vastutrayasya piṇḍoddānam* /

Pārivāsikavastu

pārivāsikavastūddānam* /

abhivādanaṃ caṃkramaṇamāsanāni kulāni ca / ekacchadane na saṃvasen na pravrājayed api / na gacched api abhikṣukam (309v1 = GBM 6.931) āvāsam adhodeśañ ca sarvalābhikam* //

buddho bhagavān śrāvastyāṃ viharati jetavane anāthapiṇḍadasyārāme / asati vairāgye bhikṣavaḥ saṃghāvaśeṣām āpattim āpadyante / te vipratisārajātāḥ saṃlakṣayanti / katham idānīṃ vayaṃ sāpattikāḥ santaḥ sakaukṛtyāḥ savilolāḥ sakaraṇīyāḥ khaṇḍakāriṇaḥ śavalakāriṇaḥ kalmaṣakāriṇaḥ āpattimūlād avyutthitāḥ prakṛtisthakānāṃ bhikṣūṇām antikād abhivādanavandanapratyutthānāṃjalisāmīcīkarma svīkariṣyāmaḥ / śrāddhānāṃ ca brāhmaṇagṛhapatīnāṃ sakāśād agrāsanam agrodakam agrapiṇḍapātaṃ paribhokṣyāmaḥ / alpakālikasya ca sukhasyārthāya bahukālikaṃ duḥkham āviśāmo narakatīryakpretebhyaḥ paribhramantaḥ / yan nu vayaṃ śikṣāṃ pratyākhyāya hānāyāvartāmaha iti te śikṣāṃ pratyākhyāya hānāyāvartante / pravrajyābhilaṣitaṃ ca janaṃ vipralambhayanti / bhavanto duścaraṃ brahmacaryam alaṃ pravrajyayeti / teṣām apravrajitānām apravrājayatāṃ cālpībhūtā bhikṣavaḥ / kṣayam (MSV III 94) āpannaś chidrībhūtas tanubhūto bhikṣusaṃghaḥ / jānakāḥ pṛcchakā buddhā bhagavantaḥ pṛcchanti / buddho bhagavān āyuṣmantam ānanadam* / ka ānanda hetuḥ kaḥ pratyayaḥ yenetarhy alpībhūtā bhikṣavaḥ / kṣayam āpannaś chidrībhūtas tanubhūto bhikṣusaṃgha iti / sa etat prakaraṇaṃ bhagavato vistareṇārocayati /

atha bhagavata etad abhavat* / yanv ahaṃ saṃghāvaśeṣām āpattim āpannānāṃ bhikṣūṇāṃ hastoddhāram anupradadyām anugraham aneneti viditvā bhikṣusaṃghaṃ saṃnipātya purastād bhikṣusaṃghasya prajñapta evāsane niṣaṇṇaḥ / niṣadya bhagavān bhikṣūn āmantrayate sma / śrutaṃ mayā bhikṣavaḥ saṃghāvaśeṣām āpattim āpannā vipratisārajātāḥ śikṣāṃ pratyākhyāya hānāyāvṛttā iti / tasmād yuṣmābhiḥ śāsanasthitaye teṣāṃ cānukampayā saṃghāvaśeṣām āpattim āpannānāṃ bhikṣūṇāṃ parivāso deyo mūlāpakarṣo mānāpyaṃ mūlamānāpyaṃ mūlāpakarṣamānāpyam āvarhitavyaś ca /

evaṃ ca punar deyaḥ / śayanāsanaprajñaptiṃ kṛtvā gaṇḍīm ākoṭya pṛṣṭavācikayā bhikṣūn samanuyujya sarvasaṃghe saṃniṣaṇṇe saṃnipatite apaścimakena bhikṣuṇā parivāso deyaś caturvargamaṇḍalakena / saṃghāvaśeṣakeṇa bhikṣuṇā yathāvṛddhikayā sāmīcīṃ kṛtvā vṛddhānte utkuṭukena sthitvāñjaliṃ pragṛhya parivāso yācitavyaḥ / evaṃ ca punar yācitavyaḥ /

śṛṇotu bhadantaḥ saṃghaḥ / aham evaṃnāmā bhikṣuḥ saṃbahulāḥ saṃghāvaśeṣā āpattīr āpannaḥ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitām ardhamāsapraticchannām* / so 'ham evaṃnāmā bhikṣus tāsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇāṃ āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitām ardhamāsapraticchannāṃ saṃghād ardhamāsaṃ parivāsaṃ yāce / dadātu me bhadantaḥ saṃgho mamaivaṃnāmno bhikṣor āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇāṃ āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsapraticchannānām ardhamāsaṃ parivāsam anukaṃpayānukaṃpām upādāya / evaṃ dvir api trir api / tataḥ paścād ekena bhikṣuṇā jñaptiṃ kṛtvā karma kartavyam* /

śṛṇotu bhadantaḥ saṃghaḥ / ayam evaṃnāmā bhikṣuḥ saṃbahulāḥ saṃghāvaśeṣā (310r1 = GBM 6.932) āpattīr āpannaḥ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitām ardhamāsapraticchannām* / so 'yam evaṃnāmā bhikṣur āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇām āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsapraticchannānāṃ saṃghād ardhamāsaṃ parivāsaṃ yācate / sacet saṃghasya prāptakālaṃ kṣametānujānīyāt saṃgho yat saṃghaḥ evaṃnāmnor bhikṣor āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇāṃ āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsapraticchannānām ardhamāsaṃ parivāsaṃ dadyāt* / ity eṣā jñaptiḥ / karma kartavyam* /

śṛṇotu bhadantaḥ saṃghaḥ / ayam evaṃnāmā bhikṣuḥ saṃbahulāḥ saṃghāvaśeṣā āpattīr āpannaḥ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitā ardhamāsapraticchannāḥ / so 'yam evaṃnāmā bhikṣur āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇām āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsapraticchannānāṃ (MSV III 96) saṃghād ardhamāsaṃ parivāsaṃ yācate / tat saṃghaḥ evaṃnāmnor bhikṣor āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇām āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsaṃ parivāsaṃ dadāti / eṣām āyuṣmatāṃ kṣāmante evaṃnāmnor bhikṣor āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇām āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsapraticchannānām ardhamāsaṃ parivāsaṃ dātuṃ te tūṣṇīm* / na kṣamante bhāṣantām* / iyaṃ prathamā karmavācanā vaktavyā / dattaḥ saṃghena evaṃnāmnor bhikṣor āsāṃ saṃbahulānāṃ saṃghāvaśeṣāṇām āpattīnāṃ saṃcintyaśukravisṛṣṭisamutthitānām ardhamāsapraticchannānām ardhamāsaṃ parivāsaḥ / kṣāntam anujñātaṃ saṃghena yasmāt tūṣṇīm evam etad dhārayāmi / uktaṃ bhagavatā / parivāso dātavyo mūlaparivāsa iti vistaraḥ /

ṣaḍvargikā bhikṣavaḥ pārivāsikamānāpyacārikāḥ santaḥ prakṛtisthakānāṃ bhikṣūṇām antikād abhivādanavandanapratyutthānāṃjalisāmīcīkarma svīkurvanti / alpārthā bhikṣavo 'vadhyāyanti kṣipanti vivācayanti tad idaṃ na cchekaṃ na pratirūpaṃ yatredānīṃ pārivāsikamānāpyacārikā bhikṣavaḥ prakṛtisthakānāṃ bhikṣūṇām antikād abhivādanavandanapratyutthānāṃjalisāmīcīkarma svīkurvanti / etat prakaraṇaṃ bhikṣavo bhagavata ārocayanti / bhagavān āha / pārivāsikamānāpyacārikāṇām ahaṃ bhikṣavo bhikṣūṇām āsamudācārikān dharmān prajñapayāmi / pārivāsikamānāpyacārikair bhikṣubhiḥ prakṛtisthakānāṃ bhikṣūṇām antikād abhivādanavandanapratyutthānāṃjalisāmīcīkarma na svīkartavyam* / naikāsane niṣattavyam* (MSV III 97) / nāpi samāsane / sacen niṣīdanti nīcataram āsanaṃ gṛhītvā niṣattavyam* / na caṃkrame yugapac chaṃkramitavyam* / nāpy agrataḥ / sacec caṃkrame caṃkramanti padaparihāṇikayā / na brāhmaṇakulāni upasaṃkramitavyam* / saced upasaṃkramanti paścācchramaṇanyāyena / naikac chadane vastavyam* / na pravrājayitavyam* / nopasaṃpādayitavyam* / na niśrayo deyaḥ / na śramaṇoddeśī upasthāpayitavyaḥ / na karma kartavyam* / na karmakārakaḥ saṃmantavyaḥ / na bhikṣuṇyo 'vavaditavyāḥ / na bhikṣuṇyavavādakaḥ saṃmantavyaḥ / na pūrvasaṃmatena bhikṣuṇyo 'vavaditavyāḥ / na bhikṣuś codayitavyaḥ (310v1 = GBM 6.933) smārayitavyaḥ śīlavipattyā dṛṣṭivipattyā ācāravipattyā ājīvavipattyā / nānenāvavādaḥ sthāpayitavyaḥ / na poṣadho na pravāraṇā na jñaptir na jñaptidvitīyaṃ na jñapticaturthaṃ karma / kālyam evotthāya dvāraṃ bhoktavyam* / dīpasthālaka udvartavyaḥ / vihāraḥ sektavyaḥ / saṃmārṣṭavyaḥ / sukumārī gomayakārṣī anupradātavyā / prasrāvoccārakuṭī dhāvayitavyā / mṛttikā upasthāpayitavyā pātrāṇi pānīyaṃ śītalaṃ vā kālānurūpataḥ / praṇāḍikāmukhāni dhāvayitavyāni / kālaṃ jñātvāsanaprajñaptiṃ kṛtvā dhūpakaṭacchūke dhūpaś copasthāpayitavaḥ / sacet pratibalo bhavati śāstur guṇasaṃkīrtanaṃ kartuṃ svayam eva kartavyam* / noced bhāṣaṇakaḥ praṣṭavyaḥ upānvāhāraṃ pratyavekṣyopānvāhṛtaṃ cec charaṇapṛṣṭham abhiruhya gaṇḍīr (MSV III 98) dātavyā / nidāghakāle bhikṣūṇāṃ vyajanaṃ grahītavyam* / tataḥ sarvopasaṃpannānāṃ copariṣṭāc chānteneryāpathavartinā bhikṣusaṃgham upasthāpya bhoktavyam* / kṛtabhaktakṛtyena śayanāsanaṃ channe gopayitavyam* / pātrādhiṣṭhānaṃ chorayitavyam* / kālaṃ jñātvā tathāgatakeśanakhastūpāḥ saṃmārṣṭavyāḥ sukumārī gomayakārṣī anupradātavyā / sāmagrīvelāyāṃ punaḥ śayanāsanaprajñaptiḥ kartavyā / dhūpakaṭacchuke dhūpa upasthāpayitavyaḥ / śastur guṇasaṃkīrtanaṃ pūrvavat kartavyam* / divasa ārocayitavyaḥ / śṛṇotu bhadantaḥ saṃghaḥ / adya pakṣaya daśamīty evamādi yathā upadhivārikā ārocayanti / tataḥ parivāsa ārocayitavyaḥ / śṛṇotu bhadantaḥ saṃghaḥ / aham evaṃnāmā bhikṣur evaṃrūpāṃ caivaṃrūpāṃ ca saṃghāvaśeṣām āpattim āpanna iyatkālapraticchannām* / tasya mama saṃghena iyatkālaṃ parivāso dattaḥ / tato mayā iyaccaritaṃ śiṣṭaṃ caritavyam* / pārivāsikaṃ māṃ bhadantaḥ saṃgho dhārayatu mānāpyacārikaṃ ceti /

uktaṃ bhagavatā / parivāsa ārocayitavyaḥ / ity āgantukānāṃ nārocayati / bhagavān āha / āgantukānām ārocayitavyam iti / uktaṃ bhagavatā / āgantukānām apy ārocayitavyam iti / anyatamaś ca bhikṣur āgantuka āgataḥ / sa yāvan na pātracīvaraṃ sthāpayati tāvat pārivāsiko 'sya purataḥ sthitvā kathayati / samanvāhara mām āyuṣmann (MSV III 99) aham evaṃnāmā bhikṣuḥ saṃghāvaśeṣām āpattim āpannaḥ / pūrvavad yāvat pārivāsikaṃ mām āyuṣmān dharayatv iti /

sa tasyāntike paryavasthitaḥ kathayati / apehi mama purastān mohapuruṣa mā parivāso mā tvam iti / sa lajjāparigatahṛdayo 'vāṅmukho mandagatipracāratayā tasya bhikṣoḥ sakāśāt prakrāntaḥ / etat prakaraṇaṃ bhikṣavo bhagavata ārocayanti / bhagavān āha / āgantukasya bhikṣoḥ pātracīvare apratiśāmite nārocayitavyam* / api tu na ekaikasyārocayitavyam* / kiṃ tu sarvasaṃghe saṃniṣaṇṇe saṃnipatita iti / bhagavān āha / gaṇḍyām ākoṭitāyāṃ yathā saṃnihitānām ārocayitavyam* /

na cānenābhikṣukaṃ vihāraṃ gantavyam* / saced gacchati na tatra vastavyam* /

vikāle bhikṣūṇām uṣṇena śītāmbunā vā yathākālaṃ pādāḥ śocitavyāḥ / mrakṣayitavyāḥ / na ced icchanti / snehalābhopasaṃhāraḥ kartavyaḥ / tataḥ smṛtim upasthāpya utthānasaṃjñinā śayyā kalpayitavyā /

pārivāsikamānāpyacārikā (311r1 = GBM 6.934) bhikṣavo yathā prajñaptān āsamudācārikān dharmān na samādāya vartante sātisārā bhavanti /

tasya vihāraṃ noddiśanti / lābhaṃ nānuprayacchanti / bhagavān āha / sarvapaścāt tasya vihāra uddeṣṭavyaḥ / sarvapaścāc ca lābho deyaḥ /

uddānam* /

ṣaḍvargikāḥ pārivāsikamānāpyacārikāḥ santo bhikṣūṇāṃ parivāsaṃ pradadati / etat prakaraṇaṃ bhikṣavo bhagavata ārocayanti / bhagavān āha / na caturbhiḥ pārivāsikair bhikṣoḥ parivāso dātavyaḥ / na tribhiḥ pārivāsikair ekena prakṛtisthena / na dvābhyāṃ pārivāsikābhyāṃ dvābhyāṃ prakṛtisthakābhyām* / naikena pārivāsikena na tribhiḥ prakṛtisthakaiḥ / kin tu sarvaiḥ pariśuddhaiḥ samānadṛṣṭibhir bhikṣoḥ parivāso dātavyaḥ /

yathā pārivāsikair evaṃ mūlapārivāsikair mānāpyacārikaiś caritamānāpyaiḥ /

yathā parivāsam evaṃ mūlaparivāsaṃ mūlāpakarṣaṃ mānāpyaṃ mūlamānāpyaṃ mūlāpakarṣamānāpyaṃ ca /

ṣaḍvargikā bhikṣavaḥ pārivāsikamānāpyacārikāḥ santo bhikṣūn āvarhanti / etat prakaraṇaṃ bhikṣavo bhagavata ārocayanti / bhagavān āha / na viṃśatyā pārivāsikair bhikṣur āvarhitavyaḥ / na ekonaviṃśatyā pārivāsikair ekena prakṛtisthakena / nāṣṭādaśabhiḥ pārivāsikair dvābhyāṃ prakṛtisthakābhyām evaṃ yāvan na ekonaviṃśatyā prakṛtisthakair ekena pārivāsikena /

yathā pārivāsikair evaṃ paryuṣitaparivāsair mānāpyaiś cāritamānāpyaiḥ śikṣādattakaiś ca /

ṣaḍvargikā bhikṣavaḥ pārivāsikamānāpyacārikāḥ santaḥ pārivāsikānāṃ bhikṣūṇām antike parivāsaṃ caranti / etat prakaraṇaṃ bhikṣavo bhagavata ārocayanti / bhagavān āha / na bhikṣuṇā caturṇāṃ pārivāsikānām antikāt parivāsaś caritavyaḥ / na trayāṇāṃ pārivāsikānām ekasya prakṛtisthakasya / na dvayoḥ pārivāsikayor dvayoḥ prakṛtisthakayoḥ / na trayāṇāṃ prakṛtisthakānām ekasya pārivāsikasya / api tu sarveṣāṃ pariśuddhānāṃ samānadṛṣṭikānām antikāt parivāsaś caritavyaḥ /

yathā pārivāsikānām evaṃ paryuṣitapārivāsikānāṃ mānāpyacārikāṇāṃ cāritamānāpyānāṃ śikṣādattakānāṃ ca /

yathā parivāsam evaṃ mūlaparivāsaṃ mūlāpakarṣaṃ mānāpyaṃ mūlamānāpyaṃ mūlāpakarṣamānāpyaṃ caranti /

ṣaḍvargikā bhikṣavaḥ pārivāsikamānāpyacārikāḥ santaḥ śūnyavihāraṃ gatvā parivāsaṃ caranti / te bhikṣubhir dṛṣṭā uktāś ca / āyuṣmantaḥ kim eṣa vihāro yuṣmābhir āvāsitaḥ / te kathayanti / nāyam asmābhir āvāsitaḥ / kiṃ tu parivāsaṃ carāma iti / te kathayanti / yūyaṃ parivāsaṃ carathā / kiṃ tarhi pracchādyanti / tair abhyāhatās tūṣṇīm avasthitāḥ / etat prakaraṇaṃ bhikṣavo bhagavata ārocayanti / bhagavān āha / na bhikṣavaḥ śūnyāgāre parivāsaś caritavyo nāpi yatraiko bhikṣur dvau trayo vā / api tu yatra (MSV III 102) catvāro bhikṣavaḥ pariśuddhāḥ samānadṛṣṭayaḥ prativasanti tatra parivāsaś caritavyaḥ /

yathā parivāsa evaṃ mūlaparivāso mūlāpakarṣo mānāpyaṃ mūlamānāpyaṃ mūlāpakarṣamānāpyaṃ ca /

athāyuṣmān upālī buddhaṃ bhagavantaṃ pṛcchati / yathāpi tad bhadanta pārivāsikamānāpyacārikaiḥ śrutaṃ bhikṣava āgacchanti kalahakārakā bhaṇḍanakārakā vigrahakārakā vivādakārakā ādhikaraṇikāḥ / te 'smāṃś codayiṣyanti alajjitena vā vaitarikeṇa vā iti / tais teṣāṃ kathaṃ pratipattavyam iti / bhagavān āha / pārivāsikamānāpyacārikair upālin bhikṣubhiḥ kalahakārakā bhikṣava āgacchantīti śrutvā sa parivāso bhikṣoḥ purastāt pratinisraṣṭavyaḥ / evaṃ ca punaḥ pratinisraṣṭavyaḥ / samīcīṃ kṛtvā utkuṭukena sthitvāñjaliṃ pragṛhya idaṃ syād vacanīyam* / samanvāharāyuṣmann aham evaṃnāmā evaṃrūpāṃ caivaṃrūpāṃ ca saṃghāvaśeṣām āpattim āpannaḥ iyaccirakālapraticchannām* / tasya mama saṃghena iyantaṃ kālaṃ parivāso dattaḥ / tena mayā pārivāsikena satā śrutaṃ bhikṣava āgacchanti kalahakārakā bhaṇḍanakārakā vigrahakārakā vivādakārakā ādhikaraṇikās te māṃ codayiṣyanti smārayiṣyanti alajjitena vā vaitarikeṇa vā / so 'ham evaṃnāmā pārivāsiko bhikṣus taṃ parivāsam āyuṣmataḥ purastāt pratinisṛjāmi / iyatkālaṃ me caritam iyatkālaṃ tu caritavyam* / prakṛtisthakaṃ (MSV III 103) māmāyuṣman dhārayatv iti / tataḥ punar api gatavegair hatavegair gatapratyarthikais tathaiva prakṛtisthakasya bhikṣoḥ purastāt parivāsaḥ samādātavyaḥ / evam ca punaḥ samādātavyaḥ / samīcīṃ kṛtvā utkuṭukena sthitvāñjaliṃ pragṛhya idaṃ syād vacanīyam* / samanvāharāyuṣmann aham evaṃnāmā bhikṣur evaṃrūpāṃ caivaṃrūpāṃ ca saṃghāvaśeṣām āpattim āpannaḥ iyaccirakālapraticchannām* / tasya mama saṃghena iyantaṃ kālaṃ parivāso dattaḥ / tena mayā pārivāsikena śrutaṃ bhikṣava āgacchanti kalahakārakā bhaṇḍanakārakā vigrahakārakā vivādakārakā ādhikaraṇikās te māṃ codayiṣyanti smārayiṣyanti alajjitena vā vaitarikeṇeti / tan mayā pārivāsikavṛttaṃ bhikṣoḥ purastāt pratinisṛṣṭam* / so 'ham evaṃnāmā bhikṣus taṃ parivāsam āyuṣmataḥ purastāt samādade / iyatkālaṃ me caritam iyatkālaṃ me kartavyaṃ bhaviṣyati / pārivāsikaṃ māmāyuṣman dhārayatu /

yathā parivāsa evaṃ mūlaparivāso mūlāpakarṣo mānāpyaṃ ca /

pārivāsikavastu samāptam* //