sarvajñāya namaskṛtya dravyāṇāṃ gūḍhavācinām
aṣṭāṅgasaṃgrahoktānāṃ nighaṇṭur abhidhīyate //
vidārīpañcāṅgulavṛścikālīvṛścīvadevāhvayaśūrpaparṇyaḥ
kaṇḍūkarī jīvanāhvasvasaṃjñe dve pañcake gopasutā tripādī //
vidāryādir ayaṃ hṛdyo bṛṃhaṇo vātapittahā
śoṣagulmāṅgamardordhvaśvāsakāsaharo gaṇaḥ //
vidārī gajavājīṣṭā vṛṣagandhekṣugandhikā
śṛgālikā puṣpavallī śuklakandā palāśikā //
kṣīrekṣuvallīgandhānyā kṣīraśuklā payasvinī
vallīpalāśikā kṣīravidārī śreṣṭhakandakaḥ //
pañcāṅgulo vardhamānaś citro gandharvahastakaḥ
uruvūkas tathairaṇḍa āmaṇḍo vātanāśanaḥ //
raktairaṇḍo dvitīyas tu vyāghro vyāghratalopamaḥ
nakrāhidaṃṣṭrikā kolī vṛścikāly uṣṭradhūmakaḥ //
kāleyī dhūmrapattroṣṭrā viśalyā sarpadaṃṣṭrikā
punarnavā varṣaketuḥ vṛścīvaḥ śvetamūlakaḥ //
varṣābhūḥ dīrghapattrā ca vikasas tu kaṭhillakaḥ
sunāḍiko raktapuṣpo viśākho maṇḍalacchadaḥ //
sahadevā mahāgandhā devagandhā balāhvayā
gāṅgerukī nāgabalā kharabandhā niśāhvayā //
viśvadevā jhaṣā kālā tathā cāśvagavedhukā
mudgaparṇī sahā sūpyaparṇī mārjāragandhikā //
kākamudgā kṣudrarasā cāsrapittaharā sarā
piśācī siṃhavinnā ca māṣaparṇī mahāsahā //
markaṭī cātmaguptā ca kaṇḍūkṛt kapikacchurā
vṛṣyabījā galekaṇḍūkarī śārdulavigrahā //
phaṇijihvāparṇy abhīruḥ pīvarīndīvarī varī
sūkṣmapattrā dvīpiśatruḥ śatamūlī śatāvarī //
kākolī kavarī vīrā dhvāṅkṣolī kṣīraśuklikā
jīvantī jīvanī jīvā śākaśreṣṭhā sumaṅgalā //
payasyā payasī poṭagalā jñeyārkapuṣpikā
jīvakaḥ kūrcanibhas tu vṛṣāṇī vṛṣabho vṛṣaḥ //
pṛśniparṇī pṛthakparṇī dhāvanī kalaśī guhā
śṛgālavinnā lāṅgūlī sthirā kroṣṭukapucchikā //
vidārigandhāṃśumatī śālaparṇī sthirā dhruvā
triparṇy atiguhā saumyā mahākṣī tanvikā matā //
vyāghrī nidigdhikā kṣudrā drāvaṇī kaṇṭakārikā
siṃhā ca kṣudravārttākī bṛhatī bahuputrikā //
vārttākī hiṅgulī siṃhī bhāṇṭākī duṣpradharṣiṇī
gokaṇṭako gokṣurakaḥ śvadaṃṣṭrā ca trikaṇṭakaḥ //
kanyā gopī kṛṣṇavallī sārivā phāṇijihvikā
sugandhimūlā bhadrā ca sugandhā gopavally api //
haṃsapādī raktapādī tripādī kīṭamārikā
dhṛtarāṣṭrapadī caiva mṛtamandātiparṇikā //
sārivośīrakāśmaryamadhūkaśiśiradvayam
yaṣṭī paruṣakaṃ hanti dāhapittāsratṛḍjvarān //
sārivādigaṇaṃ vakṣye purā proktā tu sārivā
vīraṇyābhayalāmajjakośīram amṛṇālakam //
vīraṃ vīraṇamūlaṃ ca bahumūlaṃ raṇapriyā
kāśmaryabhīruḥ śrīparṇī kāśmaryaṃ kaṭphalaṃ tathā //
ḍolāphalas tīkṣṇasāro madhūko guḍapuṣpakaḥ
madhupuṣpo lodhrapuṣpo vānaprastho madhudrumaḥ //
jñeyo madhūlasaṃjño 'pi madhūko vārisaṃsthitaḥ
chade hrasvas tailapuṣpas tulyas tu rasavīryataḥ //
bhadraśriyaṃ malayajaṃ gośīrṣaṃ śvetacandanam
kucandanaṃ tāmravarṇaṃ lohitaṃ raktacandanam //
yaṣṭī madhukayaṣṭyāhvā madhukaṃ klītakāhvayam
paruṣako mṛduphalo roṣajo dhanvanacchadaḥ //
kṛṣṇāgranthikakākamācicavikāviśvauṣadhājājibhiḥ pāṭhārāmaṭhareṇukāgajakaṇāsiddhārthacitroṣaṇaiḥ
spṛkkā jātyajamodahiṅgutruṭibhiḥ bhārṅgīvilaṅgānvitaiḥ ebhir viṃśatibhiḥ kaphāmayaharaḥ kṛṣṇādiko 'yaṃ gaṇaḥ //
pippalī māgadhī kṛṣṇā vaidehī capalā kaṇā
upakulyā kaulanāmā śauṇḍī syāt tīkṣṇataṇḍulā //
kākamācī gucchaphalā svaryā maricikā phalā
kākolī cavikā cavyaṃ granthilā kolavallikā //
śuṇṭhī mahauṣadhaṃ viśvaṃ nāgaraṃ viśvabheṣajam
ajājī jīrakaṃ mātā medhyaṃ syād auttarāpatham //
kṛṣṇajīreti kākolī kālikodgāraśodhanī
jīraṇā kārabhī yoniśūlaghnī copakuñcikā //
mālavī triśirā pāṭhā prācīnā vṛttaparṇikā
ambaṣṭhā sthāpanī vīrā bodhakī ca kucelikā //
jantughnaṃ jaraṇaṃ hiṅgu bhūtaghnaṃ vastihiṃsakaḥ
kapilā reṇukā kauntī rājaputrī hareṇukā //
śreyasī syād gajakaṇākṛtrimācavikāphalā
āsurī sarṣapo rājī nāsāsaṃvedanaḥ kaṭuḥ //
siddhārthako bhūtanāśo rakṣoghnaḥ śvetasarṣapaḥ
tilā kaṭvī matsyapittā kaṭukā śakulādanī //
vallījaṃ yavaneṣṭaṃ syān maricaṃ tīkṣṇam ūṣaṇam
spṛkkā spṛk brāhmaṇī devī piśunā ca latā satī //
jātīphalaṃ majjasāraṃ jātī madanaśauṇḍikau
ajamodā kharāhvā ca bastamodā ca markaṭī //
elā tu drāviḍī tutthā sūkṣmailā bahulā truṭiḥ
bhārṅgī gardabhaśākaṃ ca padmā brāhmaṇayaṣṭikā //
padmakapuṇḍrau vṛddhitugarddhayaḥ śṛṅgy amṛtā daśa jīvanasaṃjñāḥ /
stanyakarā ghnantīraṇapittaṃ prīṇanajīvanabṛṃhaṇavṛṣyāḥ //
padmakādigaṇaṃ vakṣye hemapadmaṃ tu padmakam
prapauṇḍarīkaṃ śrīpuṣpaṃ puṇḍrāhvaṃ mūlasādhanam //
vṛddhis tu śrāvaṇī puṣṭiḥ mahāvṛddhiḥ parocyate
tavakṣīrī tuṣā śubhrā vaṃśākhyā vaṃśarocanā //
śṛṅgī smṛtā mahāghoṣā jñeyā karkaṭaśṛṅgikā
guḍūcī kuṇḍalī chinnaruhā kāṇḍodbhavāmṛtā //
madhuparṇī vayaḥsthā ca maṇḍalī tantrikā smṛtā
śalyaparṇī maṇicchidrā medā medaḥsamudbhavā //
mahāmedā vṛkṣaruhā mahāpuruṣadantikā
daśānāṃ jīvanīyānāṃ saṃjñā tu parikīrtitā //
paruṣakaṃ varā drākṣā kaṭphalaṃ katakāt phalāt
rājāhvaṃ dāḍimaṃ śākaṃ tṛṇmūtrāmayavātajit //
paruṣādigaṇaṃ vakṣye purā proktaṃ paruṣakam
varottamā ca triphalā śreṣṭhā cāpi phalatrayam //
prāṇadā pūtanāmoghā harītaky abhayā jayā
pathyāmṛtā haimavatī kāyasthā rohiṇī smṛtā //
akṣaḥ kaliḥ karṣaphalo vindhyajāto vibhītakaḥ
koraṅgako mṛduphalo dhātrī cāmalakī śivā //
rohiṇī khaṭvalā proktā drākṣā mṛduphalā tathā
mṛdvīkā tūttamaphalā gostanī cauttarāpathā //
hemavalko mahāvalko bhadravṛkṣaś ca kīrtitaḥ
katakasya phalaṃ kātyaṃ jñeyaṃ vāriprasādanam //
rājādanaṃ kṣīraśuklaṃ rājāhvaṃ vānarapriyam
śukeṣṭaṃ dāḍimaṃ caiva raktabījaphalāhvayam //
svādvamlaṃ rocanaṃ caiva dvitīyam amladāḍimam
bṛhacchadas tathā śāko varadāruḥ kharacchadaḥ //
añjanaṃ phalinī māṃsī padmotpalarasāñjanam
sailāmadhukanāgāhvaṃ viṣāntardāhapittanut //
smṛtaṃ srotoñjanaṃ vīram añjanaṃ yāmunaṃ tathā
srotodbhavam atho nādyaṃ sauvīraṃ netrabhūṣaṇam //
phalinī kolagirikā śyāmā kāntā priyaṅgukā
piśācī naladaṃ māṃsī jaṭilā bhūtakeśinī //
nalinaṃ puṣkaraṃ padmam aravindaṃ kuśeśayam
paṅkeruhaṃ tāmarasaṃ sārasaṃ sarasīruham //
bisaprasūnarājīvajalajāmbhoruhāṇi ca
indīvaraṃ kuvalayaṃ nīlaṃ nīlotpalaṃ tathā //
saugandhikaṃ tu kalhāraṃ raktotpalasugandhike
dravāhvam amṛtāsaṅgakṛtaṃ tārkṣyo rasāñjanam //
elā tu drāviḍī proktā bahulā truṭisaṃjñakā
hemapuṣpaṃ tu nāgāhvaṃ kesaraṃ nāgakesaram //
paṭolakaṭurohiṇīcandanaṃ madhusravaguḍūcīpāṭhānvitam
nihanti kaphapittakuṣṭhajvarān viṣaṃ vamim arocakaṃ kāmalām //
paṭolādis tu rājīmat kulakaṃ ca paṭolakam
kharacchadaḥ pāṇḍuphalo rājamānyo 'mṛtāphalaḥ //
pīluparṇī madhurasā mūrvā cātirasā smṛtā
madhusravā pīlupattrā moraṭī kṣīramoraṭam //
guḍūcīpadmakāriṣṭadhānakāraktacandanam
pittaśleṣmajvaracchardidāhatṛṣṇāghnam agnikṛt //
nimbo 'riṣṭo guḍūcyādau picumāndaḥ śukapriyaḥ
dhānyā kustumburuḥ dhānyaṃ dhanikā dhānyakaṃ tathā //
āragvadhendrayavapāṭalikākatiktānimbāmṛtāmadhurasāsruvavṛkṣapāṭhāḥ
bhūnimbasairyakapaṭolakarañjayugmasaptacchadāgnisuṣavīphalabāṇaghoṇṭāḥ //
āragvadhādir jayati chardikuṣṭhaviṣajvarān
kaphaṃ kaṇḍūṃ pramehaṃ ca duṣṭavraṇaviśodhanaḥ //
āragvadho rājavṛkṣaḥ śamyākaś caturaṅgulaḥ
ārevato vyādhighātaḥ pragrahaḥ kṛtamālakaḥ //
kaliṅgakas tv indrayavo vatsakaḥ kauṭajaṃ phalam
pāṭalī dīrghavṛttā ca sthalyāmoghāmbuvāsinī //
vṛttatuṇḍā kākatiktā śārṅgeṣṭāṅgāravallikā
vyāghrapādaḥ sruvataruḥ svādukaṇṭo vikaṅkataḥ //
kirātatikto bhūnimbaḥ kattṛṇaḥ kāṇḍatiktakaḥ
sairyakas tu sahacaraḥ saryako mṛdupuṣpakaḥ //
bāṇaḥ smṛto nīlapuṣpaḥ dhīraśauryakaghośvarāḥ
pūtikarañjaḥ kaiḍaryaḥ prakīryaś cirabilvakaḥ //
udakīryo naktamālaḥ karañjo lājapuṣpakaḥ
saptacchado 'yugmapattraḥ saptāhvo gucchapuṣpakaḥ //
citrako dvīpisaṃjñas tu vahniparyāyavācakaḥ
raktacitras tathānyas tu mahāṅgaḥ kālamūlakaḥ //
pānīyavallī suṣavī bṛhadvally utpalacchadā
gālo rāṭho 'tha madanaḥ piṇḍītaḥ karahāṭakaḥ //
śalyakaiḍaryavṛkṣaḥ syāc chardanas tagaraḥ phalam
ghoṇṭo muṇṭhagopaghoṇṭau padmakī markaṭāhvayā //
asanatiniśabhūrjaśvetavāhaprakīryā khadirakadarabhaṇḍīśiṃśapāmeṣaśṛṅgyaḥ
trihimatalapalāśāḥ joṅgakaḥ śākaśālau kramukadhavakaliṅgacchāgakarṇāśvakarṇāḥ //
asanādir vijayate śvitrakuṣṭhakaphakrimīn
pāṇḍurogaṃ pramehaṃ ca medodoṣanibarhaṇaḥ //
asanādau pītasāraḥ priyako bījako 'sanaḥ
syandanaḥ stimito nemiḥ rathadruḥ sarvasādhakaḥ //
bhūrjo bhurjo bahupuṭo mṛdutvak cāsthiracchadaḥ
pārtho 'rjunaḥ śvetavāhaḥ kakubhaḥ phālgunāhvayaḥ //
gāyatrī khadiro gītā kuṣṭhaghno bālapattrakaḥ
kadaraḥ khadiraḥ sāraḥ koṭarī śyāmasārakaḥ //
bhaṇḍī śukadruḥ plavaṃgaḥ śirīṣo mṛdupuṣpakaḥ
kapilā śiṃśapā kṛṣṇasāro maṇḍalapattrakaḥ //
bastāntrī meṣaśṛṅgī ca cakṣuṣyā bahulāṅgikā
kāleyakaṃ pītasāraṃ tṛtīyaṃ varṇakṛddhimam //
tāḍas tālo dīrghatarus tṛṇarājas tribījakaḥ
palāśaḥ kiṃśuko vātarodho brahmataruḥ paṭuḥ //
joṅgakaḥ śītaśamano lohanāmāgaruḥ smṛtaḥ
sajahviḥ śrīkaraḥ śālo raso niryāsarālakau //
dhavo dṛḍhatarur gauraḥ śakaṭākṣo marūdbhavaḥ
kramukaṃ kaivukaṃ pūgaṃ kaṣāyaṃ madhur āhvayam //
śvetaghnaḥ śītaśamanaḥ bastakarṇo 'jakarṇakaḥ
śasyasaṃvaraṇaḥ śūraḥ kuśikaś cāśvakarṇakaḥ //
varuṇasairyakayugmaśatāvarīdahanamoraṭabilvaviṣāṇikāḥ
dvibṛhatīdvikarañjajayādvayaṃ bahalapallavadarbharujākarāḥ //
varuṇādiḥ kaphaṃ medo mandāgnitvaṃ niyacchati
āḍhyavātaṃ śiraḥśūlaṃ gulmaṃ cāntaḥ savidradhim //
varuṇādau śvetapuṣpo varuṇo varaṇaḥ smṛtaḥ
śaṭālavṛkṣo bilvo 'strī pūtivāto mahāphalaḥ //
mālūraḥ śrīphalaḥ śaivaḥ śāṇḍilyaḥ śrīnivāsakaḥ
mahākālyajaśṛṅgī ca kūrcaparṇī viṣāṇikā //
jayāgnimantho 'raṇikā takkārī vaijayantikā
śigruḥ śobhāñjanas tīkṣṇagandho bahalapallavaḥ //
muraṅgī śigruko raktapuṣpo madhuraśigrukaḥ
tṛtīyo madhuraḥ siṃśakesaro madhuśigrukaḥ //
sitaṃ tīkṣṇaṃ śigrubījaṃ śvetāṅgaṃ maricāhvayam
darbhaḥ kuśo lavaḥ sthūlaḥ sūkṣmo vedapavitrakaḥ //
rujākaras tv ārtagalo huṃkāro bhīṣaṇāhvayaḥ
jālavṛkṣo duṣpradharṣaḥ svādutiktaphalaḥ smṛtaḥ //
ūṣakas tutthakaṃ hiṅgu kāsīsadvayasaindhavam
saśilājatu kṛcchrāśmagulmamedaḥkaphāpaham //
ūṣakādau tu vṛṣako vūṣako rucakāhvayaḥ
ūṣo niḥsārakaḥ siṃho mūtravṛddhikaraḥ smṛtaḥ //
kaṭhinaṃ tutthakaṃ dvedhā karparaṃ barhikaṇṭakam
jantughnaṃ jaraṇaṃ hiṅgu rāmaṭhaṃ bhūtanāśanam //
kāsīsaṃ pāṃśudhāvākhyaṃ dvitīyaṃ puṣpasaṃjñakam
saindhavaṃ māṇimanthaṃ ca nādeyaṃ lavaṇottamam //
śilājaṃ dhātujaṃ jñeyaṃ mandarotthaṃ śilājatu
pārvataṃ śailaniryāsaḥ girijaṃ ca śilāhvayam //
vellantarāraṇikabūkavṛṣāśmabhedagokaṇṭakotkaṭasahācarabāṇakāśāḥ
vṛkṣādanīnalakuśādvayaguṇṭhagundrābhallūkamoraṭakuraṇṭakarambhapārthāḥ //
vargo vīratarādyo 'yaṃ hanti vātakṛtān gadān
aśmarīśarkarāmūtrakṛcchrāghātarujāharaḥ //
vellantaro vīratarur gaṇe vīratarādike
vasukaḥ sthūlapuṣpaś ca bukaś ceśvaramallikā //
siṃhāsyaḥ karkaṭaś caiva vṛṣakaś cāṭarūṣakaḥ
veṇupatrī vṛṣā pārvī parvaṇī vaṃśapatrikā //
aśmabhedī śilābhedī jñeyā pāṣāṇabhedikā
utkaṭā sūkṣmapatrā ca dīrghalohitayaṣṭikā //
śarekṣukusumau bāṇaḥ sa kāṇḍekṣunibhāṅghrikaḥ
śvetacāmarakaḥ kāśo gundrā syād gucchapuṣpikā //
vṛkṣādanī tu śikharo vandākaḥ kāmavṛkṣakaḥ
mṛdupuṣpo 'tha suṣiro nadīstho nalako nalaḥ //
guṇṭho vṛttatṛṇaḥ śuṇṭhaḥ śṛṅgaverābhamūlakaḥ
bhallūko bhūtavṛkṣaś ca śyonākaś caiva ṭuṇṭukaḥ //
śrīhastinī kuraṭakā picukaḥ śitivārakaḥ
kṛṣṇasūkṣmaphalā yuktapuṣpā mastakamañjarī //
karambhaḥ karkaśo yugmaphalā cottamakanyakā
kapotavaṅkā varadā ravibhaktā suvarcalā //
rodhraśābarakarodhrapalāśāḥ jiṅgiṇīsaralakaṭphalayuktāḥ
kutsitāmbakadalīgataśokāḥ sailavāluparipelavamocāḥ //
eṣa rodhrādiko nāma medaḥkaphaharo gaṇaḥ
yonidoṣaharaḥ stambhī varṇyo viṣavināśanaḥ //
lodhrādau tilvako lodhras tirīṭaḥ paṭṭikāhvayaḥ
dvitīyaḥ śābaraḥ śveto ghanatvak cākṣibheṣajaḥ //
jiṅgiṇī jhiṅgiṇī jñeyā mocakī guḍamañjarī
pūtikāṣṭhaṃ devavṛkṣaḥ saralo devadārukaḥ //
surakāṣṭhaṃ bhadradāruḥ devaparyāyavācakaḥ
sugandhā suvahā rāsnā yuktāhvā gandhanākulī //
surabhiś ca kadambaś ca kuñcitāṅgo haripriyaḥ
rambhā tu kadalī mocā vṛttapuṣpāṃśumatphalā //
aśoko vigataśokaḥ subhagas tāmrapallavaḥ
elavālukam aileyaṃ bāleyaṃ harivālukam //
kuṭannaṭaṃ plavaṃgaṃ ca vitunnaṃ paripelavam
surabhiḥ sallakī mocā mahārambhā gajapriyā //
arkālakau nāgadantī viśalyā bhārṅgī rāsnā vṛścikālī prakīryā
pratyakpuṣpī pītatailodakīryā śvetāyugmaṃ tāpasānāṃ ca vṛkṣaḥ //
ayam arkādiko vargaḥ kaphamedoviṣāpahaḥ
kṛmikuṣṭhapraśamano viśeṣād vraṇaśodhanaḥ //
arkādau tu sadāpuṣpā sūryāhvārkas tu rūpikā
mandāraḥ śvetakusumo 'larko vikaraṇaḥ smṛtaḥ //
nāgadantī śvetaghaṇṭā nāginī pūrvapuṣpikā
viśalyā halinī vahmijihvā lāṅgalikā smṛtā //
bhārṅgī phañjī ca pālindī dvijayaṣṭiḥ sugandhikā
apāmārgaḥ śaikharikaḥ pratyakpuṣpī mayūrakaḥ //
kākādanī pītatailā vegā kākāṇḍakī tathā
jyotiṣmatī pītatailā vegā kaṅguṇikā smṛtā //
śvetā sunābhiḥ kaṭabhī kiṇihī madhureṇukā
kaṭaṃbharā mahāśvetā kālindī kaṭabhī sitā //
kumāryākhyā mahāśvetā vandhyā karkoṭakī tathā
iṅgudas tiktamañjā ca pīlukas tāpasadrumaḥ //
surasayugaphaṇijjaṃ kālamālā viḍaṅgaṃ kharabusavṛṣakarṇī kaṭphalaṃ kāsamardaḥ
kṣavakasarasibhārṅgīkārmukāḥ kākamācī kulahalaviṣamuṣṭī bhūstṛṇo bhūtaveśī //
surasādir gaṇaḥ śleṣmamedaḥkṛminiṣūdanaḥ
pratiśyāyāruciśvāsakāsaghno vraṇaśodhanaḥ //
surasādau gaṇe dvedhā surā kṛṣṇagarur ataḥ
svādugandhicchadā caiva kāyasthā tulasī tathā //
phaṇijjako mañjarīkas tīkṣṇagandhaḥ sugandhikaḥ
kṛṣṇasarjakaḥ kālamālaḥ vaṭhiñjarakuṭherakau //
viḍaṅgaṃ kṛmijid balyaṃ kirīṭaṃ śvetataṇḍulam
śūkātmakaḥ kharabusau maruvaḥ kharapattrakaḥ //
vṛṣakarṇyākhukarṇī ca tathā bhūmipariśrayā
rājakṣavaḥ pītapuṣpaḥ kāsaghnaṃ kāsamardakaḥ //
udvegajananas tīkṣṇaḥ kṣavakaḥ kṣudvibodhakaḥ
kapitthapattrī jharasī nirjharā jharapattrikā //
prācīnā bodhakī kāntā kāmukā raktamañjarī
mādhavī syād amuktaś ca suvasanto 'timuktakaḥ //
kākamācī gūḍhaphalā kākāhvā mācikāpi ca
volo vṛddhaḥ kulahalo jambūlo bhūkadambakaḥ //
viṣamuṣṭiś ca karkoṭī kṣayāhvā keśamuṣṭikā
putrāñjaliḥ bhūtakeśī bhūstṛṇo guhyabījakaḥ //
bhūtāveśī bhūtakeśī nirguṇḍī tinduvārakaḥ
śephālikā śvetapuṣpā śvetanirguṇḍikā smṛtā //
muṣkakasnugvarādvīpipalāśadhavaśiṃśapāḥ
gulmamehāśmarīpāṇḍumedo 'rśaḥkaphaśukrajit //
muṣkakādau tu śikharī muṣkako mokṣakas tathā
kālamuṣkaḥ kṣāravṛkṣaḥ kṣīṇavāriphalaḥ smṛtaḥ //
sudhā vajrī mahāvṛkṣo granthilā snug guḍā snuhī
samantadugdhā śvajihvapatraś ca yugmakaṇṭakaḥ //
vatsakamūrvābhārṅgīkaṭukā marīcaṃ ghuṇapriyā ca gaṇḍīram /
elā pāṭhā jājī kaṭvaṅgaphalājamodasiddhārthavacāḥ //
jīrakahiṅguviḍaṅgaṃ paśugandhā pañcakolakaṃ hanti /
calakaphamedaḥpīnasagulmajvaraśūladurnāmnaḥ //
vanatikto vatsakādau kuṭajo girimallikā
vṛkṣakaḥ śakravṛkṣaś ca vatsakaḥ kuṭajas tathā //
bhaṅgurātiviṣā mādrī śuklakandā ghuṇapriyā
dvitīyā tu prativiṣā śvetaraktaviṣā matā //
dīrghavṛnto mahānimbaḥ kaṭvaṅgo 'ralutiktakaḥ
dīpyakaṃ tv ajamodas tu yavānī jaraṇāhvayā //
vacogragandhā jaṭilā ṣaḍgranthā haimavatyapi
śuklā yā sā svādukandā suvāsā himasaṃbhavā //
vacājaladadevāhvanāgarātiviṣāmayāḥ
haridrādvayayaṣṭyāhvakalaśīkuṭajodbhavāḥ //
vacāharidrādigaṇāv āmātīsāranāśanau
medaḥkaphāḍhyapavanastanyadoṣanibarhaṇau //
vacādau prāg vacā proktā mustā tu jaladāhvayā
gāṅgeyī kuruvindā ca devāhvā bhadramustakam //
haridrādigaṇaṃ vakṣye gaurī śyāmā ca nirviṣā
niśā kṣapā ca rātriś ca varā lomaśamūlikā //
svarṇavarṇā haridrā tu niśāhvā rajanī tathā
dārvī kaṭaṃkaṭerī ca parjanyā ca pacampacā //
priyaṅgupuṣpāñjanayugmapadmāḥ padmādrajo yojanavallyanantā
mānadrumo mocarasaḥ samaṅgā punnāgaśītaṃ madanīyahetuḥ //
ambaṣṭhā madhukaṃ namaskarī nandīvṛkṣapalāśakacchurā
rodhraṃ dhātakibilvapeśike kaṭvaṅgaṃ kamalodbhavaṃ rajaḥ //
gaṇau priyaṅgvambaṣṭhādī pakvātīsāranāśanau
sandhānīyau hitau pitte vraṇānām api ropaṇau //
priyaṅgvādigaṇe pūrvaṃ priyaṅguḥ samudāhṛtā
padmāsitāravindā ca cāraṭī padmacāriṇī //
rajaḥ parāgaṃ kiñjalkaṃ kesaraṃ padmasaṃbhavam
mañjiṣṭhā vijayā raktā samaṅgā vikasāruṇā //
mañjukā raktayaṣṭī ca tāmrā yojanavally api
anantā dīrghamūlā ca samudrānto yavāsakaḥ //
sāradruḥ śālmalī mocā purāṇī raktapuṣpikā
niryāso yas tu śālmalyāḥ sa mocarasasaṃjñakaḥ //
samaṅgā śatapattrā ca tathaivāñjalikārikā
namaskārī raktamūlā tathā puṣpāvarodhikā //
puṃnāgaḥ puruṣāhvaś ca tuṅgākhyo raktakesaraḥ
namerur devapuṃnāgaḥ skandhapuṣpaḥ surāhvayaḥ //
madahetuḥ sindhupuṣpī dhātakī madayantikā
kuñjarā harisārā ca madavīryā madapriyā //
ambaṣṭhādau smṛtāmbaṣṭhā sahasrī bahumūlakaḥ
madhuparṇī kekiśikhā mayūrāhvā śikhī tathā //
nandīvṛkṣaḥ prarohī ca jayavṛkṣendravṛkṣakau
kacchurā paṇihārī ca tīkṣṇapattrā marudbhavā //
mustāvacāgnidviniśādvitiktābhallātapāṭhātriphalīviṣākhyāḥ
kuṣṭhaṃ kuṭī haimavatī ca yonistanyāmayaghnā malapācanāś ca //
mustādike gaṇe mustā pūrvam eva prakīrtitā
tiktā ca kaṭukā jñeyā rohiṇī kaṭurohiṇī //
sphoṭaśophakṣatakaraṃ bhallātakam aruṣkaram
pākalaṃ vāri bhāvyaṃ ca vāpyaṃ kuṣṭhaṃ gadāhvayam //
nyāgrodhapappalasadāphalarodhrayugmaṃ jambudvayārjunakapītanasomavalkāḥ
plakṣāmravañjulapiyālapalāśanandīkolīkadambaviralāmadhukaṃ madhūkam //
nyagrodhādir gaṇo vraṇyaḥ saṃgrāhī bhagnasādhanaḥ
medaḥpittāsratṛḍdāhayoniroganibarhaṇaḥ //
nyagrodhādau yakṣavāso nyagrodho bahupād vaṭaḥ
aśvatthaḥ pippalo bodhiś caityadruś calapattrakaḥ //
udumbaraḥ kṛmiphalaḥ supratiṣṭhaḥ sadāphalaḥ
bṛhatphalā rājajambūḥ kākajambvalpasasyakā //
phalaśreṇī varaḥ proktaḥ kapicūtaḥ kapītanaḥ
plakṣaḥ kupippalaḥ plāvo gardabhāṇḍaḥ kapītanaḥ //
āmraś cūtaś cāvatalaḥ kāntaḥ piṇḍaphalas tathā
vasantadūtī mākandā bhṛṅgeṣṭā kokilapriyā //
rasāladruḥ sahakāraḥ saurabhaḥ kokilapriyaḥ
nādeyo vañjulaḥ prokto vidulo vetaso 'paraḥ //
priyālas tu kharaskandhaś cāro drākṣārasapriyaḥ
karkandhūḥ kāṣṭhakṛt kolī badarī yugmakaṇṭakaḥ //
visphūrjanī vikaraṇī tindukī viralā smṛtā
kālaskandho nīlasāro dvitīyaḥ kākatindukaḥ //
vakraśalyā kṛṣṇaphalā viralā gṛdhranakhy api
gandhayuktā sāravastrā durdharṣā kuṇḍalī smṛtā //
elāyugmaturuṣkakuṣṭhaphalinīmāṃsījaladhyāmakaṃ spṛkkācorakacocapattratagarasthauṇeyajātīrasāḥ
śuktivyāghrinakho 'marāhvamaguruḥ śrīvāsakaḥ kuṅkumaṃ caṇḍāgugguladevadhūpakhapurāḥ puṃnāganāgāhvayam //
elādiko vātakaphau viṣaṃ viniyacchati
varṇaprasādanaḥ kaṇḍūpiṭikākoṭhanāśanaḥ //
elādike pūrvam uktā sūkṣmailānyā tu kathyate
bhadrailā bṛhadelā tu sthūlailā tripuṭodbhavā //
suhelā ca suṣeṇī ca reṇukā kāntanāmikā
piṇḍī turuṣkajaṃ tailaṃ pirāyākaṃ kṛtrimaṃ kapiḥ //
hrīveraṃ vāri keśāhvam udīcyaṃ bālakaṃ jalam
dhyāmakaṃ śabalaṃ gandhaṃ spṛkkā devī latā satī //
corako granthiparṇī syāt śaṭī somasamudbhavā
varāṅgaṃ carmanāmā ca cocaṃ tvak ca varāṅgakam //
romaśaṃ chadanaṃ pattraṃ tamālaṃ romaśīphalam
bahiṣṭhaṃ tagaraṃ vakraṃ nataṃ kālānusāri ca //
cāraṭī śukabarhākhyaṃ sthauṇeyaṃ tailapītakam
jātīraso raso bolaṃ śuktiḥ kararuho nakhaḥ //
badarīpattrakaṃ caiva jñeyo nāgahanus tathā
samudrajo vyāghranakho vijñeyo vyāghranāmakaḥ //
śrīveṣṭako vāyasako dadhināmā ca kīrtitaḥ
kāśmīraṃ kuṅkumaṃ raktaṃ vāhlīkaṃ ghusṛṇaṃ varam //
krodhanā piśunā caṇḍā caurī śaṅkhinikā matā
mahiṣākṣo niśācārī kauśiko gugguluḥ puraḥ //
rālas tu devadhūpaḥ syāt śālaḥ sarjarasāhvayaḥ
kundurur medakaḥ kundro vijñeyaḥ khapuras tathā //
śyāmādantīdravantīkramukakuṭaraṇāśaṃkhinī carmasāhvā svarṇakṣīrīgavākṣīśikharirajanakacchinnarohākarañjāḥ
bastāntrī vyādhighāto bahalabahurasas tīkṣṇavṛkṣāt phalāni śyāmādyo hanti gulmaṃ viṣamarucikaphau hṛdrujaṃ mūtrakṛcchram //
masūravidalā śyāmā śyāmādo kālameṣikā
suṣeṇikā śaśāhvā ca kālindī kālikā smṛtā //
citrā mukūlako dantī nikumbhaḥ śambaras tathā
udumbaracchadā hastidantī syād upacitrakā //
nyagrodhāhvā sutatreṇī dravanty undurukarṇikā
kumbhastrī bhaṭṭinī sūtrā śyāmā kuṭaraṇā trivṛt //
śaṅkhinī tiktalā vakrī yavatiktā kiśorikā
śaṅkhāvartā śaṅkhapuṣpī viśikhā nāhikā smṛtā //
sātalā saptalā carmakaṣāhvāvartakī smṛtā
anyeṣāṃ tu tathā brāhmī brahmanāmā tu kīrtitā //
svarṇakṣīrī haimavatī kaṅkuṣṭhas tīkṣṇadugdhikā
indravāruṇikā caindrī gavākṣī gajacirbhiṭī //
viśālā ca viśalyā ca saiva proktā gavādanī
girikarṇy aśvakṣurakaḥ sthāṇukarṇī gavādanī //
nīlasyandā nīlapuṣpī nīlākhyā girikarṇikā
tilvakaḥ śikharī śvetatvak tirīṭo bṛhacchadaḥ //
kampillako rañjanako recano raktacūrṇakaḥ
bastāntrī vṛṣagandhākhyā meṣāntrī vṛṣapattrikā //
ghanabhūrirasas tv ikṣuḥ guḍamūlo 'sipattrakaḥ
tīkṣṇavṛkṣaḥ śaṇaḥ pīluḥ prokto 'nyaḥ sthāṇukas tathā //
gaṇeṣu yāni dravyāṇi saṃgrahe vālpasaṃgrahe
tāny uktāny abhidhīyante viprakīrṇāny ataḥ param //
pavitrapattrā maṅgalyā śamī lakṣmī ca keśanut
sohalā rudatī tanvī sūkṣmamūlāparājitā //
pānīyo bījavṛkṣas tu jīvavṛkṣas tu pāśikaḥ
śuklapuṣpā bhūmilagnā hrasvāṅgā śaṅkhapuṣpikā //
sūkṣmapattrā sarpagandhā sarpākṣī raktapuṣpikā
anyā tu sumahākandā nākulī nakulapriyā //
viṣṇukrāntā nīlapuṣpī satīnā chardikā tathā
vāṭyālakaḥ pītapuṣpo vāṭyā bhadraudanī balā //
mahābalā varṣapuṣpī śītapākī subījakaḥ
vāṭyāyanī tv atibalā bhāradvājī suparṇikā //
rāmānyācchādanaphalā vāṭyā kārpāsasaṃjñakā
ajaṭā bahupattrā ca bhūdhātrī tāmalaky api //
śītavīryaḥ parpaṭakaḥ tṛṣṇāghnaḥ sūkṣmapattrakaḥ
trāyantī trāyamāṇā ca pālinī bhayanāśinī //
durālabhā dhanvayāso yāso duḥsparśakas tathā
kalyāṇalocano jñeyo nādeyo jalajambukaḥ //
mahākadambo niculo 'napāyī jalanūpuraḥ
kiṅkirātaḥ karṇikāro gauraḥ kanakapuṣpakaḥ //
mandāraḥ pāribhadrāhvo jñeyaḥ kaṇṭakīkiṃśukaḥ
pārijātaś ca rohītaḥ plīhaghno raktapuṣpakaḥ //
śukanāsā tu nalikā śukaghrāṇo 'lpanālikā
śākarājo bhūtavāso gojihvā karkaśacchadā //
ajākṣī vraṇanāśinī kuṣṭhaghnī phalguvāṭikā
siṃhāsyaḥ karkaṭaś caiva vṛṣo vāsāṭarūṣakaḥ //
aśmantako 'mlayoniś ca jñeyo yamalapattrakaḥ
vaṃśo veṇur yavaphalaḥ suparvā ca tṛṇadhvajaḥ //
karīraḥ kīcako mṛtyuphalāṅkura iti smṛtaḥ
vāraṇas taralī kumbhikarañjas tīravṛkṣakaḥ //
sindhuraḥ sindhuvāraś ca śvetapuṣpāvarohitaḥ
kākodumbarikā phalguḥ bhadrodumbaravāyasī //
kālāntradārī kanthārī phaṇī khadiravally api
sitā kumārikā mallī mohinī vaṭapattrikā //
phenilo hastikarkoṭaḥ kāṇḍo bāṇaḥ śaṇaḥ smṛtaḥ
śleṣmāntako bahuphalaḥ śailūṣaḥ kāntavṛkṣakaḥ //
kuddālakaḥ kovidāras tāmrapuṣpo yugacchadaḥ
kālakarṇī bhūtavallī balyā gandhāśvagandhikā //
tintiḍīkas tu vṛkṣāmlo badarī kolasaṃjñakaḥ
karkandhūḥ hrasvabadarī vasuvṛkṣas tu dhanvanaḥ //
sahasravīryas tīkṣṇāmlo varāmlas tv amlavetasaḥ
godhāpadī godhavallī paṭvamlādityanāmikā //
pattrabhaṅgo mahāśyāmā kharāśvā vṛddhadārukaḥ
dāvāgnidamanī mātā kṣudrakaṇṭarikā tathā //
barhiśikhāhvayā guñjā raktikā kākaṇantikā
śvetakāmbhojikā dhvāṅkṣī śvetapākī śikhaṇḍikā //
tṛtīyā kṛṣṇakāmbhojī kuṇapokaḥ susādanī
jyotiṣmatī kaṅguṇikā pārāvatapadī ca sā //
īśvarī nāgadamanī kīṭāriḥ sarpagandhikā
adhomukhā tv avākpuṣpī vārāhī vanamālikā //
ārāmaśītalo devo gandhāḍhyaḥ kurumardakaḥ
nāgajihvā śvetaphalā kṣīriṇī cārkapuṣpikā //
nimbacchadendravallī ca karabhī rucirā smṛtā
likhikā bhaktikā bhūrī navanītā prakīrtitā //
jñeyā badarikāparṇī parṇakaḥ pūtikarṇakaḥ
malayūḥ vākucī caiva candrarekhā tv avalgujaḥ //
cakṣuṣyā cāraṭī jñeyā tathāraṇyakulatthikā
ahimāro 'rimedas tu pītadārur haridrumaḥ //
śvetatvak tīkṣṇasāraś ca vibudhas tīkṣṇasārakaḥ
vāpyāhvaṃ pauṣkaraṃ śūlaharaṃ bījāhvayaṃ matam //
śarī tu suvratā jñeyā gandhāhvā somasambhavā
sahasravīryā golomī sitā dūrvā ca śādvalaḥ //
kṣudravārī dugdhayutā ghaṭikā chatrapattrakā
āghoṭako brahmaphalo raktabindus tilacchadaḥ //
ajākṣī lomaparṇī ca jñeyo meṣavilocanaḥ
mahāvṛkṣo mahānīlo bhṛṅgāhvo mārkavaḥ smṛtaḥ //
keśarañjanako jñeyo bhṛṅgarāḍ bhṛṅgareṇukaḥ
rāmāhvārkalatārāmā taruṇī puṣpavaty api //
sūryabhaktā sukhodbhāvā sūryāvartā ravipriyā
hiraṇyapuṣpī kharjūrī tāḍapattrī musaly api //
ikṣvālikā tu kākekṣuḥ kāṇḍekṣur vāyasekṣukaḥ
śvetacāmarakaḥ kāśas tathekṣukusumaś ca saḥ //
adhyaṇḍekṣurakaḥ sthūlakaṇṭakaḥ kokilākṣakaḥ
uccaṭā caṭakā jñeyā śikhaṇḍy āsphotakaḥ smṛtaḥ //
unmattako mātulako dhuttūro hemanāmakaḥ
tripuṣpaḥ kṛṣṇadhuttūraḥ kṛṣṇapuṣpī ca mohinī //
devadālī ca karkoṭī veṇī jīmūtakaḥ smṛtaḥ
dhāmārgavaḥ kośaphalo rājakośātakī smṛtā //
kaṭukośātakī kṣveḍā jālinī kṛtavedhanaḥ
kaṭukālāmbunī tumbālāmbur ikṣvākusaṃjñikā //
nīlinī cāraṭī jñeyā nīlinī nīlapuṣpikā
sūkṣmapādas tāmracūḍo jñeyaḥ kukkuṭapādikaḥ //
godhūlikā ca gojihvā gojī kroṣṭukamūlakaḥ
aṅkolo girikolaś ca pītasāro nikocakaḥ //
jālārir mehaśatruś ca bakulī talapoṭakaḥ
svarṇavarṇākaraḥ pītapuṣpako dohakāhvayaḥ //
śaṇapuṣpī bṛhatpuṣpī śaṇaḥ ghaṇṭaśaṇaḥ smṛtaḥ
ubhātasī rudrapattrī gopikā bāṇakaḥ smṛtaḥ //
saumyā suvarcalā brāhmī somā brahmasuvarcalā
maṇḍūkaparṇī vikrāntā cānyā brāhmī vanauṣadhiḥ //
sutajīvaḥ putrajīvaḥ pavitraḥ putrasiddhikṛt
āvartakī carmaraṅgā mahājālī vibhāṇḍikā //
prasāraṇī suprasarā sāraṇī supratānikā
hiṅgupattrī tu pṛthvīkā bāṣpikā kavarī smṛtā //
tumburus tīkṣṇavalkaś ca tīkṣṇapattraḥ kutumburuḥ
akṣoḍaḥ parvatīyaś ca phalasneho guḍāśrayaḥ //
kīreṣṭaḥ karparālaś ca svādumañjā pṛthucchadaḥ
agastiko munināmā kumbhayoniś ca sa smṛtaḥ //
adhicchattrā kumbhayoniḥ droṇapuṣpī kutumbikā
kauṇḍinyaś ca mahādroṇaḥ smṛto devakutumbakaḥ //
adhicchattrā gautamasthā bālagranthiḥ prakīrtitā
vatsādanī sudaśākhyā cakrāṅgī jalaśoṣakaḥ //
prapunnāṭas tv eḍagajo dadrughnaś cakramardakaḥ
lakṣmaṇā putrajananī raktabinducchadā tathā //
nāginī śūlinī nāgavallī matsyārjakaḥ smṛtaḥ
śṛgālaghaṇṭā vajrākṣī vajravallī tu śṛṅkhalā //
palaṃkaṣā mūlakaṃ ca hiṃgunā puṣkaracchadaḥ
dadhipuṣpī tu khaṭvāṅgī khaṭvā paryaṅkapādikā //
bimbī go hā tuṇḍikerī tilākhyā phalanābhikā
urvāruḥ karkaṭī proktā lomaśā ca prakīrtitā //
khūrjarikas tu kāliṅgaḥ mūtralaṃ trapusaṃ smṛtam
kūṣmāṇḍakī puṣpalatā kakubhāṇḍā phalottamā //
gorakṣatumbī gorakṣī kumbhālāmbur ghaṭābhidhā
cirbhiṭikā citraphalā cīnāraṃ cirbhaṭaṃ smṛtam //
lambā piṇḍaphalekṣvākuḥ kaṭukā kṣatriyātmajā
mahāphalekṣurā caiva tumbikā tiktabījakā //
cukrikā cāmlikā ciñcā jīvantī tintiḍī smṛtā
cukrikā tv amlacāṅgerī suniṣaṇṇadalā tathā //
upodakam upodī ca kṣudrakā podakī tathā
jīvantiko raktaśākaḥ kalambī vallyupodakaḥ //
taṇḍulīyo meghanādaḥ cillī tu lomaśā smṛtā
śitivāraḥ sūcipattraḥ svastikaḥ suniṣaṇṇakaḥ //
matsyākṣikas tu matsīraḥ pattūraḥ priyasaty api
śīghraśākhā śākhinī ca mahāśākaś ca vāstukī //
śrāvaṇī syāt muṇḍitikā bhikṣuḥ śravaṇaśīrṣakā
saumyagandhā barbarikā tilaparṇī ca sā smṛtā //
sarpaś citras tu nīlābho bhūśāko bhūmikandakaḥ
rasono laśuno jñeyaḥ palāṇḍur mukhadūṣaṇaḥ //
śatapuṣpā śatacchattrā miśiḥ ghoṣā śatāhvayā
miśreyā śālinī śītaśivāraṇyā miśiḥ smṛtā //
pṛthvīkā vāripattrā tu bāṣpikā ca sthalodbhavā
kapittho 'tha dadhitthaś ca durmadaḥ surabhicchadaḥ //
toyakṣobhakaraḥ kumbhī vāruṇo vṛkṣadhūmakaḥ
mūṣikāriś citraphalaḥ karaṇḍaphalakaś ca saḥ //
cocaṃ ciṣu nārikelaḥ tuṅgadruḥ kūrcaśekharaḥ
nīrapūrṇaphalaḥ śṛṅgī mocaṃ tu kadalīphalam //
rambhā tu kadalī mocā vṛttapuṣpāṃśumatphalā
karamardī kṣīraphalā śvetapuṣpaphaleti ca //
kṛṣṇapākaphalāvignakarāmlāḥ karamardakaḥ
mātuluṅgo bījapūro luṅgaś ca phalapūrakaḥ //
jambīro jambhalo jambhaḥ jambo dantaśaṭhaḥ smṛtaḥ
nāraṅgas tvaksugandhākhya airāvatamukhapriyau //
bhavyaṃ bhaviṣyaṃ cāmlaṃ ca bhavaṃ romaphalaṃ matam
pārāvataṃ raivatakaṃ likuco lakuco ḍahuḥ //
panasaḥ kaṇṭakiphalaḥ coco dīrghaphalaḥ smṛtaḥ
nalikā suṣirā śūnyā kapotacaraṇā naṭī //
snigdhavṛkṣastu sakṣīraḥ plakṣaḥ syād guḍabījakaḥ
kālavṛntā kuberākṣī kuliṅgākṣī ca yakṣadṛk //
ugrakāṇḍaḥ kāravallī toyavallī sukāṇḍakā
pañcāṅgulī liṅgabījā rājikā piṇḍavatphalā //
turyatuṇḍī śilācchedī pūtikā nityapuṣpikā
parvamañjarikā kīṭahantrī vṛścikahāriṇī //
kumārī vyāghracaraṇā kanyā sthūladalā ca sā
bandhūko bandhujīvaś ca pārvako vṛkadhūmakaḥ //
kṛṣṇanīlaḥ kālaśākhaḥ kaiḍaryaḥ surabhicchadaḥ
viśvarūpā rūpyagaṇḍā rūpyo haritatumbilī //
arśoghnaś cākhukandaś ca vanyakandaś ca śūraṇaḥ
raktapādī śamīpattrā lajjā lohitayaṣṭikā //
durārohā kharaskandhā kharjūrī svādumastakā
hintālī tu mahātālī kutālī tilapuṣpikā //
bahuskandhā mṛtyuphalā gūḍhapākī śilāphalā
jatuvṛkṣo ghanaskandhaḥ krimivṛkṣaḥ kuśāmrakaḥ //
nīlapattrī kālanīlī nīlinī nīlapuṣpikā
kākajaṅghā dhvāṅkṣajaṅghā dāsī kāntā pracībalā //
śarapuṅkhā bāṇapuṅkhā maṇikā cekṣupuṅkhikā
putradātrī vṛttapattrā vātāriḥ śvetapuṣpikā //
tālīśapattraṃ tālīśaṃ tālamāmalakīdalam
śvāsadrumaḥ kākataruḥ rugyogyo vyāghraparṇyapi //
kubjapuṣpā kṛṣṇavallī mahānīlā pratānikā
mṛdukāntiḥ mahāśvetā śvetā tu khaṭikā smṛtā //
raktapāṣāṇako dhātuḥ girimṛd gairikaḥ smṛtaḥ
stanyākhyo dugdhapāṣāṇaḥ saudhaḥ pāṣāṇako lavaḥ //
saugandhiko gandhakastu vaigandho gandhako baliḥ
manaḥśilā manoguptā manohvā kunaṭī śilā //
haritālamālaṃ tālaṃ godantaṃ naṭabhūṣaṇam
pārado rasadhātuś ca rudraretā mahārasaḥ //
rasendraś capalaḥ sūto harayonī rasottamaḥ
abhrakaṃ pārvatībījaṃ śailodbhūtaṃ tathāmbaram //
mayūragrīvikaṃ tu syāt śikhikaṇṭhaṃ ca tutthakam
anyat karparikā tutthaṃ vāmanaṃ tutthameva tu //
hiṅgulaṃ daradaṃ mlecchaṃ rasabhūḥ carmarañjanam
sindūraṃ raktareṇu śrībhūṣaṇaṃ nāgasambhavam //
sauvarcalaṃ tu rucakam akṣāhvaṃ kṛṣṇasaṃjñakam
viḍaṃ tu kṛtrimaṃ proktaṃ pṛthvīsambhavam audbhidam //
samudrajaṃ ca sāmudraṃ lavaṇaṃ paṭunāmakam
yāvaśūko yavakṣāraḥ srotoghnastu suvarcikaḥ //
saubhāgyaṃ ṭaṅkaṇaṃ kṣāraḥ mālatīrasasambhavaḥ
tāpīsamudbhavaṃ tāpyaṃ mākṣikaṃ haimamākṣikam //
jatvaśmajaṃ dhātujaṃ ca śilākarpūrasaṃjñakam
gorocanā badarikā saurāṣṭrī rocanā śivā //
lākṣā dīptir drumavyādhiḥ krimijā lohitā jatu
[padmottaras] tālakumbho yāvako 'laktakaḥ smṛtaḥ //
mṛganābhir mṛgamadaḥ kastūrī darpasaṃjñakaḥ
latākastūrikā rālī gandhaveṇī mukhapriyā //
ghanasāro himarājaḥ karpūraṃ himanāmakam
mṛgasvedo mṛgajalaṃ pūtiḥ pūtyaṇḍajaḥ smṛtaḥ //
jātīphalaṃ majjasāraṃ jātikā jātipattrakaḥ
kakkolakaṃ kośaphalaṃ kolakaṃ bahubījakam //
phalaṃ dvīpamarīcaṃ ca kaṭukaṃ kaṭukīphalam
lavaṃgaṃ devakusumaṃ kusumaṃ śekharaṃ lavam //
niṣpattraṃ ca mahāpuṣpaṃ svargapuṣpaṃ varālakam
śilāpuṣpaṃ tu śaileyaṃ śilājaṃ sthaviraṃ tathā //
puṣpāñjanaṃ rītipuṣpaṃ puṣpaketuś ca rītijam
samudraphenaṃ śuṣkaṃ ca phenaṃ vāridhijaṃ malam //
śaṅkho vāribhavaḥ kambuḥ jalajo dīrghaniḥsvanaḥ
pravālaṃ vallijaṃ raktaṃ vidrumaṃ ca prakīrtitam //
rūpyakaṃ rajataṃ tāraṃ suvarṇaṃ kanakaṃ smṛtam
jātarūpaṃ tathā hema śātakumbhaṃ ca hāṭakam //
jāmbūnadaṃ hiraṇyaṃ ca tapanīyaṃ ca kāñcanam
tāmramaudumbaraṃ śulbaṃ mihiraṃ harināmakam //
rītikā pittalaṃ pūti pītalohaṃ ca saiṃhalam
trapusaṃ trapusaṃjñaṃ ca tagaraṃ rūpyaśatrukaḥ //
sīsakaṃ nāgamuragaṃ kāṃsyaṃ kāśaṃ ca ghoṣakam
vārttālohaṃ vartalohaṃ trilohaṃ pañcalohakam //
kṛṣṇalohamayaḥ sāramāyasaṃ ca śilodbhavam
ayorajo loharajas tat kiṭṭaṃ syād ayomalam //
cipiṭaṃ cippaṭaṃ ciṭṭaṃ vālukā sikatā smṛtā
lohakāntamayaskāntaṃ kāntaṃ bhrāmaracumbakam //
mṛdulohaṃ tīkṣṇalohaṃ tīkṣṇākhyaṃ sūkṣmalohakam
kālakūṭo mahāmusto vatsanābho halāhalaḥ //
vatsadantī mahāśṛṅgī lelihas tālapattrakaḥ
viṣaṃ ca mūlakaṃ śṛṅgī garaṃ kṛtrimasaṃjñakam //
toyacchadā vāriparṇī kumbhikā jalakumbhikā
dīrghamūlaṃ jalāvāsaṃ śaivālaṃ jalasambhavam //
paṅkajaṃ puṇḍarīkaṃ ca śatapattraṃ kuśeśayam
bisaprasūnarājīvajalajāmbhoruhāṇi ca //
śaśipriyaṃ ca gandhāḍhyaṃ kumudaṃ kokanandanam
kākotpalaṃ tu kākotthaṃ kākākhyaṃ hrasvamutpalam //
teṣāṃ phalaṃ tu kumbhīkaṃ mūlaṃ śālūkakandakam
kaśerukaḥ sugandhiś ca sukando mustakandakaḥ //
śṛṅgāṭako jalaphalaṃ jalakandas trikoṇakaḥ
karavīro 'śvamārastu bakulaṃ madyakesaram //
alaktā mālyaśephālī rūpikā tāmrapuṣpikā
raktapuṣpī jayā rudrā-mlāyanī vanamālikā (?) //
āmlāyano rājasairyaḥ koraṇḍo nakharañjanaḥ
tilakaḥ pūrṇakaḥ śrīmān sudyutiḥ śuklapuṣpakaḥ //
mālatī sumanā jātī yūthikā gandhanāmikā
mallikoktā vicakilā dvipuṣpī puṣpaṭī tathā //
kuñjaraḥ śatapattraś ca kaṇṭakāḍhyaś ca kubjakaḥ
aṭṭahāsaḥ śaṅkhaśuklā nāmnā sā śaṅkhayūthikā //
ṛṣir damanako dānto vinītaḥ kulapattrakaḥ
damanaḥ pāṇḍurāgaḥ syāt tathā gandhotkaṭo muniḥ //
pānīyam ambu salilaṃ toyaṃ codakavāriṇī
payaḥ kīlālamamṛtaṃ jīvanaṃ bhuvanaṃ vanam //
kṣīraṃ svādu payo dugdhaṃ stanyaṃ vāri stanodbhavam
dadhi māṅgalyakaṃ caiva saṃtānaṃ stanikā smṛtā //
ghoṣaṃ daṇḍāhataṃ takraṃ kālaśeyamudāhṛtam
ghṛtamājyaṃ haviḥ sarpiḥ navanītaṃ ghṛtālayaḥ //
guḍastvikṣuvikāraḥ syāt khaṇḍaṃ phullamiti smṛtam
sitopalā śarkarā ca sitā matsyaṇḍikā smṛtā //
mākṣikaṃ sāraghaṃ kṣaudraṃ madhu puṣparasodbhavam
madhūcchiṣṭaṃ ca madanaṃ sikthakaṃ makṣikāmalam //
tailam abhyañjanavaraṃ tilajaṃ tilasambhavam
prasannā vāruṇī jñeyā parisvinnā ca sā smṛtā //
kādambarī ghanā surā maireyo hy āsavo madaḥ
mārdvīkaṃ madhu vijñeyaṃ mādhvīkaṃ madhunā kṛtam //
guḍena gauḍaṃ sitayā śārkaraṃ saindham aikṣavam
khaṇḍena khaṇḍavāsaḥ syāt paiṣṭakaṃ piṣṭasambhavam //
avantisomo dhānyāmlam āranālaṃ ca kāñjikam
śuktaṃ sauvīrakaṃ ceti tuṣodaṃ tu tuṣodakam //
yavotthaṃ taṇḍulodaṃ ca rasāmlaṃ śuktakāñjikam
brahmāmbu gombu gomūtraṃ gomalaṃ gomayaṃ smṛtam //
śālir vrīhir varaś caiva dhānyakaṃ raktaśūkaraḥ
yavaś ca sthūlamadhyaś ca varuṇo munibhikṣitaḥ //
akṛṣṭapacyo nīvāraḥ śakuntamunibhojanam
caṇakastu kalāyaḥ syād godhūmo mlecchabhojanaḥ //
camasī cātibījā syāt koradūṣastu kodravaḥ
kaṅguḥ saṃdhyanthisaṃbandhī priyaṅguḥ pītataṇḍulaḥ //
gavedhukā ca gojihvā karśanīyā sitā tathā
uddālakastu jūrṇāhvo yāvanālaḥ śukapriyaḥ //
vāsantaḥ kṛṣṇamudgastu mādhavaś ca surāṣṭrajaḥ
makuṣṭho vanamudgaś ca masūraḥ pittabheṣajam //
harimanthāḥ sugandhāś ca caṇakāḥ kṛṣṇakañcukāḥ
kulatthaḥ kālavṛttaś ca tāmravarṇo 'nilāpahā //
māṣastu picchilarasaḥ kuruvindo vṛṣākaraḥ
rājamāṣo 'lasāndraḥ syāt khañjakākhyaḥ kalāyakaḥ //
āḍhakī tuvarī proktā niṣpāvā śimbikā smṛtā
tilaḥ snehaphalaḥ snehapūrṇaś ca kṛṣṇatailakaḥ //
phalatrayaṃ tu triphalā varā śreṣṭhā tathottamā
dvipaṃ ca mūlaṃ daśakaṃ daśamūlaṃ daśāṅghrikam //
trikaṭu tryūṣaṇaṃ vyoṣaṃ kaṭutrayam ihocyate
pañcakolaṃ pañcakaṭu trisugandhi trijātakam //
auṣadhaṃ bheṣajaṃ pathyam agadaṃ ca bhiṣagjitam
kalabho vāraṇo dantī mātaṃgo dvirado dvipaḥ //
gajo hastī karībhaś ca kareṇur hastinī smṛtā
hayo 'śvas turago vājī saptir vāhas tu bāḍavaḥ //
bāleyo rāsabho jñeyo dhūsaro gardabhaḥ kharaḥ
karabho dīrghagaś coṣṭraḥ kṣamī vesarako balī //
śārdūlaś citrakāyastu vyāghraḥ syāt puṇḍarīkaḥ (?)
pañcāsyo mṛgarāṭ siṃho haryakṣaḥ kesarī hariḥ //
kaṇṭhīravaś ca vijñeyaḥ piṅgadṛṣṭir mṛgādanaḥ
mṛge kuraṅgavātāyuhariṇājinayonayaḥ //
tāmrābho hariṇaḥ kṛṣṇas tv eṇas tvakkomalaḥ smṛtaḥ
kṛṣṇasāraś citramṛgaḥ romaśā camarī smṛtā //
varāhaḥ śūkaraḥ kīṭī daṃṣṭrī ghoṇī ca romaśaḥ
stabdharomā pṛthuskandhaḥ kroḍaḥ kolastathā kiriḥ //
kapiḥ plavaṃgaplavagaśākhāmṛgavalīmukhāḥ
markaṭo vānaraḥ kīśaḥ vanaukāḥ phalabhakṣakaḥ //
śṛgālo jambukaḥ kroṣṭā gomāyur mṛgadhūrtakaḥ
pārāvataḥ kalaravo gehapakṣī kapotakaḥ //
kṛkavākus tāmracūḍaḥ kukkuṭaś caraṇāyudhaḥ
mayūro barhiṇo barhī nīlakaṇṭho bhujaṃgabhuk //
śikhāvalaḥ śikhī kekī kalāpī meghanādinī
ulūko vāyasāristu kauśiko rajanīcaraḥ //
kākastu karaṭo 'riṣṭaḥ balipuṣṭaḥ sakṛtprajaḥ
parabhūr balibhug dhvāṅkṣaś cirajīvī ca vāyasaḥ //
ekadṛṣṭiś cātmaghoṣaḥ droṇakākastu kṛṣṭalaḥ
caṭakaḥ kalaviṅkaś ca kuliṅgaś caṭakāpi ca //
vijñeyaś carmapathikaḥ jātuṣaś carmasāhvayaḥ
bharadvājo dvijo brāhmo vyāghrāṭaḥ khañjarīṭakaḥ //
sāraṅgaḥ khañjanaś caiva meghavṛttistu cātakaḥ
vanapriyaḥ parabhṛtaḥ kokilaḥ susvaraḥ pikaḥ //
gūḍhapāt kacchapaḥ kūrmaḥ kulīraḥ karkaṭaḥ smṛtaḥ
śambūko vṛttaśaṅkhaś ca śaṅkhako mātṛgehakaḥ //
mīno matsyo 'ṇḍajaś caiva jalaukā jalaśāyanaḥ
maṇḍūko darduro bhekaḥ kākāhis toyasarpakaḥ //
sarpaḥ pṛdākurbhujago bhujaṃgo 'hir bhujaṃgamaḥ
āśīviṣo viṣadharaś cakrī vyālaḥ sarīsṛpaḥ //
kuṇḍalī gūḍapāc cakṣuḥ śravāḥ kākodaraḥ phaṇī
darvīkaro dīrghapṛṣṭho jihmagaḥ pavanāśanaḥ //
lelihāno dandaśūko dvijihvaś ca bileśayaḥ
kṛkalāso mayūrādī kāleyo bahupannagaḥ //
śatapāt saraṭā cakrī nakulaḥ sarpabhakṣakaḥ
nālinī nālahūlīkā talāṭā sthūladantikā //
ākhūndurur mūṣakaś ca vṛkaś ca dūṣakaḥ smṛtaḥ
chuchundarī rājaputrī vijñeyā gandhamūṣikā //
purohitā kuḍyamatsyā gaurī ca gṛhagodhikā
gaudherakākṛtir godhā prāgbāhur yugmajihvakaḥ //
otur biḍālo mārjāro vṛṣadaṃśaka ākhubhuk
udaṅghā kapijaṅghā tu lohitāṅgaḥ pipīlakaḥ //
gaṇḍūpadā bhūmilatā bhūnāgo varṣajālakaḥ
madhuyuto madhukaro madhuliṭ madhupastathā //
dvirephaḥ puṣpaliḍ bhṛṅgaḥ ṣaṭpadabhramarāvaliḥ
indindiraś cañcarīkaḥ saraghā madhumakṣikā //
lambaromā makṣikā ca parā dīpanivāraṇī
pataṃgikā puttikā syāt daṃśastu vanamakṣikā //
bhṛṅgārī cīrukā cīrī jhillikā ghargharasvanā
pataṃgaḥ śalabho jñeyaḥ svadyoto jyotiriṅgaṇaḥ //
lulāyo mahiṣo vāhadveṣī kāsarasairibhau
vanyastu gavayo jñeyaḥ kakudmān gopatir vṛṣaḥ //
ukṣān aḍvān balīvardaḥ surabhir gopakaḥ smṛtaḥ
sakṛtprasūtā gṛṣṭiḥ syāt baṣkayaṇy ekahāyanī //
annasāro raso raktayoniḥ syād dṛḍhadhātukaḥ
raktaṃ śoṇaṃ māṃsakaraṃ śoṇitaṃ kṣatajam asṛk //
palaṃ māṃsaṃ śoṇitotthaṃ piśitaṃ kravyam āmiṣam
picchā māṃsodbhavaṃ medo vasā medaḥsamudbhavā //
medaḥsambhavam asthi syād dehasaṃdhānadhāraṇam
asthisārastathā majjā snehasāro 'sthisambhavaḥ //
śuklaṃ tejo bījapuṃstve reto vīryāntyadhātuke
ojastu dhātusāraḥ syāt saumyo hṛdayadīpanaḥ //
anilo māruto vāyuḥ marutprāṇaḥ prabhañjanaḥ
samīraṇo mātariśvā pavanaś ca sadāgatiḥ //
māyuḥ pittaṃ vahnikāntaṃ kaphaḥ śleṣmā ca picchilaḥ
kardamaḥ paṅkajambālau mṛtsā mṛtsnā ca mṛttikā //
hasantikāṅgāradhānī tailapātraṃ kutūḥ smṛtā
pāṣāṇaprastaragrāvo-palāśmānaḥ śilā dṛṣat //
pṛthvī vasuṃdharākhyā ca gaur bhūmir medinī mahī
dharā dharitrī dharaṇī kṣoṇī jyā kāśyapī kṣitiḥ //
sarvaṃsahā vasumatī vasudhorvyacalā smṛtā
viśvambharā rasānantā gotrā kuḥ pṛthivī kṣamā //
avanī bhūtadhātrī ca vipulā sāgarāmbarā
sūro haṃso ravir bhānuḥ pataṃgo 'rko divākaraḥ //
pradyotano dinamaṇiḥ khadyoto dyumaṇistathā //
bradhnaḥ prabhākaro bhāsvān dvādaśātmā divākaraḥ
savitā ca sahasrāṃśur mārtaṇḍaś ca vikartanaḥ //
karmasākṣī jagaccakṣur aṃśumālī trayītanuḥ
vibhāvasur grahapatis tviṣāṃpatir aharpatiḥ //
śītāṃśur induś candramāḥ śaśī candro niśākaraḥ
vidhuḥ sudhāṃśuḥ śubhrāṃśur oṣadhīśo niśāpatiḥ //
abjo jaivātṛkaḥ somo glaur mṛgāṅkaḥ kalānidhiḥ
dvijarājaḥ śaśadharo nakṣatreśaḥ kṣapākaraḥ //
aṅgārakaḥ kujo bhaumo rauhiṇeyo budho dvijaḥ
gurur bṛhaspatir mantrī cośanā bhārgavaḥ kaviḥ //
śaniḥ paṅguḥ sūryaputraḥ saiṃhikeyo vidhuṃtudaḥ
tamastu rāhuḥ svarbhānuḥ ketustu dhvajanāmakaḥ //
uḍu nakṣatramṛkṣaṃ bhaṃ doṣā naktaṃ niśā kṣapā
kṣaṇadā yāminī rātris triyāmā coravallabhā //
dināhanī vāsaraś ca ghasro bhāskaravallabhaḥ
śambhur īśaḥ paśupatiḥ śivaḥ śūlī maheśvaraḥ //
īśvaraḥ śarvaḥ īśānaḥ śaṃkaraś candraśekharaḥ
bhūteśaḥ khaṇḍaparaśur girīśo giriśo mṛḍaḥ //
mṛtyuṃjayaḥ kṛttivāsāḥ pinākī pramathādhipaḥ
ugraḥ kapardī śrīkaṇṭhaḥ śitikaṇṭhaḥ kapālabhṛt //
vāmadevo mahādevo virūpākṣastrilocanaḥ
kṛśānuretāḥ sarvajño dhūrjaṭir nīlalohitaḥ //
haraḥ smaraharo bhargas tryambakastripurāntakaḥ
gaṅgādharo 'ndhakaripuḥ kratudhvaṃsī vṛṣadhvajaḥ //
vyomakeśo bhavo bhīmaḥ sthāṇū rudra umāpatiḥ
umā kātyāyanī gaurī kālī haimavatīśvarī //
śivāparṇā bhavānī ca pārvatī caṇḍikāmbikā
ajo harir vāsudevo daityāriḥ puruṣottamaḥ //
viṣṇur nārāyaṇaḥ kṛṣṇo vaikuṇṭho viṣṭaraśravāḥ
dāmodaro hṛṣīkeśaḥ keśavo mādhavaḥ svabhūḥ //
pītāmbaro 'cyutaḥ śārṅgī viṣvakseno janārdanaḥ
upendra indrāvarajaś cakrapāṇiś caturbhujaḥ //
lakṣmī padmālayā padmā kamalā śrīr haripriyā
indirā lokamātā mā kṣīrābdhitanayā ramā //
netraṃ pādaḥ śiphā cāṅghriḥ mūlaṃ śālūkakandakau
tvak carma valkalaṃ proktaṃ viṭapaḥ śikharaṃ śiraḥ //
pattraṃ dalaṃ chadaḥ parṇaṃ palāśaś chadanaṃ tathā
pallavastu pravālaḥ syāt mukulaṃ korakaṃ smṛtam //
kalikā jālakaś caiva korakakṣārakuḍmalāḥ
prasūnaṃ sumanaḥ sūnaṃ puṣpaṃ ca kusumaṃ smṛtam //
āmaṃ śalāṭusaṃjñaṃ tu pakvaṃ phalamudāhṛtam
makarandaḥ puṣparasaḥ dalottho dalajo rasaḥ //
auṣadhaṃ bheṣajaṃ pathyam agadaṃ ca bhiṣagjitam
kriyā cikitsitaṃ śastraṃ prāyaś cittaṃ samāhitam //
rogahāro 'gadaṃkāro bhiṣag vaidyaś cikitsakaḥ
rogajño jīvano vidvān āyur vedī gadāntakaḥ //
śītāṃśvamṛtalakṣmībhir juṣṭo 'sau dhanasaṃyutaḥ
kṣīrodhijaś cābjayoniḥ pāyād dhanvantaristathā //
nāsatyāv aśvinau dasrāv āśvineyau ca tāv ubhau
rakṣatāṃ devabhiṣajau vaidyaputrān svarociṣā //
- Notizen
- Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License (https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/)
- Rechtsinhaber*in
- Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen
- Zitationsvorschlag für dieses Objekt
- TextGrid Repository (2022). 1_sanskr. tei. sa_vAhaTa-aSTAGganighaNTu. GRETIL. Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen. https://hdl.handle.net/21.T11991/0000-001C-8CAE-1