• GRETIL
• 1_sanskr
• tei
• transformations
• plaintext
• sa_dhoyI-pavanadUta

          Dhoyī (12th cent.): Pavanadūta


# Header

  This file is a plain text transformation of http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/corpustei/sa_dhoyI-pavanadUta.xml
  with a rudimentary header. For a more extensive header please refer to the source file.

## Data entry: Harunaga Isaacson
## Contribution: Harunaga Isaacson
## Date of this version: 2020-07-31

## Source: 
   - Chintaharan Chakravarti (ed.): Pavanadutam of Dhoyi. Edited with Critical and Historical Introduction, Sanskrit Notes, Variants etc. etc. Calcutta: Sanskrit Sahitya Parishat 1926. Sanskrit Sahitya Parishat Series No. 13.

## Publisher: Göttingen Register of Electronic Texts in Indian Languages (GRETIL), SUB Göttingen

## Licence:
   This e-text was provided to GRETIL in good faith that no copyright rights have been infringed. If anyone wishes to assert copyright over this file, please contact the GRETIL management at gretil(at)sub(dot)uni-goettingen(dot)de. The file will be immediately removed pending resolution of the claim.
   Distributed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 International License.

## Structure of references:
   A reference is assembled consisting of
   - a pragmatic abbreviation of the title: Pavanadūta = ,
   - the number of the  in arabic numerals,
   - the number of the verse in arabic numerals.

## Notes:
   This file has been created by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus from dhoypavu.htm. Due to the heterogeneity of the sources the header markup might be suboptimal. For the sake of transparency the header of the legacy file is documented in the note element below:

   
	 % Dhoyi (12th cent.): Pavanaduta
% Input by Harunaga Isaacson
% from Chintaharan Chakravarti (ed.): Pavanadutam of Dhoyi.
% Edited with Critical and Historical Introduction, Sanskrit Notes, Variants
% Etc. etc. Calcutta: Sanskrit Sahitya Parishat 1926. Sanskrit Sahitya
% Parishat Series No. 13.
	


## Revisions:
   - 2020-07-31: TEI encoding by mass conversion of GRETIL's Sanskrit corpus


# Text

asti śrīmati+akhilavasudhāsundare candanādrau gandharvāṇām+kanakanagarī nāma ramyas+nivāsas+| haimais+līlābhavanaśikharais+ambaram+vyālikhadbhis+ dhatte śākhānagaragaṇanām+yas+surāṇām+purasya|| 1

tasmin+ekā kuvalayavatī nāma gandharvakanyā manye jaitram+mṛdu kusumatas+api+āyudham+yā smarasya| dṛṣṭvā devam+bhuvanavijaye lakṣmaṇam+kṣoṇipālam+ bālā sadyas+kusumadhanuṣas+saṃvidheyībabhūva|| 2

bālyeṣu+ālīṣu+api manasijam+sā+anabhivyañjayantī pāṇḍukṣāmā katicit+anayat+kātarā vāsarāṇi| gantum+deśāntaram+atha madhau+anyathā+eva pravṛttam+ gāḍhotkaṇṭhā malayapavanam+sapraṇāmam+yayāce|| 3

tvattas+prāṇās+sakalajagatām+dakṣiṇas+tvam+prakṛtyā jaṅghālam+tvām+pavana manasas+anantaram+vyāharanti| tasmāt+eva tvayi khalu mayā sampraṇītas+arthibhāvas+ prāyas+bhikṣā bhavati viphalā na+eva yuṣmadvidheṣu|| 4

vīkṣya+avasthām+virahavidhurām+rāmacandrasya hetos+ yātas+pāram+pavana saritām+patyus+api+āñjaneyas+| tat+tātasya+apratihatagates+yāsyatas+te madartham+ gauḍī kṣoṇī kati nu malayakṣmādharāt+yojanāni|| 5

tatra+avaśyam+kusumasamaye sa tvayā śīlanīyas+ sāndrodyānasthagitagaganaprāṅgaṇas+gauḍadeśas+| tat+me+avasthām+kathaya nṛpates+jīvanatrāṇahetos+ prādurbhāvas+trijagati khalu tvādṛśānām+parārthas+|| 6

hṛtvā+anarghyam+parimalam+itas+candanānokahānām+ tūrṇam+tāvat+visṛja malayopatyakākānanāni| yāvat+na+ete nidhuvanakalākelibhājas+bhujaṅgās+ bhogavyājāt+culukaculukam+matsarās+tvām+pibanti|| 7

śrīkhaṇḍādres+parisaram+atikramya gavyūtimātram+ gantavyas+te kim+api jagatīmaṇḍanam+pāṇḍyadeśas+| tatra khyātam+puram+uragam+iti+ākhyayā tāmrapārṇyās+ tīre mugdhakramukatarubhis+baddharekhe bhajethās+|| 8

sambhogānte ślathabhujalatāniḥsahānām+vadhūnām+ vyādhunvantas+anucitakavarībhāram+avyājamugdham| asmin+sadyas+śramajalanudas+saudhajālais+upetya pratyāsannās+malayamarutas+tālavṛntībhavanti|| 9

krīḍāśailam+bhujaganagarīyoṣitām+kautukam+cet+ setum+yāyās+jaladhikariṇas+śṛṅkhalādāma dīrgham| bhāti snehāt+avanitanayājīvanāśvāsahetos+ laṅkādvīpam+prahitas+iva yas+bāhus+ekas+pṛthivyās+|| 10

krudhyadgaurīkarakiśalayākṛṣṭacūḍāsudhāṃśos+ drakṣyasi+uccais+kulam+akaluṣam+tatra rāmeśvarasya| madhyam+yatra trivaliviṣamam+vārasīmantinīnām+ hastotkampam+kathayati vidhes+sṛṣṭakāñcīpadasya|| 11

līlāgārais+amaranagarasya+api garvam+harantīm+ gacches+kāñcīpuram+atha diśas+bhūṣaṇam+dakṣiṇasyās+| naktam+yatra praharikas+iva+ujjāgaram+nāgarāṇām+ kurvan+pāṇipraṇihitadhanus+jāyate pañcabāṇas+|| 12

ābhram+līlāvihasitam+iva śyāvatām+abhyupete sadyas+phenavyatikaramiṣādarpayati+aṃśukāntam(?)| ambhaḥkrīḍākutukarabhasabhraṣṭacīnottarīye yannārīṇām+urasi subalā vīcihastais+sakhī+iva|| 13

manye mokṣas+kaṭhinasuratāyāsalabdhasya tūrṇam+ duṣprāpas+te pavana bhavitā colasīmantinībhyas+| ke vā tāsām+alakaracanālīnanīlīsanāthe gaṇḍābhoge malayajapayaḥpicchile na skhalanti|| 14

hitvā kāñcīm+avinayavatībhaktarodhonikuñjām+ tām+kāverīm+anusara khagaśreṇivācālakūlām| kāntāśleṣāt+api khalu sukhasparśam+indutviṣas+api svaccham+bhikṣāpravaṇamanasas+api+ambu yasyās+laghīyas+|| 15

yā gaṅgā+iva prakṛtisubhagā jāyate keralīnām+ kelisnāne kucamalayajais+pāṇḍimānam+dadhānā| śaśvadgotraskhalanajanitatrāsalolasya sindhos+ udvīcibhrus+caraṇapatanapremavācām+rasajñā|| 16

tasyās+līlāsaritas+iva tās+srotasi śroṇidaghne toyakrīḍām+yadi vidadhate dākṣiṇātyās+taruṇyas+| vīcikṣepais+stanaparisareṣu+astahāreṣu tāsām+ muktājālam+racaya tat+apām+bindubhis+kundagaurais+|| 17

snigdhaśyāmam+gurubhis+upalais+parvatam+mālyavantam+ paśyes+uttambhitam+iva puras+keśapāśam+pṛthivyās+| tatra+adya+api pratijharajalais+jarjarās+prasthabhāgās+ sītābhartus+pṛthutaraśucas+sūcayanti+aśrupātān|| 18

ramyopāntam+saralatarubhis+māṇḍakarṇas+saras+tat+ gacches+pañcāpsaras+iti hṛtaprauḍhatāpam+maghonas+| yatra+adya+api tridaśataruṇīmugdhasaṃgītimālā pūrvapremopagatahariṇaśreṇim+utkaṇṭhayanti|| 19

krīḍāśokakramukabahulārāmaramyopakaṇṭhās+ sampatsyante pathi pathi tava prītaye prasthitasya| pīnottuṅgastanabharanamatpāmarīpremalobhāt+ nirvicchedabhramitapathikās+pallayas+palvalinyas+|| 20

andhrān+hitvā janapadavadhūgāḍhagodāvarīkān+ kāliṅgasya+anusara nagarīm+nāma tām+rājadhānīm| sambhogānte mukulitadṛśām+tatra vārāṅganānām+ aṅgaglānim+hara paripatan+kelivātāyaneṣu|| 21

kheladvīcipracayaracitānekasopānarekham+ tīram+yāyās+phalabharanamatpūgamālam+payodhes+| gāyantīnām+śravaṇasubhagam+tatra siddhāṅganānām+ sthāne sthāne janaya śanakais+tān+aśabdānuvādān|| 22

kuñjakrīḍattridaśataruṇīkeliniśvāsavātais+ glāyadvallīkiśalayarucas+nirviśes+vindhyapādān| paśyan+vaktrāṇi+anaticaturavyādhasīmantinīnām+ mādyadgandhadviradarasitatrāsalolekṣaṇāni|| 23

svecchāramyam+vihara vihagavyākulottuṅgavṛkṣe vindhotsaṅgapraṇayini vane mānavatyas+api yatra| saṃjāyante rahasi kariṇām+krūram+ākarṇya śabdam+ bhartus+kaṇṭhe praṇihitabhujāvallayas+bhillayoṣās+|| 24

svairakrīḍārasikaśabarīsiktarodhonikuñjām+ gacches+revām+abhinavaśukaśyāmavaṃśīvanena| manyante yat+parisarabhuvi prauḍhasīmantinīnām+ līlāmānagraham+api rates+antarāyam+yuvānas+|| 25

līlām+netum+nayanapadavīm+keralīnām+rates+cet+ gacches+khyātām+jagati nagarīm+ākhyayā tām+yayātes+| gāḍhāśliṣṭakramukataravas+prāṅgaṇe nāgavallyas+ bālām+yatra priyatamaparīrambham+adhyāpayanti|| 26

gaṅgāvīciplutaparisaras+saudhamālāvataṃsas+ yāsyati+uccais+tvayi rasamayas+vismayam+suhmadeśas+| śrotrakrīḍābharaṇapadavīm+bhūmidevāṅganānām+ tālīpatram+navaśaśikalākomalam+yatra yāti|| 27

tasmin+senānvayanṛpatinā devarājyābhiṣiktas+ devas+suhme vasati kamalākelikāras+murāris+| pāṇau līlākamalam+asakṛt+yatsamīpe vahantyas+ lakṣmīśaṅkām+prakṛtisubhagās+kurvate vārarāmās+|| 28

yātasya+ūrdhvam+dhanapatiganena+eva gaurais+agārais+ paśyes+tasmin+nagaram+anagham+cāru candrārdhamaules+| yatra+anekapriyanakhapadavyājatas+vārarāmās+ bhartus+bhūṣāśaśadharakalācihnam+aṅke vahanti|| 29

tatra+anarghyam+raghukulagurum+svarṇadītīradeśe natvā devam+vraja girisutāsaṃvibhaktāṅgaramyam| yāte yasmin+nayanapadavīm+sundarabhrūlatānām+ prauḍhastrīṇām+galati ramaṇapremajanmābhimānas+|| 30

tat+kṣetram+ca tridivasaritam+ca+antarā sevanīyas+ śrīballālakṣitipatiyaśobāndhavas+setubandhas+| ārūḍhānām+tridivataṭinīsnānahetos+janānām+ yatra dvedhā+api+amaranagarī sannikṛṣṭā vibhāti|| 31

gaṅgām+phenastabakamukuram+vīcihaste vahantīm+ sevethās+tām+atha parisaraprauḍhahaṃsāvataṃsām| pratyāvṛtya vrajati jaladhau preyasi premalolā kartum+keśagraham+iva kim+api+uddhatā yā vibhāti|| 32

toyakrīḍāsarasanipatatsuhmasīmantinīnām+ vīcīdhautais+stanamṛgamadas+śyāmalībhūya bhūyas+| bhāgīrathyās+tapanatanayā yatra niryāti devī deśam+yāyās+tam+atha jagatīpāvanam+bhaktinamras+|| 33

saṃsarpantīm+prakṛtikuṭilām+darśitāvartacakrām+ tām+ālokya tridaśasaritas+nirgatām+ambugarbhāt| mā nirmuktāsitaphaṇivadhūśaṅkayā kātaras+bhūs+ bhītas+sarvas+bhavati bhujagāt+kim+punas+tvādṛśas+yas+|| 34

krīḍantīnām+payasi rabhasāt+tatra līlāvatīnām+ vīcīhastais+racaya kucayos+aṃśukasraṃsanāni| sadyas+tāsām+api ca ramaṇālokanavyākulānām+ yāntu krīḍāmasṛṇahasitāni+uttarīyāñcalatvam|| 35

skandhāvāram+vijayapuram+iti+unnatām+rājadhānīm+ dṛṣṭvā tāvat+bhuvanajayinas+tasya rājñas+adhigacches+| gaṅgāvātas+tvam+iva caturas+yatra paurāṅganānām+ sambhogānte sapadi vtanoti+aṅgasaṃvāhanāni|| 36

yatsadhānām+upari vaḍabhīśālabhañjīṣu līnās+ susnigdhāsu prakṛtimadhurās+kelikautūhalena| unnīyante katham+api rahaḥpāṇipaṅkeruhāgrasparśodgacchatpulakamukulās+subhruvas+vallabhena|| 37

snigdhaśyāmāramaṇamaṇibhis+baddhamundhālavālās+ paurastrībhis+kramukataravas+ropitās+prāṅgaṇeṣu| yatra+ayatnopagatasalilais+naktam+āsiktamūlās+ na+apekṣante parijanavadhūpāṇiviśrāṇitāmbhas+|| 38

gaṅgāśleṣaprakṛtivimale pālite tena rājñā jātā lokadvitayavigaladbhītayas+yatra paurās+| bālābhyas+atha praṇayakalahais+rūḍhakopāṅkurābhyas+ vicasyanti bhrukuṭiracanācārubhīmānanābhyas+|| 39

āttam+karṇāt+praṇihitapadam+sāñjanais+aśruleśais+ baddham+tāpaglapitabisinītantunā bandhanena| yatra strīṇām+adhararucakanyastasindūramudram+ tālīpatram+praṇayini jane premalekhatvam+eti|| 40

bhartus+svairam+suratajanitasvedabindūn+vinetum+ yatra snehāt+agaṇitajinaglānibhis+mugdhadārais+| sīdhotsaṅge śaśadhararucas+tantujālapraviṣṭās+ vyākṛṣyante ruciracamarībālabhārabhrameṇa|| 41

vṛddhoṣmāṇas+stanaparisarās+kuṅkumasya+aṅgarāgās+ dolās+kelivyasanarasikās+sundarīṇām+samūhās+| krīḍāvāpyas+pratanusalilās+mālatīdāma rātris+ styānajyotsnā mudam+aviratam+kurvate yatra yūnām|| 42

bhrāmyantīnām+tamasi nibiḍe vallabhākāṅkṣiṇīnām+ lākṣārāgās+caraṇagalitās+paurasīmantinīnām| raktāśokastabakalalitais+bālabhānos+mayūkhais+ na+ālakṣyante rajanivigame pauramārgeṣu yatra|| 43

ratnais+muktāmarakatamahānīlasaugandhikādyais+ śaṅkais+bālāvalayaracanābandhubhis+vidrumais+ca| lopāmudrāramaṇamuninā pītaniḥśeṣavāras+ śrīḥsarvasvam+harati vipadam+yatra ratnākarasya|| 44

mūkībhūtām+marakatamayīm+hārayaṣṭim+dadhānās+ yasmin+bālās+mṛgamadamasīpicchileṣu staneṣu| cetovartismarahutavaham+dīpitam+snehapūrais+ kṛtvā yānti priyatamagṛhān+andhakāre ghane+api|| 45

nītam+yatnāt+avinayalipes+patratām+āyatākṣyā nirgacchantyas+sapadi hṛdayam+kṣālayitvā+iva yatra| kānte pādapraṇayini milatkajjalaśyāmalānām+ unmucyante nayanapayasām+śreṇayas+māninībhis+|| 46

agre teṣām+vyapagatamadas+sthātum+eva+asamarthas+ dṛṣṭvā kāntim+kusumadhanuṣas+kā kathā vikramasya| subhrūlīlācaturanayanakṣeparamyais+vilāsais+ yasmin+yātās+tat+api sudṛśām+kiṃkaratvam+yuvānas+|| 47

tvayi+āsīni manasijagurau yatra sāraṅganetrās+ saṃdṛśyante racitacaturodyānadolāvilāsās+| abhyasyantyas+sarabhasam+iva vyomakāntārayānam+ kandarpasya tridivayuvatīm+jetukāmasya senās+|| 48

prāsādānām+dinapariṇatau garbham+dagdhāgurūṇām+ jālodgīrṇas+sajalajaladaśyāmalas+yatra dhūmas+| sadyaḥkrīḍākutukarabhasārūḍhapaurīmukhendujyotsnāsaṃgaprasṛmaratamaḥśreṇiśaṅkām+tanoti|| 49

vyarthībhūtapriyasahacarīcāruvācām+niśīthe roṣāt+astrīkṛtakuvalayottaṃsavisraṃsimālyam| yūnām+yatra praṇayakalaham+keliharmyāgrabhājām+ indus+pratyādiśati savidhībhūya śaśvat+kareṇa|| 50

tatra svecchārativinimaye ca+eav sīmantinīnām+ karṇasraṃsi prakṛtisubhagam+ketakīgarbhapatram| utpaśyanti vyatikaracalatkuṇḍalāghaṭṭanābhis+ bhinnam+sākṣāt+iva mukhavidhos+khaṇḍam+ekam+vidagdhās+|| 51

vācas+śrotrāmṛtam+anugatabhrūvilāsās+kaṭākṣās+ rūpam+hastoccayasamucitam+snigdhamugdhās+ca hāvās+| yātam+līlāñcitam+akṛtakam+yatra nepathyam+etat+ paurastrīṇām+draviṇasulabhā prakriyā bhūṣaṇam+ca|| 52

puñjībhūtam+jagat+iva tatas+saptakakṣyāniveśais+ ramyam+yāyās+bhavanam+avanīmaṇḍalākhaṇḍalasya| yatsaudhānām+śikharisuhṛdām+mūrdhni viśrāntameghe vidyullekhā vitarati muhus+vaijayantīvilāsam|| 53

snigdhaśyāmais+iva viracitā dāritais+indranīlais+ vyāpī tasmin+avanivanitāramyaromāvalī+iva| yasyās+tīre viharadanatiprauḍhasīmantinīnām+ manye līlāgatiṣu guravas+rājahaṃsās+bhavanti|| 54

devam+sākṣāt+manasijam+iva prāptarājyābhiṣekam+ sevethās+tvam+vyathitasamaye cāmaragrāhiṇībhis+| yasya snigdhasphuradasilatāsphāragatyā jalānām+ labdhas+sakhye ripukulavadhūlocanais+saṃvibhāgas+|| 55

yasya+autsukyāt+asamasamarālokanonmādabhājām+ svargastrīṇām+aparigaṇitasrastacelāñcalānām| manye dhārācaturaturagotkhātareṇupratānas+ sadyolagnas+stanakalaśayos+antarīyatvam+eti|| 56

bhugnagrīvam+bhujabisalatāsaktavaktrāmbujābhis+ sas+ayam+senānvayanṛpas+iti trāsakautūhalābhyām| viṣvak+pītas+kuvalayadalaśreṇidīrghais+kaṭākṣais+ paurastrībhis+sapadi nagarīvidrave vidviṣām+yas+|| 57

baddhākrāndās+vihagaruditais+bibhratī caitasī+iva krīḍāgāre suciralikhitām+ākṛtim+vallabhasya| prauḍhārāmā yadarinagarī saudhasaṃjātadūrvājālavyājāt+alakapaṭalīm+dūranamrām+bibharti|| 58

krīḍāroṣe sutanucaraṇāhanyamānasya patyus+ pratyudgacchatpulakapaṭalena+api bādhām+dadhānā| bhrāmyasi+adres+vanabhuvi katham+krūradarbhāṅkurāyām+ evaṃprāyas+yadarinagarīśārikāṇām+vilāpas+|| 59

tasmin+kāle kvacit+api sa cet+vāsarasya tribhāgam+ rājā śaktas+gamayati rahas+cintayan+antarāyān| saṃdeśas+me na pavana tadā kiṃcit+āvedanīyas+ kāryottapte manasi labhate na+avakāśam+vilāsas+|| 60

āsādya+atas+kam+api samayam+saumya vaktum+vivikte devam+nīcais+vinayacaturas+kāmin+prakramethās+| api+anyeṣu praṇayibhis+abhivyañjitas+kāryabhāgas+ siddhim+gantum+prabhus+avasare kim+punas+pārthiveṣu|| 61

śrīkhaṇḍādres+vasati śikhare kas+api gandharvalokas+ tatra+asti+ekā kuvalayavatī nāma mānyā+aṅganānām| dūtam+tasyās+kalaya malayopatyakāmārutam+mām+ kāmidvandvam+ghaṭayati mithas+viprayuktam+yas+ekas+|| 62

jitvā deva tvayi sarabhasam+dākṣiṇātyān+kṣitīśān+ pratyāvṛtte malayakaṭakāt+cittam+ādāya tasyās+| dūram+yāte kamitari vṛthā vṛttis+asya+iti tasyās+ bāṣpotpīḍā sapadi padavīm+saṃrurodha+īkṣaṇasya|| 63

vinyasya+agram+bhuvi caraṇayos+kautukottambhitākṣī tvatsamparkaprakṛtisubhagām+unnatagrīvam+āśām| utpaśyantī kim+api sutanus+lakṣyate saudhaśṛṅgāt+ udbhinnāśrusthagitam+asakṛt+tvatsamīpam+yiyāsus+|| 64

yasmin+kāle nayanaviṣayam+sāhasiniyā+asi nītas+ sāraṅgākṣyās+sakalalalanālocanānandakārin| jāne tasmāt+prabhṛti janitasvāntasaṃtāpakhedā sā ramyeṣu kvacit+api na viśvāsam+ekāntam+eti|| 65

muṣṭigrāhyam+kim+api vidhinā kurvatā madhyabhāgam+ manye bālā kusumadhanuṣas+nirmitā kārmukāya| rājan+uccais+virahajanitakṣāmabhāvam+vahantī jātā samprati+aha sutanus+sā ca maurvī latā+iva|| 66

kīdṛk+kāntas+kathaya tarale vartate yas+tava+antar+ yatnāt+ittham+subhaga bahuśas+pṛṣṭayā+ālījanena| niḥśvasya+uccais+katham+api tayā stambhitāśrupravāhā nyastā dṛṣṭis+likhitamadane bhittibhāge gṛhasya|| 67

dhatte sadyas+tvadupagamitapremalekhabhramam+sā tālīpatre priyasahacarīkarṇapāśacyute+api| kim+ca krīḍāśukam+api muhus+pṛcchati tvatpravṛttim+ gāḍhodbhūtas+kva khalu gaṇayati+anvayam+tu+arthibhāvas+|| 68

na+uttaṃsatvam+dṛśam+api nayati+utpale baddhakopā mālyais+klāntā na bhujalatikām+api+asau saṃvṛṇoti| padmodvignās+hṛdayanihitāt+tāpasampattihetos+ ālīhastāt+api ca sahasā mīlitākṣī bibheti|| 69

abhyasyantī sarasakusumasvastaros+prāntasuptā śuṣyatpaṅkaprakarasapharīsambhramodvartitāni| dhārābāṣpam+nayananalinīnālatām+ca+ānayantī manye bālā gamayati punas+sā kathaṃcit+dināni|| 70

antas+tāpam+tuhinapayasām+api+anucchidyam+āpya tvattas+bālās+malayajarajaḥsrotasām+api+asādhyam| dhatte nindām+kusumaviśikhe+atyantasādṛśyamūḍhā susthā+api syāt+kim+uta virahavyākulās+vibhramiṇyas+|| 71

dveṣas+krīḍāvipinavasatau candanāmbhoniṣedhas+ pratyākhyānam+sarasanalinītālavṛntānilasya| jātas+tasyām+katham+api sakhībuddhijas+tvadviyoge mūrchāvegavyapagamavidhes+eṣas+eva prakāras+|| 72

dhatte dveṣam+śaśini kurute na graham+keśahaste dūre hāram+kṣipati ramate nindayā candanasya| vaktum+deva tvayi param+asau svām+avasthām+kathaṃcit+ gāḍhodvegā nayati kavitācintayā vāsarāṇi|| 73

ādau yātas+nayanapadavīm+stambhayan+pakṣmamālām+ cumban+gaṇḍasthalabhuvam+atho pītabimbādharoṣṭhas+| kurvan+kaṇṭhagraham+api kucotsaṅgaśayyāśayānas+ tasyās+bāṣpas+kim+iva na khalu tvadviyoge karoti|| 74

śāraṅgākṣyā janayati na yat+bhasmasāt+aṅgakāni tvadviśleṣe smarahutavahas+śvāsasaṃdhukṣitas+api| jāne tasyās+sa khalu nayanadroṇivārām+prabhāvas+ yat+vā śaśvat+nṛpa tava manovartinas+śītalasya|| 75

śāntaprāye rajanisamaye kiṃcit+āmīlitākṣī prāpya svapne katham+api puras+tvām+atiprauḍharāgā| śliṣyantī svām+tanum+anupadam+viprabuddhā+atha bālā lajjālolam+balayati mukham+sā sakhīnām+mukheṣu|| 76

candrāt+ramyām+upavanabhuvam+dūratas+dveṣṭi bālā na+ālāpam+ca kvacana kurute sārdham+ālījanena| rakṣāhetos+smaraviśikhatas+kevalam+sā varākī dhatte līlāphalakam+urasi tvatpraticchandaśobhi|| 77

vinyasyantī śaśini nayane durdinais+aśruvārām+ dhārāśvāsais+bakulakusumāmodam+āghrātukāmā| śuśrūṣas+ca bhramaravirutam+mūrchayā rakṣitā+asau vīkṣya+avasthām+kas+iva karuṇākātaras+syāt+na tasyās+|| 78

cetovṛttis+sphurati karuṇā viprayoge virāgas+ kopāveśas+kusumaviśikhe nityam+ātmani+avajñā| ittham+svāṅge sthitam+iva samālambya citrā varākī tvayi+ekāntasthiraviracitam+bhāvam+āviṣkaroti|| 79

prāk+ālāpās+pratimuhus+api premaramyās+sakhīnās+ tvaji+ekāntavyapagatadaye saṃgamāśā+api na+eva| tasyās+cintām+virahajanitām+nātha vismārayantī mūrchā+eva+ekā bhavati satatam+jīvitālambanāya|| 80

tasyās+rājan+anubhavam+anāsādyahastāvarodhāt+ gaṇḍābhoge nayanasalilasrotasā kṣālitas+api| pratyāsannas+stanaparisare cetasā tvām+vahantyās+ prāleyāṃśus+nṛpatikakudacchatrabhaṅgīm+bibharti|| 81

yātas+kṛcchrāt+tuhinasamayas+samprati tvatsakāśāt+ āgacchantīm+pavanalaharīm+api+anāsādayantyās+| kas+sannaddhe parabhṛtavadhūkelivācālalole caitre tasyās+kathaya subhaga prāṇarakṣābhyupāyas+|| 82

bhūyas+bhūyas+praviśati manas+dāruṇe manmathāgnau magnam+bāṣpāmbhasi nayanayos+dvandvam+indīvarākṣyās+| tasyās+rājan+atanuvirahavyākulāyās+tapasvī jātas+bhasmacchuritas+iva sa kṣāmapāṇḍus+kapolas+|| 83

rājan+urvīvalayavanitākāmuka tvatsakāśāt+ āśātantus+bhavatu sudṛśas+durlabhas+prematantus+| kaṣṭāt+kaṣṭam+punar+idam+aho svapnasaṃketadūtī nidrā+api+asyās+kṣaṇam+api na yat+netrasīmānam+eti|| 84

pratyāvṛttās+stanaparisarāt+candanasphītamūrtes+ śvāsās+eva smarahutavahoddīpanaikapragalbhās+| tām+utkaṇṭhākulitahṛdayām+khedayanti prakāmam+ samprāpyante malayapavanais+evam+eva+ayaśāṃsi|| 85

tvadvaktrānusmaraṇarasikā kātarā ca prakāmam+ jyotsnāsekais+dvijapatim+adhikṣepapātram+karoti| kim+ca dveṣṭi tridaśabhiṣajau sundara tvām+vicintya prāyeṇa+evam+bhavati vidhurāsannamṛtyos+manīṣā|| 86

sā vairasyāt+asitanayanā hematālīdalānām+ pratyākhyānāt+prakṛtisubhagam+karṇapāśam+bibharti| tadgātrāṇām+kim+api sahasā durbalatvam+vicintya tyaktam+trāsāt+guṇam+iva manojanmanā kārmukasya|| 87

api+ājanmaprabhṛtisuhṛdas+candanasya+aparādhāt+ adhyāste sā na khalu malayopatyakākānanāni| kim+ca dveṣāt+upari madanasya+iva sarvāṅgatanvī baddhāveśā manasi rataye na+avakāśam+dadāti|| 88

līlodyāne vitarati dṛśam+yatnasaṃruddhabāṣpā sāndre candrārciṣi niviśate candanābhyaktagātrī| krīḍāvāpīm+marut+abhimukham+dhāvati vyākulā+asau kim+vā nāryas+ramaṇavirahe sāhasam+na+ācaranti|| 89

yātās+kaṇṭhasthalam+api ghanaśvāsamātrāvaśeṣās+ tām+utkaṇṭhāpratanum+asavas+sarvathā na tyajanti| labdhvā kaṇṭhapraṇayam+athavā tādṛśam+aṅganānām+ śaktas+tyāge kas+iva bhuvane cetasā vicyutas+api|| 90

kṣīṇas+tāpas+vapuṣi vigatā netrayos+aśrudhārā viśrāntāni kramakṛśatanos+aṅgavikṣepaṇāni| ittham+śānte virahajanite vyādhirāge mṛgākṣyās+ śvāsas+tasyās+param+upacitas+nirvṛtes+antarāyas+|| 91

līlodyāne parabhṛtavadhūpañcamais+pīḍyamānā tāmyanmūrtis+malayamarutā kelivātāyaneṣu| sā na+ekatra kvacit+api padam+kātarākṣī vidhatte yat+satyam+na tribhuvanam+api prītaye duḥkhitānām|| 92

sā sarvatra+apratihatagatis+vidyayā sati+api tvām+ pratyākhyānāt+subhaga sahasā bibhyatī na+abhyupaiti| rājānas+hi prakṛtirasavaccetasas+api+anyanārīm+ rūḍhapremaprabalavanitābhīravas+no lasanti|| 93

tasyās+tīvrasmarahutabhujā dahyamānāṅgayaṣṭes+ nyastam+sadyas+stanaparisare candanam+śoṣam+eti| uktais+kim+vā bahubhis+apadāropitasvāntavṛttes+ tvayi+āyattas+kuvalayadṛśas+jīvarakṣāprakāras+|| 94

iti+ākhyāte pulakitatanus+medinīpuṣpaketus+ pratyutthāya praṇayasubhagam+gāḍham+āśliṣyati tvām| vākyais+ebhis+karuṇamasṛṇais+komalatvam+bhajante grāvāṇas+api prakṛtisarasas+kim+punas+tādṛśas+yas+|| 95

sadyas+kṛtvā pavana vinayāt+añjalim+mūrdhni kiṃcit+ vaktavyas+asau rahasi bhavatā madgirā gauḍarājas+| tvattas+śroṣyati+avahitamanās+sas+anuraktāṅganānām+ jāyante hi praṇayini sudhāvīcayas+vācikāni|| 96

pārśve paścāt+api ca puratas+darśayan+ātmarūpam+ vyaktam+deva tvam+asi jagatām+īśvaras+śārṅgapāṇis+| tat+mām+bhaktipravaṇamanasam+na+anugṛhṇāsi kasmāt+ kāyavyūham+racayitum+alam+na+aparas+kaiṭabhāres+|| 97

saudhotsaṅge mukulitadṛśam+tatsakhīnām+purastāt+ mām+āsādya tvam+ayam+akṛthās+gocare yat+na vācām| tat+kurvīthās+subhaga na satām+garhaṇīyā yathā syām+ kanyām+loke na khalu sudhiyas+dūṣayitvā tyajanti|| 98

vṛtte gaurīpariṇayavidhau pīvaraprītibhājā sṛṣṭasya+iva tripurajayinā puṣpaketis+navasya| rājan+astu praṇayacaturas+dūratas+premabandhas+ puṇyena syām+tava caraṇayos+kena saṃvāhane+api|| 99

saṃdeśas+ayam+manasi nihitas+kaccit+āyuṣmatā me kim+vā bhūyas+tvayi viracitais+aṅga bhikṣāprakārais+| pārārthyaikapravaṇamanasas+tvadvidhās+bāṣpamiśrān+ āpannānām+na khalu bahuśas+kākuvādān+sahante|| 100

dantivyūham+kanakalatikām+cāmaram+haimadaṇḍam+ yas+gauḍendrāt+alabhata kavikṣmābhṛtām+cakravartī| śrīdhoyīkas+sakalarasikaprītihetos+manasvī kāvyam+sārasvatam+iva mahāmantram+etat+jagāda|| 101

goṣṭhībandhas+sakalakavibhis+vāci vaidarbharītis+ vāsas+gaṅgāparisarabhuvi snigdhabhogyā vibhūtis+| satsu snehas+sadasi kavitācāryakam+bhūbhujām+me bhaktis+lakṣmīpaticaraṇayos+astu janmāntare+api|| 102

yāvat+śambhus+vahati girijāsaṃvibhaktam+śarīram+ yāvat+jaitram+kalayati dhanus+kausumam+puṣpaketus+| yāvat+rādhāramaṇataruṇīkelisākṣī kadambas+ tāvat+jīyāt+kavinarapates+eṣa vācām+vilāsas+|| 103

kīrtis+labdhā sadasi viduṣām+śītalakṣoṇipālās+ vāksaṃdarbhās+katicit+amṛtasyandinas+nirmitās+ca| tīre samprati+amarasaritas+kva+api śailopakaṇṭhe brahmābhyāse prayatamanasā netum+īhe dināni|| 104

śrīdhoyīkavirājaviracitam+pavanadūtākhyam+kāvyam+samāptam|