Samyaksambuddhabhāṣitaṃ pratimālakṣaṇam
namo buddhāya /
Note: p. 126
evaṃ mayā śrutamekasmin samaye buddho bhagavān jetavane viharati sma / tuṣitavarabhavanāt māturdharmadeśanāgamanakālasamaye śāriputro bhagavantametadavocat / bhagavan bhagavatā gate parinirvṛte vā śrāddhaiḥ kulaputraiḥkuladuhitṛbhiśca kathaṃ pratipattavyam / bhagavānāha - śāriputra! mayi gate parinirvṛte vā nyagrodhaparimaṇḍalaṃ kāyaṃ kartavyam / yāvatkāyaṃ tāvadvyāmaṃ yāvadvyāmaṃ tāvatkāyaṃ pūjāsatkārārthaṃ pratimā kartavyā / sarvāṅgopāṅgāvayavasthaulyalāvaṇyalālityasalīlatvaṃ chatrākāraṃ śiraḥskandhāṃ(dhasu)saṃsthitoṣṇīṣatvādisusaṃsthānāt / tatrāyāmavistāroccheda(tsedha)sandhibandhanirgamaiḥ pramāṇaṃ bodhisattvānāṃ sugatānāñca pravakṣyāmi tacchṛṇu / tatra tāvat pramāṇaṃ bodhisattvānāṃ svenāṅgulīpramāṇenaśataṃ viṃśatyuttaram, buddhānāṃ pañcaviṃśatyuttaram /
caturaṅgulamuṣṇīṣaṃ keśasthānaṃ tathaiva ca /
sārddhatrayodasī(śī) mātrā mukhabhāgañca tattrayam // 1 //
lalāṭaṃ nāsikāñcādhaścibukāntaṃ tṛtīyakam /
caturaṅgulaṃ lalāṭaṃ ca tulyaṃ nāsikayā bhavet // 2 //
sādhikaṃ cibukāntaṃ tu cibukaṃ dvayaṅgulaṃ bhavet /
āyāmaṃ nirgamāccaiva caturaṅgulamiṣyate // 3 //
caturaṅgulau kapolau tu karṇamūlādviniḥśri(sṛ)tau /
hanuḥ syāttryaṅgulocchedo(tsedho)vistāre dvayaṅgulaśca saḥ // 4 //
sā 'dhikaḥ paripūrṇṇaḥ syānmahāsiṃhahanuryathā /
adharo dvayaṅgulāyāmo nirgamoccheda(tsedha)mātrikaḥ // 5 //
Note: p. 127
madhye syācchobhanā rekhā sṛkkaṇī mātṛke smṛtau /
caturaṅgulamāyāmaṃ vaktraṃ kuryādvicakṣaṇaḥ // 6 //
yathopapannasthānāścatvāriṃśaddaśanāḥ smṛtāḥ /
uttaroṣṭho 'ṅgulārddhaḥ syāttathaiboccheda(tsedha)nirgamaḥ // 7 //
tribhāgāṅgulikā kāryā godhistasyaiva ca sthitā /
nāsā dvayaṅgulavistārā sārddhamaṅgulamunnatā // 8 //
arddhāṅgule same vṛtte nāsāyāḥ śrotasī smṛtau(te) /
nāsāvaṃśaḥ samo madhye vistāreṇārddhamātrikaḥ // 9 //
netrāntaro 'ṅgule jñeyo netre ca caturaṅgule /
vistārāddvayaṅgulau madhye tayostārā tribhāgikī // 10 //
dṛṣṭiḥ syātpañcabhāgena dvayaṅgulaṃ tryaṅgulaṃ tayoḥ /
aṅgulasya caturthāṃśo visṛ(stṛ)to 'kṣiḥ samudgakaḥ // 11 //
padmapatrākṛtiḥ kāryo netrakośo 'ṅgulitrayam /
karavīrasamaṃ sūtraṃ netrayoḥ nāsikāpuṭe // 12 //
tārā same ca cibuke sṛkkaṇī pariyojayet /
antarastu bhruvaḥ kāryaṃ vistṛtaṃ sārddhamaṅgulam // 13 //
madhye corṇātra vijñeyā śubhā pūrṇendusannibhā /
nāsikāvatsa(vaṃśa)sūtrorṇā tathā mūrdhva(rdha)jasaṃsthitam // 14 //
śiromaṇīḥ sa vijñeyaḥ suprabho vimalastathā /
caturaṅgulamucchedāllalāṭopari mastakam // 15 //
Note: p. 128
chatrākāraṃ śubhannīlaṃ dakṣiṇāvarttastūrdhvajam /
bhrurekhā syāccaturmātrā karṇāgraṃ cāpi tatsamam // 16 //
niḥsṛtau dvayaṅgulau karṇau tayoḥ patrārddhamātrikaḥ /
ucchedo(tsedho)mātriko jñeyaḥ śliṣṭaśrotrārddhamātrikāḥ // 17 //
aṅgulasya caturthāṃsaḥ(śaḥ) karṇāvarttastu vistaraiḥ /
sārddhamātre 'ṅgule dve syāt karṇastvantarabhāgataḥ // 18 //
pārśvau syātāṃ yathāśobhaṃ keśāścāpi tathaiva ca /
arddhapañcamamātrañca karṇapatramapāṅgataḥ // 19 //
karṇātkarṇāntavijñeyo mastako 'ṣṭādaśāṅgulaḥ /
caturdaśāṅgulaṃ pṛṣṭhaṃ tayorantaramiṣyate // 20 //
catvāriṃśanmātrañca śiraḥ syātpariṇāhataḥ /
grīvocchedā(tsedhā)ccaturmātrā vistārādaṣṭamātṛkā // 21 //
pariṇāhācca kartavyā caturviśatimātṛkā /
grīvāntānyaṅgulānyaṣṭau skandhāṃso(śo) dvādaśāṅgulaḥ // 22 //
vināntarāṃśo vṛttaśca skandhaḥ syāllakṣaṇānvitaḥ /
catvāriṃśatamātrāṇi bāhau cāyāmamiṣyate // 23 //
bāhurviśatimātrastu prabāhuḥ ṣoḍaśastathā /
dvādaśāṅgulahastāgraṃ maṇibandhātprakīrtitaḥ // 24 //
kukuṇīmaṇibandhābhyāmaṅgulañcāṅgulaṃ smṛtam /
bāhau madhyaparikṣepa iṣṭo viṃśatimātṛkaḥ // 25 //
prabāhuḥ ṣoḍaśaḥśca syāddviṣaṭko maṇibandhane /
āyāmaṃ saptakaṃ pāṇau talavistārapañcakam // 26 //
Note: p. 129
śaṅkhañcakraṃ tale nyastaṃ padma cākuliśāṅkuśam /
sarvalakṣaṇarūpiṇyo le(re)khāḥ kāryyāḥ pṛthagvidhāḥ // 27 //
pañcāṅgulāyatā madhyā parvārddhonā pradeśinī /
aṅgulārddhavihīnā tu kartavyā syādanāmikā // 28 //
anāmikātaḥ parvonā kartavyā tu kanīyasī /
triparvāṅgulayaḥ sarvāḥ parvārddhena nakhāḥśubhāḥ // 29 //
maṇibandhopariṣṭāttu so 'ṅguṣṭhaścaturaṅgulaḥ /
tāvāneva parikṣepaḥ parvārddhena nakhaśca saḥ // 30 //
aṅguṣṭhāttu pradeśinyā antaraṃ tryaṅgulaṃ smṛtam /
kanīyasī maṇibandhādbhavetpañcāṅgulāyataḥ // 31 //
agrahastaparikṣepo vijñeyo dvādaśāṅgulaḥ /
dairghyāttṛtīyabhāgaḥ syāt svāṅgulīnāṃ parigrahaḥ // 32 //
grīvāhṛdayayormadhye sārddhadvādaśamātrikaḥ /
hṛnnābhyośca catuścaiva stanayorapi cāntaram // 33 //
stanayorupariṣṭācca kakṣe kārye ṣaḍaṅgule /
tadūrdhvaṃ punarāskandhānnavamātrā prakīrtitā // 34 //
uraso 'pi ca vistāraḥ pañcaviṃśatimātrikaḥ /
pariṇāhāduraḥ kāryo vistārāttriguṇaṃ śubham // 35 //
stananābhyantare(raṃ) caiva ṣoḍaśāṅgulamiṣyate /
avedhaḥ sandhirandhrābhyāṃ nābhimaṇḍalamaṅgulam // 36 //
nābhimadhyāt parikṣepaḥ ṣaṭcatvāriṃśadaṅgulaḥ /
aṣṭādaśāṅgulaṃ caiva vistāreṇa kaṭirbhavet // 37 //
Note: p. 130
nābhimeḍhrontarañca syāt sārddhadvādaśamātrikaḥ /
tadarddhena tu meḍhraḥ syādapānapariṇāhataḥ // 38 //
pañcamātrāyatau lambau vṛṣaṇau caturaṅgulau /
pañcamātrāṇi catvāri vistārāyāmatastayoḥ // 39 //
ūrū samāhitau kāryau pañcaviṃśatimātrikau /
suvistāraṃ tayormadhyaṃ māpayeddvādaśāṅgulam // 40 //
pariṇāhe 'pi kartavyaṃ śubhaṃ ṣaṭtriṃśadaṅgulam /
madhye................caturaṅgulaṃ tu jānutaḥ // 41 //
sandhibandhaścaturmātrā tridvikaṃ jānugulphakam /
guḍhagulphaṃ sirāsthitvaṃ sukumārau stayau(?) śubhau // 42 //
ṛjuvṛttāyate jaṃghā(ghe) pañcaviṃśatimātrike /
tayormadhye pariṇāha ekaviṃśatimātrikaḥ // 43 //
caturdaśāṅgulā 'yatā gulphāntāścaturaṅgulam /
gulpho dvādaśakāyāmaḥ pādaḥ pādārddhavistaraḥ // 44 //
pārśvau dvayaṅgulavistārau pārṣṇī ca caturaṅgule /
ṣaḍaṅgulaṃ tva(su)vistāraṃ triguṇaṃ pariṇāhataḥ // 45 //
pañcāṅgulyo dviparvāṇi parvārddhena nakhāḥ smṛtāḥ /
pañcāṅgulaṃ parikṣepādaṅguṣṭhastryaṅgulāyataḥ // 46 //
aṅguṣṭhakasamā caiva āyāmena pradeśinī /
ṣoḍaśāṣṭāṣṭabhāgena śeṣā hīnāḥ parasparam // 47 //
aṅgulyo mātrikocchre(tse)dhādaṅguṣṭhaḥ sārddhamātrikaḥ /
tatra tāmranakhāḥ sārddhāṃ aṅgulāḥ komalāyatāḥ // 48 //
Note: p. 131
kūrmapṛṣṭhasamau pūrṇau pādau bahiralaṃkṛtau /
samaśliṣṭānatācchidrau supratiṣṭhataḥ(ṣṭhita) lakṣaṇaiḥ // 49 //
tayostalaṃ sucakrādicitrākāraṃ tu kārayet /
pādāvatra praśaṃsanti sarvajñā hatakilviṣāḥ // 50 //
kukkuṭāṇḍaṃ tilākāraṃ caturasraṃ suvartulam /
sarvasāmānyaliṅgānāṃ mukhametaccaturvidham // 51 //
mahānarasurastrīṇāṃ kukkuṭāṇḍaṃ tilākṛtiḥ /
lāvaṇyaṃ darśanīyaṃ tat kārayet mukhadvayam // 52 //
pretabhūtapiśācānāṃ rakṣasāṃ vikṛtākṛtiḥ /
maṇḍalaṃ caturasraṃ ca kārayettu mukhadvayam // 53 //
samā dṛṣṭiḥ prasannā ca buddhānāmavalokane /
nādho nordhvaṃ na dainyena saṃyuktaṃ sarvadarśinām // 54 //
// iti samyaksambuddhabhāṣitaṃ pratimālakṣaṇaṃ samāptam //
- Notes
- Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/)
- Holder of rights
- Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen
- Citation Suggestion for this Object
- TextGrid Repository (2022). 1_sanskr. tei. sa_samyaksaMbuddhabhASitaM-pratimAlakSaNam. GRETIL. Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen. https://hdl.handle.net/21.T11991/0000-001C-955A-5