
yatheyaṃ pṛthivī mahyamuttānā garbhamādadhe /
evaṃ taṃ garbhamādhehi daśame māsi sūtave //
viṣṇoḥ śreṣṭhena rupeṇāsyāṃ nāryāṃ gavīnyām /
pumāṃsaṃ putramādhehi daśame māsi sūtave //
pākayajñānsamāsādya ekājyāmekabahirṣi /
ekaṃ sviṣṭakṛtaṃ puryannānā satyapi daivate nānā satyapi daivate // ManGS_2,18.4 //
iti dvitīyapuruṣe 'ṣṭādaśaḥ khaṇḍaḥ //18//
iti maitrāyaṇīyamānavagṛhyasūtre dvitīyapuruṣākhyo bhāgaḥ /
sūtraṃ ca samāptam //
