• GRETIL
• 1_sanskr
• tei
• transformations
• plaintext
• sa_zrIkaNTha-ratnatrayaparIkSA

          Śrīkaṇṭha: Ratnatrayaparīkṣā


# Header

  This file is a plain text transformation of http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/corpustei/sa_zrIkaNTha-ratnatrayaparIkSA.xml
  with a rudimentary header. For a more extensive header please refer to the source file.

## Data entry: Dominic Goodall
## Contribution: Dominic Goodall
## Date of this version: 2020-07-31

## Source: 
   - Vajravallabha Dvivedi's edition: Astaprakaranam Varanasi: Sampurnanand Sanskrit University, 1988. (Yogatantragranthamala, 12).

## Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen

## Licence:
   This e-text was provided to GRETIL in good faith that no copyright rights have been infringed. If anyone wishes to assert copyright over this file, please contact the GRETIL management at gretil(at)sub(dot)uni-goettingen(dot)de. The file will be immediately removed pending resolution of the claim.
   Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

## Structure of references:
   A reference is assembled consisting of
   - a pragmatic abbreviation of the title: Ratnatrayaparīkṣā = SRtp,
   - the number of the  in arabic numerals,
   - the number of the verse in arabic numerals.

## Notes:
   This file has been created by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus from sratrpau.htm. Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented in the note element below:

   
	 Srikantha: Ratnatrayapariksa
Based on the ed. by Vajravallabha Dvivedi's edition:
Astaprakaranam
Varanasi: Sampurnanand Sanskrit University, 1988.
(Yogatantragranthamala, 12)
Input by Dominic Goodall
(not proofread)
TEXT WITH PADA MARKERS
	


## Revisions:
   - 2020-07-31: TEI encoding by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus


# Text

namaḥ śivāya śaktyai ca bindave śāśvatāya ca 
gurave ca gaṇeśāya kārtikeyāya dhīmate // SRtp_1

binduśaktiśivākhyāni trīṇi siddhāntasāgarāt 
samuddhṛtya satāṃ dhartuṃ hṛtkaṇṭhaśravaṇe sadā // SRtp_2

ratnāni vāṅmayaiḥ sūtrair nibadhyante mayā tataḥ 
kṣantumarhanti tatsanto nāsūyā paricārake // SRtp_3

rañjanātsarvatattveṣu rāgādebhyo 'dhikārayoḥ 
īśvarāṇāṃ śivānāṃ ca dhāraṇīyatayā dhiyā // SRtp_4

puṃsāmapratighodāramarīcinicayena ca 
ratnānīṣṭavidhānācca bindvādyāḥ śivaśāsane // SRtp_5

ratnatrayaṃ samāśritya vartate tattvasaṃhatiḥ 
adhvaitatprāpyate ṣoḍhā varṇyate parameṣṭhinā // SRtp_6

etadeva mataṃ bījaṃ trayaṃ dīkṣāpratiṣthayoḥ 
yogāśca vividhāḥ karma nityanaimittikaṃ tathā // SRtp_7

jñānāni siddhayo mokṣā api tasyāvabodhanāt 
etadeva parā kāṣṭhā mokṣākhyāṇorvicārataḥ // SRtp_8

śrotavyametadāptoktyā mantavyaṃ copapattibhiḥ 
dhyeyaṃ ca yogamārgeṇa śaktipātoditātmabhiḥ // SRtp_9

āptoktiratra siddhāntaḥ śiva evāptimān yataḥ 
na tābhyāṃ sadṛśaḥ kaścic chreya āptividhāyakaḥ // SRtp_10

siddhānta eva siddhāntaḥ pūrvapakṣāstataḥ pare 
āptastu śiva evaikaḥ śivānye tvaśivā matāḥ // SRtp_11

siddhāntaḥ sevyate sadbhiḥ śaktipātapavitritaiḥ 
kāmakāritayānyaistu nindyate paśuśāstravat // SRtp_12

na hi kastūrikāmodaḥ puruṣaiḥ pratihanyate 
hetubhiḥ sādhyate kintu dhanyairāghrāyate sadā // SRtp_13

vedāntaiśca kulāmnāyais tathānyaiḥ pratipādyate 
ānandavipralabdhānām ānandopahitā citiḥ // SRtp_14

cinmahodadhigāmbhīryam avasīyeta sūribhiḥ 
avagāhya parānandalaharī yadi notkṣipet // SRtp_15

tadatra kathitaṃ sarvasrotasāṃ jyāyasi prabhoḥ 
udakṣeṇordhvavaktreṇa tatastadavadhārayet // SRtp_16

hetūnapi parīkṣāyai lakṣayet tasya śāstrataḥ 
na hyatra śemuṣī śuddhā vipulāpi pragalbhate // SRtp_17

alaukikāni sūkṣmāṇi gopitāni śivena ca 
trīṇi ratnāni ko vetti siddhāntena vinā svayam // SRtp_18

hetūnapi kutarkāndhatamasārīn manīṣayā 
tadvadyogaṃ ca ko vetti sabījābījalakṣaṇam // SRtp_19

siddhāntaḥ sevitaḥ sadbhir api kāmān prayacchati 
sarvān sādhakacittasthān āptaścintāmaṇiryathā // SRtp_20

tamāsevya mayāpyeṣā binduśaktiśivāśrayā 
parīkṣā kriyate tatra bindurādau nirūpyate // SRtp_21

jāyate 'dhvā yataḥ śuddho vartate yatra līyate 
sa binduḥ paranādākhyaḥ nādabindvarṇakāraṇam // SRtp_22

uttīrṇamāyāmbudhayo bhagnakarmamahārgalāḥ 
aprāptaśivadhāmānas tridhā vijñānakevalāḥ // SRtp_23

vidyāvidyādhipatayaḥ paśupūrvāḥ sadāśivāḥ 
tatra vidyābhujaḥ pūrve mantrā vidyāśca nāmataḥ // SRtp_24

vidyeśvaraniyojyāste saṃkhyayā saptakoṭayaḥ 
teṣāṃ purāṇi viyāyāṃ vāmādīni yathottaram // SRtp_25

sphītāni nava jātāni tanubhogendriyādibhiḥ 
madhyāḥ praśāntakaluṣā vidyeśāḥ śivatejasaḥ // SRtp_26

adhikāramalopetās tattvamaiśaṃ samāśritāḥ 
śivārkakarasamparkavikāsātmīyaśaktayaḥ // SRtp_27

aṣṭāvanantapūrvāste yathāpūrvaṃ guṇādhikāḥ 
tathā purāṇi tatraiṣām anantaḥ parameśvaraḥ // SRtp_28

tatrāṇavaḥ pureṣvāsan nāpyanye tadvibhūtayaḥ 
pare sadāśivasamāḥ patikṛtyādhikāriṇaḥ // SRtp_29

mūrdhānamadhvanaḥ prāptāḥ prasanne parameśvare 
tattvameṣāmasūtāṅgapurabhogādiśobhitam // SRtp_30

sadāśivamadhiṣṭhātṛnāmnā te 'pi sadāśivāḥ 
aṣṭādaśabhiradhvāyaṃ bhuvanaiḥ saha bhoktṛbhiḥ // SRtp_31

tribhiśca tattvairuddiṣṭo viśuddhaḥ śivakartṛkaḥ 
sadāśivāditattvaugho nityopādānakāraṇaḥ // SRtp_32

vikāritvādyathā kumbhas tathā caiṣa tatastathā 
pārthivo 'pi bhavetkumbho māyopādānakāraṇaḥ // SRtp_33

vināśotpattimattvābhyāṃ pariṇāmitayā tathā 
yadyadutpadyate vastu tanmāyeyaṃ yathā kalā // SRtp_34

utpattināśau māyeyadharmāvāha maheśvaraḥ 
pariṇāmo hi vastūnāṃ pūrvāvasthāparicyuteḥ // SRtp_35

avasthāntarasamprāptiḥ kṣīrasya dadhibhāvavat 
dadhnaśca takravat tatra takrāvasthā nirūpyate // SRtp_36

na dadhno nāpi dugdhasya pūrvāvasthe hi te mate 
sadavasthaṃ hi vastvekaṃ pūrvaṃ kṣīraṃ tato dadhi // SRtp_37

paścāttakraṃ tathā māyā vicitrapariṇāmataḥ 
tattvatāttvikabhāvānām upādānamanaśvaram // SRtp_38

tato nidarśanaṃ sādhu prasiddhoktaviśeṣaṇam 
na māyā neśvaro nāṇur na śaktiḥ śuddhavartmanaḥ // SRtp_39

upādānamato binduḥ pariśeṣeṇa labhyate 
tathā hi māyā yā teṣāṃ kṣobhitānantatejasā // SRtp_40

jalādikṣitiparyantaṃ tattvajātamasūta sā 
aviśuddhajaḍatvena māyāmārgatayā tathā // SRtp_41

duḥkhānuṣaṅgānmāyeyakārmāṇavamalānvayaiḥ 
sakalāṇūpabhogyatvāt pariṇāmodayairapi // SRtp_42

māyā jaḍāntaravyāptā pariṇāmavatī ca yat 
niṣpādane kalādīnāṃ śarīrādisamanvitam // SRtp_43

puruṣaṃ gamayedeva parādhīnamasaṃśayam 
suvarṇamiva karmāraṃ makuṭotpādakarmaṇi // SRtp_44

saiṣā vikalpavijñānagocaraiva satī ca yat 
kṣobhyate 'nantanāthena kumbhakāreṇa mṛd yathā // SRtp_45

savikalpakavijñānaṃ citeḥ śabdānuvedhataḥ 
sa tu śabdaścaturdhā vāgvaikharyādivibhedataḥ // SRtp_46

jāyate bindusaṃkṣobhād anantasyārthadarśane 
vidyāśarīro bhagavān anantaḥ kṣobhako mataḥ // SRtp_47

māyāyāḥ sā ca vidvadbhir baindavaṃ tattvamucyate 
ato na māyopādānaṃ tathaivāyaṃ maheśvaraḥ // SRtp_48

cetanatvādavṛttitvāt pariṇāmāt tatastathā 
ātmā śaktiśca vijñeyau vistaro 'traiva vakṣyate // SRtp_49

ito 'pi lakṣyate bindur aṇuvaiṣamyadarśanāt 
dṛśyante pudgalāḥ kecid alpajñānakriyānvitāḥ // SRtp_50

tebhyo 'dhikāḥ pare 'nye tu sarvajñā balaśālinaḥ 
pudgalaścetano nityo vikārarahito mataḥ // SRtp_51

vikāritve jaḍānityabhāvaḥ syād ghaṭakuḍyavat 
tathaiva ca citiḥ śaktis tayorapyavikāriṇoḥ // SRtp_52

bahudhā yadavasthānaṃ tadupādhivaśād bhavet 
sampṛktā cidaṇoryena māyādyarthāvalokane // SRtp_53

yadupādhervicitrā ca sa bindurbahuvṛttikaḥ 
na karmaṇāṇorvaicitryam anapekṣeṇa jāyate // SRtp_54

vaicitryamapi bhogasya sāpekṣeṇaiva tena yat 
karmopabhogaṃ kurute vaicitryaṃ candanādayaḥ // SRtp_55

tadeva yadi tatkuryāt kiṃ tairiti vilupyatām 
pravṛttiḥ sarvabhūtānāṃ tyāgopādānakāraṇam // SRtp_56

kiñcātiśāyikaṃ prāhus tamambaramanaśvaram 
śivānāmasamaiśvaryabhājāṃ bhogādhikārayoḥ // SRtp_57

jyotirgaṇānāmākāśam iva bhūtādikāraṇam 
bindureva vikalpākhyāṃ savikalpakabuddhiṣu // SRtp_58

svavṛttibhedasambhedair ullikhan labhate citim 
na cāyaṃ bhāvanāsaṃjñaḥ saṃskāro 'dhyakṣabhāvataḥ // SRtp_59

saṃskārāḥ smṛtiliṅgā hi nāsmatpratyakṣagocarāḥ 
na buddheḥ pariṇāmo vā māyordhvamapi sambhavāt // SRtp_60

tathā vidyeśvaro 'nanto māyāmākramya tejasā 
tataḥ sṛṣṭiṃ prakurute savikalpakabodhavān // SRtp_61

aṇutvea sati kartṛtvād asmatpreṣyo yathā janaḥ 
anye vṛttiparīṇāmabhedavādaviśāradāḥ // SRtp_62

guravaḥ kathayantyenam anyathoktaviśeṣaṇam 
pariṇāmasya kartāyaṃ na tu vṛttestatastathā // SRtp_63

idamevaṃ mayā kṣubdham iṣṭaṃ sampādayed dhruvam 
iti jānāti yaḥ śaktaḥ sa kartā pariṇāminām // SRtp_64

pariṇāmiṣvayaṃ dharmo vṛttimatsvanyathā bhavet 
tathā hi sarvo nirdhūtavikalpamavalokayan // SRtp_65

vastu loko vijānāti savikalpakamanyathā 
anantenāpi śabdānuviddhavijñānapūrvakam // SRtp_66

sarvaṃ cediha vijñātam iṣyetaiṣa karoti ca 
savikalpaṃ vijānāmīty avabodhābhimānataḥ // SRtp_67

vṛttireva matā bindoḥ paṭasyeva kuṭī tataḥ 
nirvikalpakabodhe 'pi bindumīśo 'dhitiṣṭhati // SRtp_68

naivaṃ vidyeśvaro māyām eṣā hi pariṇāminī 
na vṛttipariṇāmābhyāṃ kartṛbhedo 'vadhāryate // SRtp_69

kurvato 'pi kuṭīṃ buddhiḥ savikalpā hi dṛśyate 
śabdatattvamaghoṣā vāg brahma kuṇḍalinī dhruvam // SRtp_70

vidyāśaktiḥ parā nādo mahāmāyeti deśikaiḥ 
bindurevaṃ samākhyāto vyomānāhatamityapi // SRtp_71

catasro vṛttayastasya yābhirvyāptāstridhāṇavaḥ 
vaikharī madhyamābhikhyā paśyantī sūkṣmasaṃjñitā // SRtp_72

tatra sā vaikharī śrotragrāhyā yārthasya vācikā 
sthāneṣu vidhṛte vāyau kṛtavarṇaparigrahā // SRtp_73

prayoktṝṇāmiyaṃ prāyaḥ prāṇavṛttinibandhanā 
kevalaṃ buddhyupādānā kramād varṇānupāyinī // SRtp_74

antaḥsaṃjalparūpā tu na śrotramupasarpati 
prāṇavṛttimatikramya vartate madhyamāhvayā // SRtp_75

avibhāgena varṇānāṃ sarvataḥ saṃhṛtikramāt 
svayamprakāśā paśyantī māyūrāṇḍarasopamā // SRtp_76

svarūpajyotirevāntaḥ sūkṣmā vāganapāyinī 
yasyāṃ dṛṣṭasvarūpāyām adhikāro nivartate // SRtp_77

puruṣe ṣoḍaśakale tāmāhuramṛtāhvayām 
kevalaḥ paramānando ghoro nityoditaḥ prabhuḥ // SRtp_78

nāstameti na codeti na śrānto na vikāravān 
sarvabhūtāntaracaraḥ śabdabrahmātmako raviḥ // SRtp_79

bhittvā yaṃ bodhakhaḍgena nirgacchantyaviśaṅkitāḥ 
tāmeva vāṇīṃ sūkṣmākhyām āhurātmavido janāḥ // SRtp_80

pratyātmaniyatā etā vṛttayo bandhanātmikāḥ 
ābhyo viviktamātmānaṃ na hi paśyanti pudgalāḥ // SRtp_81

paramātmaiva vāgātmā vāgevātmeti ca śruteḥ 
vaikharī śrotraje bodhe madhyamā savikalpake // SRtp_82

paśyantī madhyamotpādasamudyogeṣu lakṣyate 
yadāvṛttiraśeṣeṇa vilīnā cittasaṃśrayā // SRtp_83

tadā sūkṣmā viśuddheva cidābhātyavivekataḥ 
na so 'sti pratyayo 'ṇūnāṃ yaḥ śabdānugamādṛte // SRtp_84

anuviddhamiha jñānaṃ sarvaṃ śabdena jāyate 
saiṣā caturvidhā vṛttir nivṛttyādikalāśrayāt // SRtp_85

pañcadhā bhidyate bhūyaḥ kalāstā binduvṛttayaḥ 
nivṛttiśca pratiṣṭhā ca vidyā śāntiśca pañcamī // SRtp_86

śāntyatītāḥ kalā etā yābhivyāpto 'dhvapañcakam 
tattvādhvā bhuvanādhvā ca varṇādhvā ca padātmakaḥ // SRtp_87

mantrādhvā vyāpakasteṣāṃ kalādhvā bindumāśritaḥ 
tyaktvaikamekaṃ samprāpya kalādiṣvajarāmaram // SRtp_88

padamāsādyate pumbhir ato 'dhvānaḥ kalādayaḥ 
kalādhvā varṇitaḥ pūrvaṃ nivṛttyādivibhedataḥ // SRtp_89

vyāptiṃ tasyābhidhāsyāmi sādhārāṅkādhidevatām 
sākārakāraṇāmātmabinduśaktiśivāśrayām // SRtp_90

nivṛttikalā:---

nivṛttau pārthivaṃ tattvaṃ purāṇyaṣṭottaraṃ śatam 
teṣu kālānalādīnām anantāṇḍasya ṣaḍ bahiḥ // SRtp_91

prācyādiṣu daśasvāsann āśāsvekaikaśo daśa 
rudrāṇāṃ śatasaṃkhyānāṃ vīrabhadrasya copari // SRtp_92

bhadrakālyāśca bhuvane kṣakāro 'rṇeṣu kīrtitaḥ 
ekāśītipadā devī pratisargapadakramāt // SRtp_93

aṣṭāviṃśatisaṃkhyasitu padairatra pratiṣṭhitā 
mantrāvajātahṛdayau tatra sā tu parā kalā // SRtp_94

bhuvanādīnabhivyāpya pañca pañcasu vartate 
pītaiṣā caturaśrā ca kaṭhinā vajralāñchitā // SRtp_95

dhyātavyodyadanekārcir māṃsalā hṛdayāmbuje 
tatpralīnāṇusaṃghasya saṃkalpo vinivartate // SRtp_96

anāsādya phalaṃ tena nivṛttirabhidhīyate 
brahmātra kāraṇaṃ mantraḥ sadyojāto 'dhidevatā // SRtp_97

pratiṣṭhākalā:---

pratiṣṭhāyāṃ tu catvāri kalāyāmavanīṃ vinā 
bhūtāni pañca tanmātrāḥ pañca karmendriyāṇi ca // SRtp_98

pañca buddhīndriyāṇyāsan mano'haṅkārabuddhayaḥ 
avyaktamapi varṇāśca hādiṭāntā vilomataḥ // SRtp_99

trayoviṃśatirāmnātāḥ ṣaṭpañcāśat purāṇi ca 
jalatejo 'nilākāśabuddhyavyakteṣvahaṅkṛtau // SRtp_100

aṣṭāvaṣṭau padānyekaviṃśatistatra saṃkhyayā 
śiro vāmaśca mantrau dvau viṣṇuḥ kāraṇamucyate // SRtp_101

sā tu śuklārdhacandrābhā nīlotpaladalāṅkitā 
dhyātavyā galapadmāntarbahulālokaśālinī // SRtp_102

tatpralīnāṇusaṃghasya saṃkalpo 'rthaprasiddhaye 
pratiṣṭhito yatastena pratiṣṭhā nāma sā kalā // SRtp_103

vāmadevo hyadhiṣṭhātā vācyamantrātmako mataḥ  SRtp_104cd

vidyākalā:---

vidyāyāṃ sapta puruṣo rāgo niyatisaṃyutaḥ // SRtp_104cd

vidyā kalā ca kālaśca māyātattvāni tatra tu 
māyādibhuvanānāṃ ca vijñeyāḥ saptaviṃśatiḥ // SRtp_105

ñādayo 'tra ghakārāntā varṇāḥ sapta vilomataḥ 
padāni viṃśatirmantrau śikhāghorau vyavasthitau // SRtp_106

rudro 'tra kāraṇaṃ mantro bahurūpo 'dhidevatā 
sā tu sphuradanekārcis trikoṇā svastikāṅkitā // SRtp_107

dhyātavyā tālupadmāntarnīlāñjanasamadyutiḥ 
tatpralīnāṇusaṃghasya saṃkalpo 'śeṣagocaraḥ // SRtp_108

savārthadyotako yena tena vidyeti gīyate  SRtp_109ab

śāntikalā:---

śāntau tu trīṇi tattvāni daśāṣṭau bhuvanāni ca // SRtp_109cd

kathitānyatra varṇāstu gādikāntāstrayo matāḥ 
padānyekādaśātrāsan mantrau vaktratanucchadau // SRtp_110

bhuvanādīnyabhivyāpya pañca ṣaḍbindulāñchitā 
ṣaṭkoṇoditamalpāntasahasrakiraṇadyutiḥ // SRtp_111

dhyātavyā sā parā śaktir bhrūmadhyakamalodare 
tatpralīnāṇusaṃghasya dveṣarāgādyabhāvataḥ // SRtp_112

saṃkalpasya praśāntatvāc chāntireṣā nigadyate 
īśvaraḥ kāraṇaṃ tatra mantrastatpuruṣāhvayaḥ // SRtp_113

tadadhiṣṭhāyako jñeyaḥ puruṣastvadhidevatā 
atra ca trīṇi tattvāni pañcamī tu parā kalā // SRtp_114
 śāntyatītakalā:--- 
śivatattvātmakaṃ tatra purāṇi daśa pañca ca 
varṇā visargapūrvā ye ṣoḍaśa svarasaṃjñitāḥ // SRtp_115

omityādyaṃ padaṃ mantrāḥ śivāstreśānaśabditāḥ 
śāntyatītā ca pañcādhvagarbhiṇī paramā kalā // SRtp_116

cintanīyā mahākāśasvarūpā mūrdhapaṅkaje 
īśāno mantrarāḍenām adhitiṣṭhati kāraṇam // SRtp_117

devaḥ sadāśivastatra kalādhveti prakīrtitaḥ 
vyāpako bhuvanādīnām abhivyāptaḥ sa bindunā // SRtp_118

binduḥ śaktyā śivenaiṣā nānyena vyāpyate śivaḥ 
sa hi devaḥ samāvṛtya svaśaktyānanyabhūtayā // SRtp_119

sarvamākramya ca tayā vijānāti karoti ca 
anyasyānyatra sadbhāvaḥ sarvadāvyabhicāriṇī // SRtp_120

vyāptirāptapadārthātmalābhasthitinibandhanam 
dvidhā sā sannidhāvekā paramātmavidhānataḥ // SRtp_121

tatra sannidhimātreṇa vidadhātyakhilaṃ citiḥ 
yathārko dinaceṣṭānāṃ sannidherupakārakaḥ // SRtp_122

bindurātmani nādādīn adhvanaḥ ṣaḍapi kramāt 
vicitraiḥ pariṇāmaistair vidadhāti śiveritaḥ // SRtp_123

yathā mṛtkalaśādīni kulālādhiṣṭhitā satī 
yena yad vyāpyate vastu pariṇāmitayā svayam // SRtp_124

sā tasya vikṛtiḥ proktā hemnastu makuṭo yathā 
bindunā vyāpyate yo 'sau ṣaḍvidho 'dhvā kalādikaḥ // SRtp_125

sā tasya vikṛtistena vyāptatvānnādabinduvat 
kecidācakṣate binduḥ samavaiti śive tataḥ // SRtp_126

dṛkśaktivat kriyāśaktir iyaṃ kuṇḍalinī parā 
dve śaktī samavāyinyau śive jñānakriyātmike // SRtp_127

ādyā tu saṃvid vijñānaṃ kriyā kuṇḍalinī parā 
jñānaśaktyā vijānāti kriyayā kurute jagat // SRtp_128

kriyā hi phaladā puṃsāṃ na jñānaṃ syāt phalapradam 
tābhyāṃ na virahastasya te ca na staḥ śivaṃ vinā // SRtp_129

tayoḥ prasaratoḥ sāmye tattvātmā syāt sadāśivaḥ 
īśādhikakriyāśaktyor vidyājñānātiriktayoḥ // SRtp_130

tattveṣu teṣu vijñānakevalānāṃ mahātmanām 
bhuvanāni vicitrāṇi svabhāvalalitāḥ priyāḥ // SRtp_131

bhogānapyaparimlānān aṅgāni karaṇāni ca 
vidadhāti śivaḥ śakter ananyāyāḥ kriyātmanaḥ // SRtp_132

nādādīnapi tenaiṣa kartā śuddhādhvano mataḥ 
ato nāyaṃ pṛthak śakteḥ śaktireva kriyātmikā // SRtp_133

samavetā śive bindur iti tatrābhidhīyate 
so 'yamātmani tattvaugham anekabhuvanāvalim // SRtp_134

vidadhad vividhānalpatanubhogendriyādikam 
bindurākhyāyate yuktyā pariṇāmī pradhānavat // SRtp_135

pariṇāmi ca yadvastu tadavaśyaṃ jaḍātmakam 
yathā kṣīraṃ jaḍatve 'sya samavāyaḥ kathaṃ śive // SRtp_136

sa hi tādātmyasambandho jaḍena jaḍimāvahaḥ 
śivasyānupamākhaṇḍacidghanaikasvarūpiṇaḥ // SRtp_137

yastvenaṃ manyate mohāj jaḍadhīrjaḍamīśvaram 
na tasya yuktiḥ śāstraṃ vā nātmā nāsti ca devatā // SRtp_138

sa varjanīyo vidvadbhiḥ sarvāstikabahiṣkṛtaḥ 
kriyayā hetubhūtatvāt kriyāśaktiścideva yat // SRtp_139

binduranyo na māyordhvam acidastīti cetanam 
jāyate 'dhvā kutaḥ śuddhaḥ kva vā līyeta kena vā // SRtp_140

ṣoḍhā bhavedayaṃ tattvabhuvanādivibhedataḥ 
vijñānakevalāstredhā kathaṃ kasmācca te punaḥ // SRtp_141

vimucyerannṛte bindos tadvaicitryavidhāyinaḥ 
na hi cit pariṇāmena kurute tadaśeṣataḥ // SRtp_142

caitanyabhāvādityagre vakṣyate śaktinirṇaye // SRtp_143ab

parāśaṅkā--

syādeṣa kalpitānekabhedaḥ kāryaviśeṣataḥ // SRtp_143cd

eka eva śivo naikaśaktimāniti cenmatam 
māyeyo 'pi tathā tu syād adhvā yuktyaviśeṣataḥ // SRtp_144

yathāsvaṃ hetubhiḥ śāstraiḥ pratyakṣairapi yoginām 
prasiddhānadhvanaḥ śuddhān pratyācaṣṭe kathaṃ sudhīḥ // SRtp_145

viśiṣṭe paramodāradātarīśe yathāgamam 
pravṛttirupabhogāya mokṣāya ca nigadyate // SRtp_146

sadāśivapadaṃ yogāc caryāto vātha dīkṣayā 
prāpyate cittabhedena mokṣo vātha catuṣṭayāt // SRtp_147

iti bhogaḥ samākhyātaḥ sadāśivapadaṃ mahat 
na tatra māyopādānaṃ tanubhogādi jāyate // SRtp_148

viśuddhatvādataḥ siddhaḥ śuddhādhvā copabhuktaye 
kiñca māyā prayojyena kartrā kenāpyadhiṣṭhitā // SRtp_149

upādānaṃ kalādīnāṃ kalāvyāptasvarūpiṇī 
yathā mṛtkalaśādīnāṃ kulālena tathā hyasau // SRtp_150

prayojyaḥ paśubhāvena kartā heturmaheśvaraḥ 
ajño janturanīśo 'yam ātmakārye 'pi kīrtitaḥ // SRtp_151

īśvarapreritaḥ kuryāc chubhaṃ vā yadi vāśubham 
prayojyatvāccharīrādiyukto 'nantaḥ kulālavat // SRtp_152

māyāyāḥ kṣobhako yena śarīreṇendriyeṇa ca 
deśādinā sa siddho 'dhvā viśuddhaḥ śivaśāsane // SRtp_153

avasthāmapare bindor māyāmāhurvipaścitaḥ 
kalāvyāptasvarūpā ca pudgalādhiṣṭhitā ca yat // SRtp_154

tathaiva prakṛtisteṣāṃ sthūlā sūkṣmā paretyasau 
mahāmāyā bhavet tredhā tatra sthūlā guṇātmikā // SRtp_155

buddhyādibhogyajananī prakṛtiḥ puruṣasya sā 
sūkṣmā kalāditattvānām avibhāgasvarūpiṇī // SRtp_156

jananī mohinī māyā sarvāśuddhādhvakāraṇam 
mantrayoniḥ parā māyā nityā kuṇḍalinī tu yā // SRtp_157

upādānaṃ śarīrāṇāṃ vidyāvidyeśvarātmanām 
kāryātmikā sā māyeyaṃ pariṇāmavatī ca yat // SRtp_158

śarīrendriyasaṃyuktaṃ kartāraṃ sādhayet tataḥ 
viśuddhasyādhvanaḥ siddhir anivāryāvatiṣṭhate // SRtp_159

yeṣāṃ māyā mate 'nityā kalāvidyādikāraṇam 
na teṣāmasito mārgaḥ kalāśuddhyā viśuddhyati // SRtp_160

kalā hi śodhitāḥ pañca nivṛttyādyā viśuddhaye 
tattvādīnāmato bindoḥ kāryamadhvā viśeṣataḥ // SRtp_161

na tu vyāpakamātrāṇāṃ śuddhyā śuddhirmatādhvasu 
anupādānarūpāṇāṃ kalānāṃ nityaśuddhayoḥ // SRtp_162

śivaśaktyorviśuddhyaiva sadā śuddhiprasaṅgataḥ 
ityākhyātā mahāmāyā sarvādhvaprakṛtiḥ parā // SRtp_163

ācāryaistairaśeṣādhvakāryavādavicakṣaṇaiḥ 
anye tu kathayantyatra māyāmadhvasvanaśvarīm // SRtp_164

upādānaṃ kalādīnām abhivyāptāṃ ca bindunā 
śuddhiśca tādṛśī jñeyā tayorāgamavedibhiḥ // SRtp_165

yayā vyāpakaśuddhyaiva viśuddhiritarāśrayā 
mantrayonirmahāmāyā yā parigrahavartinī // SRtp_166

śivasya śaktirākrāntā yayā sarve 'pi pudgalāḥ 
seyaṃ kriyātmikā śaktir īśvarī sarvadoditā // SRtp_167

vartamānā paśuṣveva pāśatvena vyavasthitā 
paśūn vartayate nityaṃ nānāyoniṣvaniścitā // SRtp_168

svaparāmarśavīryeṇa bhogamokṣau prayacchati 
sā bhogasādhanopāyapratyayodayahetunā // SRtp_169

śabdānuvedhena sadā mohayedavivecitā 
sarvathaivāmṛtaprāpteḥ pṛthakkāraṃ pratanvatī // SRtp_170

tato 'bhūd viṣayābhogaprītilālasacetasaḥ 
jñānaṃ parāmṛtopāyahetuḥ parikaraḥ paśoḥ // SRtp_171

tacca śabdānuvedhena śabdarāśerabhūdasau 
śabdarāśiśca bindūttho bindurnādādasāvapi // SRtp_172

bindoranāhatādeṣa kāraṇaṃ śuddhavartmanaḥ 
tatra bhoktṛtayā bhogaiḥ śarīrendriyagocaraiḥ // SRtp_173

malaḥ karma ca māyā ca viśuddhamanumīyate 
māyaiva kāraṇaṃ śuddhāśuddhayormalakarmaṇoḥ // SRtp_174

aśuddhayoraśuddhaiva māyāto dvividhā matā 
bindorviveke sahasā cchidyate malakambukaḥ // SRtp_175

māyāpuruṣaviveke tu dharmādharmatuṣakṣayaḥ 
uttirṇamāyamātmānaṃ mahāmāyānuṣaṅgiṇam // SRtp_176

uddiśya śaktirīśasya bindoḥ kṣobhāya vartate 
yathodadhiruparyeva vikarotyanileraṇāt // SRtp_177

tathaikadeśato binduḥ śaktervyāpnoti cākhilam 
evaṃ māyaikadeśena vikaroti tathākhilam // SRtp_178

vyāpnoti kāryamātmīyaṃ tathaivāvyaktamiṣyate 
tatrākṣubdhe bhavedbhogo bindāvānandarūpiṇi // SRtp_179

kṣubdhe 'dhikāro devasya layo 'tikrāntabindukaḥ 
ekaiva khalu cicchaktiḥ śivasya samavāyinī // SRtp_180

trividhopādhisambhedāl layabhogādhikāriṇī 
tayaitayābhisambandhād eko devastridhā bhavet // SRtp_181

śivaḥ sadāśivo 'dhīśo layabhogādhikāravān 
śaktirapratighodāramarīcinicayātmikā // SRtp_182

nityoditānavacchinnā nirvikalpasvarūpiṇī 
nirāvaraṇavirdvandvanirupādānavaibhavā // SRtp_183

vividhopādhisambandhavivartabhidurodayā 
śāntoditaprapañcādibinduvyāptipaṭīyasī // SRtp_184

parānapekṣānanyātmaprakāśyā sarvatomukhī 
ādimadhyāntarahitā rahitā sarvabandhanaiḥ // SRtp_185

niṣṭhā kāṣṭhā parā sūkṣmā vastumātrātilālasā 
citireva matāmlānamahimā parameṣṭhinaḥ // SRtp_186

śivasyānāhitāpūrvaviśeṣasyaiva sannidhau 
tayaitayābhisambandhaviśeṣānnityarūpayā // SRtp_187

vikaroti vicitrābhir vṛttibhiḥ sthagayanniva 
bindurāpūrayannādair āṇavaṃ cinnabho muhuḥ // SRtp_188

saridvānabhisambandhād indunārkasya sannidhau 
vikaroti yathā lolaiḥ kallolairnādayannabhaḥ // SRtp_189

saiṣā śivāśrayā śaktir amoghā balaśālinī 
ekānekavibhāgeva kāryabhedād vibhāvyate // SRtp_190

yathaikā savituḥ śaktir dānādānādikarmabhiḥ 
icchākāryamanicchāpi kurvāṇecchā cidavyayā // SRtp_191

jñānamajñānarūpaivam akriyāpi kriyā tathā 
yad yasyāḥ kāryamāmnāyalokābhyāmavadhāritam // SRtp_192

tadetadrūpiṇī śaktiḥ kurute 'cintyavaibhavā 
kāmānapi bahūnekaḥ kalpavṛkṣaḥ prayacchati // SRtp_193

cintāmaṇiśca vividhān acintyamahimā yathā 
tathānāhitasaṃskāraviśeṣaikasvarūpiṇī // SRtp_194

cidacintyā vibhoḥ śaktir aśeṣārthakriyāvidhau 
na jāyate na mriyate kṣīyate na ca vardhate // SRtp_195

citiḥ śaktiḥ prakāśatvād ajaḍatvācca yat punaḥ 
utpadyate naśyati vā cinotyapacinoti ca // SRtp_196

tadaprakāśarūpaṃ vā jaḍaṃ vā dṛśyate yathā 
śarīrādi tathā nāsau tasmānnaiṣā vikāriṇī // SRtp_197

tābhyāmevopadeśābhyāṃ pariṇāmo nirākṛtaḥ 
bodhaśakterabodhasya pariṇāmo hi dṛśyate // SRtp_198

pariṇāmāparimlānaṃ śāśvataṃ śivamāśritā 
samavāyena tādātmyān na hi cit pariṇāmiṇī // SRtp_199

nityaiṣāśeṣakāryāṇāṃ kāraṇatvād yatheśvaraḥ 
sattve kāraṇaśūnyatvād api binduvadiṣyate // SRtp_200

tathā hi tāṃ samāśritya santo 'nye śāśvatī satī 
yatsiddhau jagataḥ siddhir yadasiddhau na kiñcana // SRtp_201

tatsattā sādhyate kasya kena vā pratipādyate 
tāmetāmadvayāmeke kīrtayanti vipaścitaḥ // SRtp_202

citiṃ sadasadākāravivartollāsaśālinīm 
yathā rajjurahicchidramālāvibhramakāriṇī // SRtp_203

na tānutpādayatyarthān asataḥ prathayatyasau 
jñānamātraṃ tathaiveyam ekānekāyate bhramāt // SRtp_204

seyaṃ bhrāntiranālambā sarvanyāyavirodhinī 
vicārāllūnamūlatvād aheturbandhamokṣayoḥ // SRtp_205

tasmānna baddho bandho 'nyo bandhakaśca vicārataḥ 
nityamuktādvayānantasaṃvidevāsti kevalam // SRtp_206

kathaṃ punarayaṃ bhedapratibhāso 'pi dṛśyate 
vyavahārastu bhedātmā vijñeyo vaṭayakṣavat // SRtp_207

tathā hi bhedo bhāvānāṃ na pratyakṣo 'kṣadhīryataḥ 
bālamūkādivijñānatulyaivākalpanārthajā // SRtp_208

sā vidhātrī padārthānāṃ na niṣedhati kiñcana 
yad viśeṣaṇavijñānaṃ śabdasaṃskārapūrvakam // SRtp_209

deśakālādyapekṣākṣair udapādi na tatpunaḥ 
arthasāmarthajaṃ jñānaṃ smṛtisaṅkalpavanmatam // SRtp_210

nānumānāgamau tatra pramāṇaṃ tadabhāvataḥ 
pratyakṣa eva tāvarthe vikalpaviṣayāvapi // SRtp_211

svotthairnibaddhyate tasmāc chaṅkāpāśairvimūḍhadhīḥ 
mucyate tebhya evāyaṃ bandhamokṣau na vastutaḥ // SRtp_212

ityadvaitagrahāviṣṭāḥ pralapanto dayālubhiḥ 
gurubhiḥ pratibodhyante siddhāntāgamadāyibhiḥ // SRtp_213

yadyadvayeyaṃ saṃvittiḥ pramāṇairvyāvahārikaiḥ 
sādhyeta taireva dṛḍhaṃ tasyāḥ syāt sadvitīyatā // SRtp_214

prasiddhāḥ pṛthagevālaṃ dharmidṛṣṭāntahetavaḥ 
aprasiddhasya dharmasya siddhyai vyāptyupabṛṃhitāḥ // SRtp_215

na siddhaḥ sādhyate dharmo nāsiddhairapi taistathā 
siddhyasiddhī ca sambhūya naikatra sthātumarhataḥ // SRtp_216

sapakṣapakṣayorbhede pramāṇamanumā bhavet 
aikye hi na tayorhetusādharmyaṃ tadabhāvataḥ // SRtp_217

kasya kena kathaṃ vyāptir ityadvaitaprasiddhaye 
prayukto bhedamākhyāti prayogaḥ svāṅgasiddhaye // SRtp_218

advayeti niṣedho 'pi citi yujyeta tanmate(?) 
dvaitabhāvastato 'nyatra siddhyet siddhāvapi dhruvam // SRtp_219

pratijñā bhajyate teṣām āśāmātravijṛmbhitā 
āgamo 'pi padaistaistaiḥ smāritārthaviśeṣataḥ // SRtp_220

padārthajātaṃ saṃsargaviśiṣṭaṃ kathayet katham 
yadyadvayeyaṃ saṃvittiḥ svena syādabhidhitsitā // SRtp_221

āgamaḥ kathamadvaitam anumānaṃ ca sādhayet 
nivāryamāṇamaṅgaiḥ svair advaitakṣapaṇakṣamaiḥ // SRtp_222

kiñca śabdāḥ parityajya mukhyamarthaṃ virodhataḥ 
vartamānā hi dṛśyante gauṇe 'rthe lokavedayoḥ // SRtp_223

gaurbrāhmaṇo 'yamādityo yūpa ityevamādayaḥ 
naivaṃ heturadṛṣṭāyāṃ vyāptau sādhyaṃ na sādhayet // SRtp_224

ato hetubalākrāntāḥ śrutayo dvaitamātmanām 
mukhyamapyapahāyārthaṃ nutiṃ kurvanti saṃvidaḥ // SRtp_225

pratyakṣamapi gṛhṇāti vastuno nirvikalpakam 
bhedaṃ parebhyo vyāvṛttirūpaṃ yenopajāyate // SRtp_226

jāyamānena nāmādiviśeṣasmṛtipūrvakam 
savikalpamasandigdhaṃ vyabhicāravivarjitam // SRtp_227

pratyakṣasaṃjñaṃ vijñānam anyathā nopapadyate 
agṛhītārthabhedasya tannāmādiviśeṣavat // SRtp_228

anumānasya sāphalyam api bhedagrahe sati 
vyāptigrahaṇasambandhe sāmānye siddhasādhanāt // SRtp_229

api cānyatvamadvaitabhedayorabhyupaiti cet 
bhedaḥ siddhyedathānanyabhāva evaṃ ca sādhyate // SRtp_230

na hi dṛṣṭāntamātreṇa sādhyasiddhirbhavedataḥ 
rajjūdāharaṇaṃ śiṣyasammohāyaiva kevalam // SRtp_231

nāpi saṃvitsamā rajjor viśeṣānupalabdhitaḥ 
vivartamānā tairbhāvair jñānamātranivartakaiḥ // SRtp_232

sā tu saṃvedavijñātā taistairbhāvairvivartate 
maloparuddhadṛkśakter narasyevoḍurāṭ paśoḥ // SRtp_233

yathā taimiriko hetusahasreṇāpi tarkayan 
ekamindumanekāṃstān bhūyobhūyaḥ samīksate // SRtp_234

yathā vā pittasanduṣṭarasanaḥ svādu tarkayan 
api tiktaṃ vijānāti payaḥ karaṇadoṣataḥ // SRtp_235

yathā vāñjanasaṃyukte kvathyamāne ca vāriṇi 
viduṣāmapi nīloṣṇapratyayāvavivekataḥ // SRtp_236

tathā parīkṣitā samyag āgamaiḥ sopapattikaiḥ 
vivartamānā jāteti naṣṭeti vividheti ca // SRtp_237

jñānānivṛttiṃ gamayet kāraṇaṃ timirādivat 
tacchivapraṇidhānena śivaśāstroditena ca // SRtp_238

karmaṇaiva nivartyeta nānyathā jñānakoṭibhiḥ 
timirādiryathārogyaśāstroktenaiva karmaṇā // SRtp_239

deśakālanarānyatve 'pyanyathānavabhāsitaḥ 
abādhitaḥ pramāṇaiśca vivartaḥ syāt kathaṃ citeḥ // SRtp_240

prapañcaḥ kiñca māyeyaḥ pramāṇaireva sādhitaḥ 
tasmādvivartate saṃvid aṇūnāmeva bandhanāt // SRtp_241

vivartaḥ khalu cicchakter mithyāpariṇatiryayā 
atadrūpāpi tadrūparūpiṇīvānubhūyate // SRtp_242

sa parasparasambaddhaś cidacidgocarastayoḥ 
anyonyādhyāsasādhyatvād avivekakṛtodayaḥ // SRtp_243

tatra cit svābhisambandhabuddhitattvāvivekataḥ 
āropyātmani tadvṛttivikārānavikāriṇī // SRtp_244

janmādīnanu jāteti naṣṭeti vividheti ca 
sasukheti saduḥkheti svātmānaṃ darśayatyaṇoḥ // SRtp_245

tadvajjaḍaṃ ca caitanyam āropyātmani cidguṇam 
avivekena jānati bālo 'haṃ kṛśa ityataḥ // SRtp_246

sarveṣāmaviveko 'yam aṇūnāṃ malahetukaḥ 
bhrāntipradhānasantānakandaścijjaḍavastunoḥ // SRtp_247

na hi saṃvidviśeṣāṇāṃ viśiṣṭairjaḍavastubhiḥ 
vivartabhedo yujyerann antarā dṛḍhabandhanam // SRtp_248

tathā hi dehe 'haṃbuddhir na loṣṭe sāpi kasyacit 
aṇoreva na sarveṣām ato bandhastayormataḥ // SRtp_249

yāni yasyendriyāṇāsan narasya jñānakarmaṇoḥ 
na tāni punaranyasya karaṇāni tayostathā // SRtp_250

viśiṣṭaiva vivartāya cidviśeṣasya vāryate 
buddhirna sarvā sarveṣāṃ tena bandhastayormataḥ // SRtp_251

buddhyārūḍhaṃ sukhaṃ duḥkhaṃ kiñcit kenacideva yat 
puṃsopabhujyate tena tayorbandho niyāmakaḥ // SRtp_252

aviveko niyantā cet sa tayoreva kiṅkṛtaḥ 
tena bandho 'sti bandhaśca pṛthageveśiturmataḥ // SRtp_253

bandhavartī vimūḍhātmā mokṣastadbandhamocanam 
galite sarvathā bandhe vimukte cāṇave male // SRtp_254

sarvārthadyotikā śaktiḥ śivasyaiva vijṛmbhate 
sarvāvaraṇanirmuktā śaktireṣā mahīyasī // SRtp_255

alpīyāṃsaṃ samāvṛtya viṣayaṃ sā tu darśayet 
parasaṃvitsvarūpāyāḥ śakterasati bandhane // SRtp_256

paramātraṃ prakāśeta muktāṇūnāmanāratam 
ato vimuktāḥ sarvajñā na tu cinmātravedinaḥ // SRtp_257

sati bāhye tadajñānaṃ vastuni syāt tamaḥkṛtam 
tamasācchādyamānā hi na te muktā bhavanti ca // SRtp_258

vikalpo bindusaṃkṣobhāc chabdavedhena saṃvidām 
jāyate malaruddhānām aṇūnāmarthadarśane // SRtp_259

nirmalānāmasaṃkṣobhād bindostadbandhamokṣajā 
nirvikalpārthasaṃvittis tadaharjātabālavat // SRtp_260

yo yadā vartate bhāvo bhūto bhāvi ca tat tadā 
yathārthasthitiṃ gṛḥnāti svasaṃvedyā cidavyayā // SRtp_261

na te viśvasya kartāraḥ kartāsya śiva eva yat 
na hi kartṛbahutvasya gamakaṃ vidyate kvacit // SRtp_262

nityamuktoditācintyaprabhāvā śaktisaṃjñitā 
saṃvidāśrayate śaśvacchivaṃ paramakāraṇam // SRtp_263

sa tayā jaḍamākramya sṛjatyavati hanti ca 
tirodadhāti bhagavān anugṛhṇāti cātmanaḥ // SRtp_264

kṛtyeṣu teṣu kartāsau trividhaḥ pañcasūcyate 
śaktimānāhitodyogaḥ pravṛttaśceti deśikaiḥ // SRtp_265

tatra śakto bhavedādyo niṣkalaḥ śivasaṃjñitaḥ 
tasmin mukulitevāste kriyākhyā śaktiraiśvarī // SRtp_266

saivonmiṣantī samprāptabindugarbhabharālasā 
patyurāviṣkarotyuccaiḥ paramānandasantatim // SRtp_267

sa tayā ramate nityaṃ samudyuktaḥ sadāśivaḥ 
pañcamantratanuḥ śrīmān devaḥ sakalaniṣkalaḥ // SRtp_268

mananāt sarvabhāvānāṃ trāṇāt saṃsārasāgarāt 
mantrarūpā hi tacchaktir mananatrāṇadharmiṇī // SRtp_269

kāryabhedādadhiṣṭhānavaśādekaiva pañcadhā 
sā bhāti binduśāntyādipañcādhiṣṭheyagocarā // SRtp_270

binduḥ śāntiḥ kalā vidyā pratiṣṭhā sanivṛttikā 
bhogasthānāni pañcaiṣāṃ bindusaṃjñā śiveritā // SRtp_271

kalānāmavibhāgo 'yaṃ pañcānāṃ bindusaṃjñitaḥ 
tadgocarā parā mūrtir aparā kāryagocarā // SRtp_272

yā taysa vimalā śaktiḥ śivasya samavāyinī 
saiva mūrtiḥ kriyābhedāt sādākhyā tanurucyate // SRtp_273

mahāmāyā samākrāntā śivena balaśālinā 
bhogasthānaniviṣṭānāṃ nirmalānāṃ śivātmanām // SRtp_274

tanubhogendriyasthānavijñānādi karoti yat 
tatkāryaṃ sā kriyāśaktir asāvapi tathocyate // SRtp_275

sarvajñānakriyārūpā śaktirekā hi śūlinaḥ 
icchājñānakriyādyā yat prabhavāḥ karyayonayaḥ // SRtp_276

īśvarāṇāṃ śivānāṃ ca mahāmāyāmayāstathā 
dehendriyādayaḥ śuddhāḥ subhagāḥ svadhikārakāḥ // SRtp_277

seyaṃ kriyātmikā śaktiḥ śivasyāvyabhicāriṇī 
tatsambandhācchivo 'śeṣakāryāṇāṃ heturucyate // SRtp_278

sa bindoravatīryāṇusadāśivasamāvṛtaḥ 
patikṛtyādhikāreṣu sadāśivamaheśvarān // SRtp_279

sampreṣayannaśeṣādhvamūrdhani bhrājate prabhuḥ 
pañcasrotomukhaḥ śāntaḥ prabhuḥ śaktiśirāḥ śivaḥ // SRtp_280

dṛkkriyecchāviśālākṣo vijñānendukalānvitaḥ 
īśānamūrdhā puṃvaktro daśadigbāhumaṇḍalaḥ // SRtp_281

aghorahṛdayo vāmaguhyo jātatanūjjvalaḥ 
pravṛttimānayaṃ devaḥ sakalaḥ sarvapāvanaḥ // SRtp_282

eka eva śivastadvac chaktirapyavikāriṇī 
layabhogādhikāreṣu tau hi cinmātrarūpiṇau // SRtp_283

tathā hi vimalodāragabhīre cinmahodadhau 
svātmani pravilīyante tenaike samadhiṣṭhitāḥ // SRtp_284

śivena nibhṛtātmīyaśaktayo 'nye viśerate 
samāliṅgya mahāmāyām apare vṛttiśālinīm // SRtp_285

tatsamparkiasukhaikāgrabuddhayo bhogalampaṭāḥ 
tathā pare paravyoma samāśrityādhvamūrdhani // SRtp_286

kurvanti pañcakṛtyāni patyurājñānuvartinaḥ 
tataḥ sa teṣāmeko 'pi layabhogādhikāriṇām // SRtp_287

adhiṣṭhātṛtayā bhedam aupacārikamṛcchati 
tadvadeva matā śaktis tayorbhedo 'dhunocyate // SRtp_288

śuddhe 'dhvani śivaḥ kartā kāraṇaṃ śaktirāśritā 
samāśrayaḥ sa vijñeyaḥ svaniṣṭhaghanacinmayaḥ // SRtp_289

sā tu saṃvidaśeṣārthagrahaṇe lampaṭodayā 
paramaiśvaryarūpā ca mahimā vyāptirūpiṇī // SRtp_290

maheśvaro mahāneṣa sarvārthavyāpakastayoḥ 
parānapekṣaṃ rūpaṃ yad vijñānaṃ śivasaṃjñitam // SRtp_291

tasya śaktiṃ parāpekṣaṃ rūpamāhurvipaścitaḥ 
ākāradvayasaṃvittir aśeṣasyāpi vastunaḥ // SRtp_292

parāpekṣānapekṣābhyām asti śaktiḥ śivāśrayā 
nityoditānavacchinnavibhūterīśvarasya yat // SRtp_293

śeyādhiṣṭheyakāryādau na tu hetvādikaṃ param 
tena śaktiḥ parāpekṣaṃ rūpamīśasya yujyate // SRtp_294

na sarvasya parāpekṣaṃ rūpamātramasau bhavet 
kāryaputrādirūpāṇām anyathaivopalambhanāt // SRtp_295

na tu nirviṣayaṃ jñānaṃ tadeva viṣayagrahaḥ 
virodhenātha paryāyān naivamapyavināśi yat // SRtp_296

naśvarāṇāmayaṃ dharmo yaḥ kāle nānyathodayaḥ 
avināśi ca tannityam iṣṭamasmād vibhidyate // SRtp_297

śaktirāśayataḥ śambhoḥ sa ca tasyāstatastathā 
kāryopādhivaśācchaktisaṃjñā syādapi cidghane // SRtp_298

na tu śaktiḥ parāpekṣā vastuto 'stīti kecana 
karaṇena vinā kāryaṃ kurvan kartā bhavediti // SRtp_299

matireṣāmayuktaiva yuktipratyakṣabādhitā 
kiñcāgṛhītamapi ced upādhiḥ kāryamīśituḥ // SRtp_300

sadopahitabhāvena nirupādhiḥ kathaṃ śivaḥ 
kathaṃ vāyaṃ bhavet kartā kāraṇajñānavarjitaḥ // SRtp_301

puruṣo vā kathaṃ buddhiṃ paśyet śaktyā tayā vinā 
idamandhatamaḥ kṛtsnam antarā śaktidīpikām // SRtp_302

jāyetānyacca bhagavān aśaktaḥ kiṃ kariṣyati 
ananyāpi tathā śambhor vibhinnā śaktiriṣyate // SRtp_303

yathā masūrastvaṅguṣṭhān nāpi bhinnoktahetubhiḥ 
ananyāpi vibhinnātaḥ śambhoḥ sā samavāyinī // SRtp_304

svābhāvikī ca tanmūlā prabhā bhānorivāmalā 
na hyeṣa bhagavān śaktyā svātmano 'tyantabhinnayā // SRtp_305

kadācit kurute kiñcin nāpi jānāti kiñcana 
anāhitaviśeṣo 'pi heturdevo maheśvaraḥ // SRtp_306

kāryabhedo 'pi kāryasya syādavasthāviśeṣataḥ 
binduḥ pralīnakāryo 'sau śivaśaktisamīritaḥ // SRtp_307

sargāya sthitaye sraṣṭṛprapañcavilayāya ca 
cirasthāpitaviśvo hi bindureva pravartate // SRtp_308

avasthābhedamāsādya ghaṭamārabhate yathā 
mṛdavasthāntarāpattyā pūrvamevamasāvapi // SRtp_309

prabhuśaktisamākrāntas tattadvṛttiviśeṣataḥ 
kāryabhedāya ghaṭate nirvikāre 'pi śūlini // SRtp_310

anāpannavikāro 'pi yathoktakramabhāvinām 
bhedasaṃśoṣacūrṇānām avasthābhedajanmanām // SRtp_311

vidhātā kamalasyoṣṇagabhastiḥ syāt tathā śivaḥ 
kartā sargādikāryāṇām avikāro 'pi śaktimān // SRtp_312

yathā madhūcchiṣṭamṛdor anapekṣaḥ kṣaṇena ca 
dravatāśuṣkatāhetur avikāro 'pi bhāskaraḥ // SRtp_313

tathā samāsamātmīyapuṇyāpuṇyākhyakarmaṇām 
aṇūnāmavikāro 'pi bandhamokṣakaraḥ śivaḥ // SRtp_314

parasparavirodhena nivāritavipākayoḥ 
karmaṇoḥ sannipātena śaivī śaktiḥ patatyaṇoḥ // SRtp_315

tasyāṃ patitamātrāyāṃ nirdhūtaghanasaṃvṛtiḥ 
praśāntamalakāluṣyam ātmānamanupaśyati // SRtp_316

tadaiva hi vimukto 'sau yadāghrātaḥ śivecchayā 
nityanaimittikenaiṣa karmaṇā vartate param // SRtp_317

anenaiva śarīreṇa parāṃ vyāptimakhaṇḍitām 
prāpnuvanti mahādhīrā dhanyā hi śivayoginaḥ // SRtp_318

sa punāti dṛśā vācā caraṇena kareṇa ca 
nadījanapadodyānapurādīni svalīlayā // SRtp_319

kiṃ punaḥ śaraṇāyātaṃ bhavabhītamimaṃ janam 
namastathāvidhāyāsmadgurave śivatejase // SRtp_320

nidhaye yogaratnānām anantaphaladāyinām 
rāmakaṇṭhakṛtālokanirmalīkṛtacetasā // SRtp_321

ratnatrayaparīkṣeyaṃ kṛtā śrīkaṇṭhasūriṇā 
śrīrāmakaṇṭhasadvṛttiṃ mayaivamanukurvatā 
ratnatrayaparīkṣārthaḥ saṃkṣepeṇa prakāśitaḥ // SRtp_322

iti ratnatrayaparīkṣā samāptā