TextGrid Repository

atha gauḍapādīya-kārikāḥ

(bahiṣ[S:]bahiḥ)prajño vibhur viśvo hy antaḥprajñas tu taijasaḥ

ghanaprajñas tathā prājña eka eva tridhā (smṛtaḥ [B:]sthitaḥ) //

Note:

(bahiṣ-[S:]bahiḥ-)prajño vibhur viśvo hy antaḥ-prajñas tu taijasaḥ

ghana-prajñas tathā prājña eka eva tridhā (smṛtaḥ [B:]sthitaḥ) //

dakṣiṇākṣimukhe viśvo manasy antas tu taijasaḥ

ākāśe ca hṛdi prājñas tridhā dehe vyavasthitaḥ //

Note:

dakṣiṇa-akṣi-mukhe viśvo manasy antas tu taijasaḥ

ākāśe ca hṛdi prājñas tridhā dehe vyavasthitaḥ //

viśvo hi sthūlabhuṅ nityaṃ taijasaḥ praviviktabhuk

ānandabhuk tathā prājñas tridhā bhogaṃ nibodhata //

Note:

viśvo hi sthūla-bhuṅ nityaṃ taijasaḥ pravivikta-bhuk

ānanda-bhuk tathā prājñas tridhā bhogaṃ nibodhata //

sthūlaṃ tarpayate viśvaṃ praviviktaṃ tu taijasam

ānandaś ca tathā prājñaṃ tridhā tṛptiṃ nibodhata //

Note:

sthūlaṃ tarpayate viśvaṃ praviviktaṃ tu taijasam

ānandaś ca tathā prājñaṃ tridhā tṛptiṃ nibodhata //

triṣu dhāmasu yad bhojyaṃ bhoktā yaś ca prakīrtitaḥ

vedaitad ubhayaṃ yas tu sa bhuñjāno na lipyate //

Note:

triṣu dhāmasu yad bhojyaṃ bhoktā yaś ca prakīrtitaḥ

veda etad ubhayaṃ yas tu sa bhuñjāno na lipyate //

prabhavaḥ sarva(bhāvānāṃ [B:]bhūtānāṃ) satām iti viniścayaḥ

sarvaṃ janayati prāṇaś cetoaṃśūn puruṣaḥ pṛthak //

Note:

prabhavaḥ sarva-(bhāvānāṃ [B:]bhūtānāṃ) satām iti viniścayaḥ

sarvaṃ janayati prāṇaś ceto-aṃśūn puruṣaḥ pṛthak //

vibhūtiṃ prasavaṃ tv anye manyante sṛṣṭicintakāḥ

svapnamāyā(sa[B:]sva)rūpeti sṛṣṭir anyair vikalpitā //

Note:

vibhūtiṃ prasavaṃ tv anye manyante sṛṣṭi-cintakāḥ

svapna-māyā-(sa-[B:]sva-)rūpa īti sṛṣṭir anyair vikalpitā //

icchāmātraṃ prabhoḥ sṛṣṭir iti sṛṣṭau viniścitāḥ

kālāt prasūtiṃ bhūtānāṃ manyante kālacintakāḥ //

Note:

icchā-mātraṃ prabhoḥ sṛṣṭir iti sṛṣṭau viniścitāḥ

kālāt prasūtiṃ bhūtānāṃ manyante kāla-cintakāḥ //

bhogārthaṃ sṛṣtir ity anye krīḍārtham iti cāpare

devasyaiṣa svabhāvo 'yam āptakāmasya kā spṛhā //

Note:

bhoga-arthaṃ sṛṣtir ity anye krīḍā-artham iti ca apare

devasya eṣa sva-bhāvo 'yam āpta-kāmasya kā spṛhā //

nivṛtteḥ sarvaduḥkhānām īśānaḥ prabhur avyayaḥ

advaitaḥ sarvabhāvānāṃ devas turyo vibhuḥ smṛtaḥ //

Note:

nivṛtteḥ sarva-duḥkhānām īśānaḥ prabhur a-vyayaḥ

a-dvaitaḥ sarva-bhāvānāṃ devas turyo vibhuḥ smṛtaḥ //

kāryakāraṇabaddhau tāv iṣyete viśvataijasau

prājñaḥ kāraṇabaddhas tu (dvau tau [B:]dve tu) turye na sidhyataḥ //

Note:

kārya-kāraṇa-baddhau tāv iṣyete viśva-taijasau

prājñaḥ kāraṇa-baddhas tu (dvau tau [B:]dve tu) turye na sidhyataḥ //

nātmānaṃ na (parāṃś [S:]paraṃ) caiva na satyaṃ nāpi cānṛtam

prājñaḥ kiṃcana saṃvetti (turyaṃ tat [B:]turīyaḥ) sarvadṛk sadā //

Note:

nā atmānaṃ na (parāṃś [S:]paraṃ) ca eva na satyaṃ na api ca an-ṛtam

prājñaḥ kiṃ-cana saṃvetti (turyaṃ tat [B:]turīyaḥ) sarva-dṛk sadā //

dvaitasyāgrahaṇaṃ tulyam ubhayoḥ prājñaturyayoḥ

bījanidrāyutaḥ prājñaḥ sā ca turye na vidyate //

Note:

dvaitasya a-grahaṇaṃ tulyam ubhayoḥ prājña-turyayoḥ

bīja-nidrā-āyutaḥ prājñaḥ sā ca turye na vidyate //

svapnanidrāyutāv ādyau prājñas tv asvapnanidrayā

na nidrāṃ naiva ca svapnaṃ turye paśyanti niścitāḥ //

Note:

svapna-nidrā-āyutāv ādyau prājñas tv a-svapna-nidrayā

na nidrāṃ na eva ca svapnaṃ turye paśyanti niścitāḥ //

anyathā gṛhṇataḥ svapno nidrā tattvam ajānataḥ

viparyāse tayoḥ kṣīṇe turīyaṃ padam aśnute //

Note:

anyathā gṛhṇataḥ svapno nidrā tattvam a-jānataḥ

viparyāse tayoḥ kṣīṇe turīyaṃ padam aśnute //

anādimāyayā supto yadā jīvaḥ prabudhyate

ajam anidram asvapnam advaitaṃ budhyate tadā //

Note:

an-ādi-māyayā supto yadā jīvaḥ prabudhyate

a-jam a-nidram a-svapnam a-dvaitaṃ budhyate tadā //

prapañco yadi vidyeta nivarteta na saṃśayaḥ

māyāmātram idaṃ dvaitam advaitaṃ paramārthataḥ //

Note:

prapañco yadi vidyeta nivarteta na saṃśayaḥ

māyā-mātram idaṃ dvaitam a-dvaitaṃ parama-arthataḥ //

vikalpo vinivarteta kalpito yadi kenacit

upadeśād ayaṃ vādo jñāte dvaitaṃ na vidyate //

Note:

vikalpo vinivarteta kalpito yadi kena-cit

upadeśād ayaṃ vādo jñāte dvaitaṃ na vidyate //

viśvasyātvavivakṣāyām ādisāmānyam utkaṭam

mātrāsaṃpratipattau syād āptisāmānyam eva ca //

Note:

viśvasya atva-vivakṣāyām ādi-sāmānyam utkaṭam

mātrā-saṃpratipattau syād āpti-sāmānyam eva ca //

taijasasyotvavijñāne utkarṣo dṛśyate sphuṭam

mātrāsaṃpratipattau syād ubhayatvaṃ tathāvidham //

Note:

taijasasya utva-vijñāne utkarṣo dṛśyate sphuṭam

mātrā-saṃpratipattau syād ubhayatvaṃ tathā-vidham //

makārabhāve prājñasya mānasāmānyam utkaṭam

mātrāsaṃpratipattau tu layasāmānyam eva ca //

Note:

ma-kāra-bhāve prājñasya māna-sāmānyam utkaṭam

mātrā-saṃpratipattau tu laya-sāmānyam eva ca //

triṣu dhāmasu (yat [B:]yas) tulyaṃ sāmānyaṃ vetti niścitaḥ

sa pūjyaḥ sarvabhūtānāṃ vandyaś caiva mahāmuniḥ //

Note:

triṣu dhāmasu (yat [B:]yas) tulyaṃ sāmānyaṃ vetti niścitaḥ

sa pūjyaḥ sarva-bhūtānāṃ vandyaś ca eva mahā-muniḥ //

akāro nayate viśvam ukāraś cāpi taijasam

makāraś ca punaḥ prājñaṃ nāmātre vidyate gatiḥ //

Note:

a-kāro nayate viśvam u-kāraś ca api taijasam

ma-kāraś ca punaḥ prājñaṃ na a-mātre vidyate gatiḥ //

oṃkāraṃ pādaśo vidyāt pādā mātrā na saṃśayaḥ

oṃkāraṃ pādaśo jñātvā na kiṃcid api cintayet //

Note:

oṃ-kāraṃ pādaśo vidyāt pādā mātrā na saṃśayaḥ

oṃ-kāraṃ pādaśo jñātvā na kiṃ-cid api cintayet //

yuñjīta praṇave cetaḥ praṇavo brahma nirbhayam

praṇave nityayuktasya na bhayaṃ vidyate kvacit //

Note:

yuñjīta praṇave cetaḥ praṇavo brahma nir-bhayam

praṇave nitya-yuktasya na bhayaṃ vidyate kva-cit //

praṇavo hy aparaṃ brahma praṇavaś ca (paraḥ [B:,S:]paraṃ) smṛtaḥ

apūrvo 'nantaro 'bāhyo anaparaḥ praṇavo 'vyayaḥ //

Note:

praṇavo hy aparaṃ brahma praṇavaś ca (paraḥ [B:,S:]paraṃ) smṛtaḥ

a-pūrvo 'n-antaro '-bāhyo an-aparaḥ praṇavo '-vyayaḥ //

sarvasya praṇavo hy ādir madhyam antas tathaiva ca

evaṃ hi praṇavaṃ jñātvā vyaśnute tad anantaram //

Note:

sarvasya praṇavo hy ādir madhyam antas tatha aiva ca

evaṃ hi praṇavaṃ jñātvā vyaśnute tad an-antaram //

praṇavaṃ hīśvaraṃ vidyāt sarvasya hṛdi saṃsthitam

sarvavyāpinam oṃkāraṃ matvā dhīro na śocati //

Note:

praṇavaṃ hī iśvaraṃ vidyāt sarvasya hṛdi saṃsthitam

sarva-vyāpinam oṃ-kāraṃ matvā dhīro na śocati //

amātro 'nantamātraś ca dvaitasyopaśamaḥ śivaḥ

oṃkāro vidito yena sa munir netaro janaḥ //

Note:

a-mātro 'n-anta-mātraś ca dvaitasya upaśamaḥ śivaḥ

oṃ-kāro vidito yena sa munir na itaro janaḥ //

col: iti (māṇḍūkyo1paniṣad-arthā3viṣ-karaṇa-parāyāṃ gauḍapādīya-kārikāyāṃ prathamam āgama-prakaraṇam [B:]gauda-pādīye āgama-śāstre āgamā3khyaṃ prathamaṃ prakaraṇaṃ samāptam)

(atha gauḍapādīya-kārikāyāṃ vaitathyā3khyaṃ dvitīyaṃ prakaraṇam [K:]dvitīyaṃ prakaraṇam [S:]vaitathya-prakaraṇam

vaitathyaṃ sarvabhāvānāṃ svapne āhur manīṣiṇaḥ

antaḥsthānāt tu bhāvānāṃ saṃvṛtatvena hetunā //

Note:

vaitathyaṃ sarva-bhāvānāṃ svapne āhur manīṣiṇaḥ

antaḥ-sthānāt tu bhāvānāṃ saṃvṛtatvena hetunā //

adīrghatvāc ca kālasya gatvā deśān na paśyati

pratibuddhaś ca vai sarvas tasmin deśe na vidyate //

Note:

a-dīrghatvāc ca kālasya gatvā deśān na paśyati

pratibuddhaś ca vai sarvas tasmin deśe na vidyate //

abhāvaś ca rathādīnāṃ śrūyate nyāyapūrvakam

vaitathyaṃ tena vai prāptaṃ svapne āhuḥ prakāśitam //

Note:

a-bhāvaś ca ratha-ādīnāṃ śrūyate nyāya-pūrvakam

vaitathyaṃ tena vai prāptaṃ svapne āhuḥ prakāśitam //

antaḥsthānāt tu bhedānāṃ (tasmāj [B:]tathā) jāgarite smṛtam

yathā tatra tathā svapne (saṃvṛtatvena [B:]saṃvṛtatvaṃ na) bhidyate //

Note:

antaḥ-sthānāt tu bhedānāṃ (tasmāj [B:]tathā) jāgarite smṛtam

yathā tatra tathā svapne (saṃvṛtatvena [B:]saṃvṛtatvaṃ na) bhidyate //

(svapnajāgaritasthāne [B,S:]svapnajāgarite sthāne) hy ekam āhur manīṣiṇaḥ

bhedānāṃ hi samatvena prasiddhenaiva hetunā //

Note:

(svapna-jāgarita-sthāne [B,S:]svapna-jāgarite sthāne) hy ekam āhur manīṣiṇaḥ

bhedānāṃ hi samatvena prasiddhena eva hetunā //

ādāv ante ca yan nāsti vartamāne 'pi tat tathā

vitathaiḥ sadṛśāḥ santo avitathā iva lakṣitāḥ //

Note:

ādāv ante ca yan na asti vartamāne 'pi tat tathā

vi-tathaiḥ sa-dṛśāḥ santo a-vi-tathā iva lakṣitāḥ //

saprayojanatā teṣāṃ svapne (vipratipadyate [B:]api pratipadyate)

tasmād ādyantavattvena mithyaiva khalu te smṛtāḥ //

Note:

sa-prayojanatā teṣāṃ svapne (vipratipadyate [B:]api pratipadyate)

tasmād ādy-antavattvena mithya aiva khalu te smṛtāḥ //

(apūrvaṃ [B:]apūrvāḥ) sthāni(dharmo [B:]dharmā) hi yathā svarganivāsinām

tān ayaṃ prekṣate gatvā yathaiveha suśikṣitaḥ //

Note:

(a-pūrvaṃ [B:]a-pūrvāḥ) sthāni-(dharmo [B:]dharmā) hi yathā svarga-nivāsinām

tān ayaṃ prekṣate gatvā yatha aiva iha su-śikṣitaḥ //

svapnavṛttāv api tv antaś cetasā kalpitaṃ tv asat

bahiś cetogṛhītaṃ sad dṛṣṭaṃ vaitathyam etayoḥ //

Note:

svapna-vṛttāv api tv antaś cetasā kalpitaṃ tv a-sat

bahiś ceto-gṛhītaṃ sad dṛṣṭaṃ vaitathyam etayoḥ //

jāgradvṛttāv api tv antaś cetasā kalpitaṃ tv asat

bahiś cetogṛhītaṃ sad yuktaṃ vaitathyam etayoḥ //

Note:

jāgrad-vṛttāv api tv antaś cetasā kalpitaṃ tv a-sat

bahiś ceto-gṛhītaṃ sad yuktaṃ vaitathyam etayoḥ //

ubhayor api vaitathyaṃ bhedānāṃ sthānayor yadi

ka etān budhyate bhedān ko vai teṣāṃ vikalpakaḥ //

Note:

ubhayor api vaitathyaṃ bhedānāṃ sthānayor yadi

ka etān budhyate bhedān ko vai teṣāṃ vikalpakaḥ //

kalpayaty ātmanātmānam ātmā devaḥ svamāyayā

sa eva budhyate bhedān iti vedāntaniścayaḥ //

Note:

kalpayaty ātmanā ātmānam ātmā devaḥ sva-māyayā

sa eva budhyate bhedān iti veda-anta-niścayaḥ //

vikaroty aparān bhāvān antaś citte (vyavasthitān [B:]avyavasthitān)

niyatāṃś ca bahiś citte evaṃ kalpayate prabhuḥ //

Note:

vikaroty aparān bhāvān antaś citte (vyavasthitān [B:]a-vyavasthitān)

niyatāṃś ca bahiś citte evaṃ kalpayate prabhuḥ //

citta(kālā hi [B:]kālāś ca) ye 'ntas tu dvayakālāś ca ye bahiḥ

kalpitā eva te sarve viśeṣo nānyahetukaḥ //

Note:

citta-(kālā hi [B:]kālāś ca) ye 'ntas tu dvaya-kālāś ca ye bahiḥ

kalpitā eva te sarve viśeṣo na anya-hetukaḥ //

avyaktā eva ye 'ntas tu sphuṭā eva ca ye bahiḥ

kalpitā eva te sarve viśeṣas tv indriyāntare //

Note:

a-vyaktā eva ye 'ntas tu sphuṭā eva ca ye bahiḥ

kalpitā eva te sarve viśeṣas tv indriya-antare //

jīvaṃ kalpayate pūrvaṃ tato bhāvān pṛthagvidhān

bāhyān ādhyātmikāṃś caiva yathāvidyas tathāsmṛtiḥ //

Note:

jīvaṃ kalpayate pūrvaṃ tato bhāvān pṛthag-vidhān

bāhyān ādhyātmikāṃś ca eva yathā-vidyas tathā-smṛtiḥ //

aniścitā yathā rajjur andhakāre vikalpitā

sarpadhārādibhir bhāvais tadvad ātmā vikalpitaḥ //

Note:

a-niścitā yathā rajjur andha-kāre vikalpitā

sarpa-dhārā-ādibhir bhāvais tadvad ātmā vikalpitaḥ //

niścitāyāṃ yathā rajjvāṃ vikalpo vinivartate

rajjur eveti cādvaitaṃ tadvad ātmaviniścayaḥ //

Note:

niścitāyāṃ yathā rajjvāṃ vikalpo vinivartate

rajjur eva iti ca a-dvaitaṃ tadvad ātma-viniścayaḥ //

prāṇādibhir (anantaiś ca [B,S:]anantais tu) bhāvair etair vikalpitaḥ

māyaiṣā tasya devasya (yayā saṃmohitaḥ [B,S:]yayāyaṃ mohitaḥ) svayam //

Note:

prāṇa-ādibhir (an-antaiś ca [B,S:]an-antais tu) bhāvair etair vikalpitaḥ

māya aiṣā tasya devasya (yayā saṃmohitaḥ [B,S:]yaya āyaṃ mohitaḥ) svayam //

(prāṇa [B:]prāṇā) iti prāṇavido bhūtānīti ca tadvidaḥ

guṇā iti guṇavidas tattvānīti ca tadvidaḥ //

Note:

(prāṇa [B:]prāṇā) iti prāṇa-vido bhūtāni iti ca tad-vidaḥ

guṇā iti guṇa-vidas tattvāni iti ca tad-vidaḥ //

pādā iti pādavido viṣayā iti tadvidaḥ

lokā iti lokavido devā iti ca tadvidaḥ //

Note:

pādā iti pāda-vido viṣayā iti tad-vidaḥ

lokā iti loka-vido devā iti ca tad-vidaḥ //

vedā iti vedavido yajñā iti ca tadvidaḥ

bhokteti ca bhoktṛvido bhojyam iti ca tadvidaḥ //

Note:

vedā iti veda-vido yajñā iti ca tad-vidaḥ

bhokta īti ca bhoktṛ-vido bhojyam iti ca tad-vidaḥ //

sūkṣma iti sūkṣmavidaḥ sthūla iti ca tadvidaḥ

mūrta iti mūrtavido amūrta iti ca tadvidaḥ //

Note:

sūkṣma iti sūkṣma-vidaḥ sthūla iti ca tad-vidaḥ

mūrta iti mūrta-vido a-mūrta iti ca tad-vidaḥ //

kāla iti kālavido diśa iti ca tadvidaḥ

vādā iti vādavido bhuvanānīti tadvidaḥ //

Note:

kāla iti kāla-vido diśa iti ca tad-vidaḥ

vādā iti vāda-vido bhuvanāni iti tad-vidaḥ //

mana iti manovido buddhir iti ca tadvidaḥ

cittam iti cittavido dharmādharmau ca tadvidaḥ //

Note:

mana iti mano-vido buddhir iti ca tad-vidaḥ

cittam iti citta-vido dharma-a-dharmau ca tad-vidaḥ //

pañcaviṃśaka ity eke ṣaḍviṃśa iti cāpare

ekatriṃśaka ity āhur ananta iti cāpare //

Note:

pañca-viṃśaka ity eke ṣaḍ-viṃśa iti ca apare

eka-triṃśaka ity āhur an-anta iti ca apare //

lokāṃl lokavidaḥ prāhur āśramā iti tadvidaḥ

strīpuṃnapuṃsakaṃ laiṅgāḥ parāparam athāpare //

Note:

lokāṃl loka-vidaḥ prāhur āśramā iti tad-vidaḥ

strī-puṃ-na-puṃsakaṃ laiṅgāḥ para-aparam atha apare //

sṛṣṭir iti sṛṣṭivido laya iti ca tadvidaḥ

sthitir iti sthitividaḥ (sarve [B:]sarvaṃ) ceha tu sarvadā //

Note:

sṛṣṭir iti sṛṣṭi-vido laya iti ca tad-vidaḥ

sthitir iti sthiti-vidaḥ (sarve [B:]sarvaṃ) ca iha tu sarvadā //

yaṃ bhāvaṃ darśayed yasya taṃ bhāvaṃ sa tu paśyati

taṃ cāvati sa bhūtvāsau tadgrahaḥ samupaiti tam //

Note:

yaṃ bhāvaṃ darśayed yasya taṃ bhāvaṃ sa tu paśyati

taṃ ca avati sa bhūtva āsau tad-grahaḥ samupaiti tam //

etair eṣo apṛthagbhāvaiḥ pṛthag eveti lakṣitaḥ

evaṃ yo veda tattvena kalpayet so 'viśaṅkitaḥ //

Note:

etair eṣo a-pṛthag-bhāvaiḥ pṛthag eva iti lakṣitaḥ

evaṃ yo veda tattvena kalpayet so '-viśaṅkitaḥ //

svapnamāye yathā dṛṣṭe gandharvanagaraṃ yathā

tathā viśvam idaṃ dṛṣṭaṃ vedānteṣu vicakṣaṇaiḥ //

Note:

svapna-māye yathā dṛṣṭe gandharva-nagaraṃ yathā

tathā viśvam idaṃ dṛṣṭaṃ veda-anteṣu vicakṣaṇaiḥ //

na nirodho na cotpattir na baddho na ca sādhakaḥ

na mumukṣur na vai mukta ity eṣā paramārthatā //

Note:

na nirodho na ca utpattir na baddho na ca sādhakaḥ

na mumukṣur na vai mukta ity eṣā parama-arthatā //

bhāvair asadbhir evāyam advayena ca kalpitaḥ

bhāvā apy advayenaiva tasmād advayatā śivā //

Note:

bhāvair a-sadbhir eva ayam a-dvayena ca kalpitaḥ

bhāvā apy a-dvayena eva tasmād a-dvayatā śivā //

(nātma[B:]nānya)bhāvena nānedaṃ na svenāpi kathaṃcana

na pṛthaṅ nāpṛthak kiṃcid iti tattvavido viduḥ //

Note:

(nā atma-[B:]na anya-)bhāvena nāna īdaṃ na svena api kathaṃ-cana

na pṛthaṅ na a-pṛthak kiṃ-cid iti tattva-vido viduḥ //

vītarāgabhayakrodhair munibhir vedapāragaiḥ

nirvikalpo hy ayaṃ dṛṣṭaḥ prapañcopaśamo 'dvayaḥ //

Note:

vīta-rāga-bhaya-krodhair munibhir veda-pāra-gaiḥ

nir-vikalpo hy ayaṃ dṛṣṭaḥ prapañca-upaśamo '-dvayaḥ //

tasmād evaṃ viditvainam advaite yojayet smṛtim

advaitaṃ samanuprāpya jaḍaval lokam ācaret //

Note:

tasmād evaṃ viditva ainam a-dvaite yojayet smṛtim

a-dvaitaṃ samanuprāpya jaḍaval lokam ācaret //

niḥstutir nirnamaskāro niḥsvadhākāra eva ca

calācalaniketaś ca yatir yādṛcchiko bhavet //

Note:

niḥ-stutir nir-namas-kāro niḥ-svadhā-kāra eva ca

calācala-niketaś ca yatir yādṛcchiko bhavet //

tattvam ādhyātmikaṃ dṛṣṭvā tattvaṃ dṛṣṭvā tu bāhyataḥ

tattvībhūtas tadārāmas tattvād apracyuto bhavet //

Note:

tattvam ādhyātmikaṃ dṛṣṭvā tattvaṃ dṛṣṭvā tu bāhyataḥ

tattvī-bhūtas tad-ārāmas tattvād a-pracyuto bhavet //

Note: col: iti (gauḍapādīya-kārikāyāṃ [B:]gauḍapādīye āgama-śāstre [S:]gauḍapādīya-kārikāsu)vaitathyā3khyaṃ dvitīyaṃ (prakaraṇam [B:]prakaraṇaṃ samāptam) :col

atha gauḍapādīya-kārikāsv a-dvaitā3khyaṃ tṛtīyaṃ prakaraṇam | oṃ

upāsanāśrito dharmo jāte brahmaṇi vartate

prāg utpatter ajaṃ sarvaṃ tenāsau kṛpaṇaḥ smṛtaḥ //

Note:

upāsanā-āśrito dharmo jāte brahmaṇi vartate

prāg utpatter a-jaṃ sarvaṃ tena asau kṛpaṇaḥ smṛtaḥ //

ato vakṣyāmy akārpaṇyam ajāti samatāṃ gatam

yathā na jāyate kiṃcij jāyamānaṃ samantataḥ //

Note:

ato vakṣyāmy a-kārpaṇyam a-jāti samatāṃ gatam

yathā na jāyate kiṃ-cij jāyamānaṃ sam-antataḥ //

ātmā hy ākāśavaj jīvair ghaṭākāśair ivoditaḥ

ghaṭādivac ca saṃghātair jātāv etan nidarśanam //

Note:

ātmā hy ākāśavaj jīvair ghaṭa-ākāśair iva uditaḥ

ghaṭa-ādivac ca saṃghātair jātāv etan nidarśanam //

ghaṭādiṣu pralīneṣu ghaṭākāśādayo yathā

ākāśe saṃpralīyante tadvaj jīvā ihātmani //

Note:

ghaṭa-ādiṣu pralīneṣu ghaṭa-ākāśa-ādayo yathā

ākāśe saṃpralīyante tadvaj jīvā ihā atmani //

yathaikasmin ghaṭākāśe rajodhūmādibhir yute

na sarve saṃprayujyante tadvaj jīvāḥ sukhādibhiḥ //

Note:

yatha aikasmin ghaṭa-ākāśe rajo-dhūma-ādibhir yute

na sarve saṃprayujyante tadvaj jīvāḥ sukha-ādibhiḥ //

rūpakāryasamākhyāś ca bhidyante tatra tatra vai

ākāśasya na bhedo 'sti tadvaj jīveṣu nirṇayaḥ //

Note:

rūpa-kārya-samākhyāś ca bhidyante tatra tatra vai

ākāśasya na bhedo 'sti tadvaj jīveṣu nirṇayaḥ //

nākāśasya ghaṭākāśo vikārāvayavau yathā

naivātmanaḥ sadā jīvo vikārāvayavau tathā //

Note:

nā akāśasya ghaṭa-ākāśo vikāra-avayavau yathā

na evā atmanaḥ sadā jīvo vikāra-avayavau tathā //

yathā bhavati bālānāṃ gaganaṃ malinaṃ malaiḥ

tathā bhavaty abuddhānām ātmāpi malino malaiḥ //

Note:

yathā bhavati bālānāṃ gaganaṃ malinaṃ malaiḥ

tathā bhavaty a-buddhānām ātma āpi malino malaiḥ //

maraṇe saṃbhave caiva gatyāgamanayor api

(sthitau [B:]sthitaḥ) sarvaśarīreṣu (ākāśenā[K,S:]cākāśenā)vilakṣaṇaḥ [CHECK!] //

Note:

maraṇe saṃbhave ca eva gaty-āgamanayor api

(sthitau [B:]sthitaḥ) sarva-śarīreṣu (ākāśena a-[K,S:]cā akāśena a-)vilakṣaṇaḥ [CHECK!] //

saṃghātāḥ svapnavat (sarve [K: ,S:]sarve) ātmamāyāvisarjitāḥ [CHECK!]

ādhikye sarvasāmye vā nopapattir hi vidyate //

Note:

saṃghātāḥ svapnavat (sarve [K: ,S:]sarve) ātma-māyā-visarjitāḥ [CHECK!]

ādhikye sarva-sāmye vā na upapattir hi vidyate //

rasādayo hi ye kośā vyākhyātās taittirīyake

teṣāṃ ātmā paro jīvaḥ (khaṃ yathā [B:]sayathā) saṃprakāśitaḥ //

Note:

rasa-ādayo hi ye kośā vyākhyātās taittirīyake

teṣāṃ ātmā paro jīvaḥ (khaṃ yathā [B:]sa-yathā) saṃprakāśitaḥ //

dvayor dvayor madhujñāne paraṃ brahma prakāśitam

pṛthivyām udare caiva yathākāśaḥ prakāśitaḥ //

Note:

dvayor dvayor madhu-jñāne paraṃ brahma prakāśitam

pṛthivyām udare ca eva yathā ākāśaḥ prakāśitaḥ //

jīvātmanor ananyatvam abhedena praśasyate

nānātvaṃ nindyate yac ca tad evaṃ hi samañjasam //

Note:

jīva-ātmanor an-anyatvam a-bhedena praśasyate

nānātvaṃ nindyate yac ca tad evaṃ hi samañjasam //

jīvātmanoḥ pṛthaktvaṃ yat prāg utpatteḥ prakīrtitam

bhaviṣyadvṛttyā gauṇaṃ tan mukhyatvaṃ (hi na [B:]na hi) yujyate //

Note:

jīva-ātmanoḥ pṛthaktvaṃ yat prāg utpatteḥ prakīrtitam

bhaviṣyad-vṛttyā gauṇaṃ tan mukhyatvaṃ (hi na [B:]na hi) yujyate //

mṛllohavisphuliṅgādyaiḥ sṛṣṭir yā coditānyathā

upāyaḥ so 'vatārāya nāsti bhedaḥ kathaṃcana //

Note:

mṛl-loha-visphuliṅga-ādyaiḥ sṛṣṭir yā codita ānyathā

upāyaḥ so 'vatārāya na asti bhedaḥ kathaṃ-cana //

āśramās trividhā hīnamadhyamotkṛṣṭadṛṣṭayaḥ

upāsanopadiṣṭeyaṃ tadartham anukampayā //

Note:

āśramās tri-vidhā hīnamadhyama-utkṛṣṭa-dṛṣṭayaḥ

upāsana ūpadiṣṭa īyaṃ tad-artham anukampayā //

svasiddhāntavyavasthāsu dvaitino niścitā dṛḍham

parasparaṃ virudhyante tair ayaṃ na virudhyate //

Note:

sva-siddha-anta-vyavasthāsu dvaitino niścitā dṛḍham

paras-paraṃ virudhyante tair ayaṃ na virudhyate //

advaitaṃ paramārtho hi dvaitaṃ tadbheda ucyate

teṣām ubhayathā dvaitaṃ tenāyaṃ na virudhyate //

Note:

a-dvaitaṃ parama-artho hi dvaitaṃ tad-bheda ucyate

teṣām ubhayathā dvaitaṃ tena ayaṃ na virudhyate //

māyayā bhidyate hy etan nānyathājaṃ kathaṃcana

tattvato bhidyamāne hi martyatām amṛtaṃ vrajet //

Note:

māyayā bhidyate hy etan na anyatha ā-jaṃ kathaṃ-cana

tattvato bhidyamāne hi martyatām a-mṛtaṃ vrajet //

ajātasyaiva bhāvasya jātim icchanti vādinaḥ

ajāto hy amṛto bhāvo martyatāṃ katham eṣyati //

Note:

a-jātasya eva bhāvasya jātim icchanti vādinaḥ

a-jāto hy a-mṛto bhāvo martyatāṃ katham eṣyati //

na bhavaty amṛtaṃ martyaṃ na martyam amṛtaṃ tathā

prakṛter anyathābhāvo na kathaṃcid bhaviṣyati //

Note:

na bhavaty a-mṛtaṃ martyaṃ na martyam a-mṛtaṃ tathā

prakṛter anyathā-bhāvo na kathaṃ-cid bhaviṣyati //

svabhāvenāmṛto yasya bhāvo gacchati martyatām

kṛtakenāmṛtas tasya kathaṃ sthāsyati niścalaḥ //

Note:

sva-bhāvena a-mṛto yasya bhāvo gacchati martyatām

kṛtakena a-mṛtas tasya kathaṃ sthāsyati niś-calaḥ //

bhūtato 'bhūtato vāpi sṛjyamāne samā śrutiḥ

niścitaṃ yuktiyuktaṃ ca yat tad bhavati netarat //

Note:

bhūtato '-bhūtato va āpi sṛjyamāne samā śrutiḥ

niścitaṃ yukti-yuktaṃ ca yat tad bhavati na itarat //

neha nāneti cāmnāyād indro māyābhir ity api

ajāyamāno bahudhā māyayā jāyate tu saḥ //

Note:

na iha nāna īti cā amnāyād indro māyābhir ity api

a-jāyamāno bahudhā māyayā jāyate tu saḥ //

saṃbhūter apavādāc ca saṃbhavaḥ pratiṣidhyate

ko (nv [K,B,S:]tv) enaṃ janayed iti kāraṇaṃ pratiṣidhyate [CHECK!] //

Note:

saṃbhūter apavādāc ca saṃbhavaḥ pratiṣidhyate

ko (nv [K,B,S:]tv) enaṃ janayed iti kāraṇaṃ pratiṣidhyate [CHECK!] //

sa eṣa neti netīti vyākhyātaṃ nihnute yataḥ

sarvam agrāhyabhāvena hetunājaṃ prakāśate //

Note:

sa eṣa na iti na iti iti vyākhyātaṃ nihnute yataḥ

sarvam a-grāhya-bhāvena hetuna ā-jaṃ prakāśate //

sato hi māyayā janma yujyate na tu tattvataḥ

tattvato jāyate yasya jātaṃ tasya hi jāyate //

Note:

sato hi māyayā janma yujyate na tu tattvataḥ

tattvato jāyate yasya jātaṃ tasya hi jāyate //

asato māyayā janma tattvato naiva yujyate

vandhyāputro na tattvena māyayā vāpi jāyate //

Note:

a-sato māyayā janma tattvato na eva yujyate

vandhyā-putro na tattvena māyayā va āpi jāyate //

yathā svapne dvayābhāsaṃ spandate māyayā manaḥ

tathā jāgraddvayābhāsaṃ spandate māyayā manaḥ //

Note:

yathā svapne dvaya-ābhāsaṃ spandate māyayā manaḥ

tathā jāgrad-dvaya-ābhāsaṃ spandate māyayā manaḥ //

advayaṃ ca dvayābhāsaṃ manaḥ svapne na saṃśayaḥ

advayaṃ ca dvayābhāsaṃ tathā jāgran na saṃśayaḥ //

Note:

a-dvayaṃ ca dvaya-ābhāsaṃ manaḥ svapne na saṃśayaḥ

a-dvayaṃ ca dvaya-ābhāsaṃ tathā jāgran na saṃśayaḥ //

manodṛśyam idaṃ dvaitaṃ yat kiṃcit sacarācaram

manaso hy amanībhāve dvaitaṃ naivopalabhyate //

Note:

mano-dṛśyam idaṃ dvaitaṃ yat kiṃ-cit sa-cara-a-caram

manaso hy a-manī-bhāve dvaitaṃ na eva upalabhyate //

ātmasatyānubodhena na saṃkalpayate yadā

amanastāṃ tadā yāti grāhyābhāve (tad agraham [B:]tadagrahāt) //

Note:

ātma-satya-anubodhena na saṃkalpayate yadā

a-manastāṃ tadā yāti grāhya-a-bhāve (tad a-graham [B:]tad-a-grahāt) //

akalpakam ajaṃ jñānaṃ jñeyābhinnaṃ pracakṣate

brahma jñeyam ajaṃ nityam ajenājaṃ vibudhyate //

Note:

a-kalpakam a-jaṃ jñānaṃ jñeya-a-bhinnaṃ pracakṣate

brahma jñeyam a-jaṃ nityam a-jena ajaṃ vibudhyate //

nigṛhītasya manaso nirvikalpasya dhīmataḥ

pracāraḥ sa tu vijñeyaḥ suṣupte 'nyo na tatsamaḥ //

Note:

nigṛhītasya manaso nir-vikalpasya dhīmataḥ

pracāraḥ sa tu vijñeyaḥ su-ṣupte 'nyo na tat-samaḥ //

līyate hi suṣupte tan nigṛhītaṃ na līyate

tad eva nirbhayaṃ brahma jñānālokaṃ samantataḥ //

Note:

līyate hi su-ṣupte tan nigṛhītaṃ na līyate

tad eva nir-bhayaṃ brahma jñāna-ālokaṃ sam-antataḥ //

ajam anidram asvapnam anāmakam arūpakam

sakṛdvibhātaṃ sarvajñaṃ nopacāraḥ kathaṃcana //

Note:

a-jam a-nidram a-svapnam a-nāmakam a-rūpakam

sakṛd-vibhātaṃ sarva-jñaṃ na upacāraḥ kathaṃ-cana //

sarvābhilāpavigataḥ sarvacintāsamutthitaḥ

supraśāntaḥ sakṛjjyotiḥ samādhir acalo 'bhayaḥ //

Note:

sarva-abhilāpa-vigataḥ sarva-cintā-samutthitaḥ

su-praśāntaḥ sakṛj-jyotiḥ samādhir a-calo '-bhayaḥ //

graho na tatra notsargaś cintā yatra na vidyate

ātmasaṃsthaṃ tadā jñānam ajāti samatāṃ gatam //

Note:

graho na tatra na utsargaś cintā yatra na vidyate

ātma-saṃsthaṃ tadā jñānam a-jāti samatāṃ gatam //

asparśayogo (vai nāma [B:]nāmaiṣa) durdarśaḥ sarvayogibhiḥ

yogino bibhyati hy asmād abhaye bhayadarśinaḥ //

Note:

a-sparśa-yogo (vai nāma [B:]nāma eṣa) dur-darśaḥ sarva-yogibhiḥ

yogino bibhyati hy asmād a-bhaye bhaya-darśinaḥ //

manaso nigrahāyattam abhayaṃ sarvayogiṇām

duḥkhakṣayaḥ prabodhaś cāpy akṣayā śāntir eva ca //

Note:

manaso nigraha-āyattam a-bhayaṃ sarva-yogiṇām

duḥkha-kṣayaḥ prabodhaś ca apy a-kṣayā śāntir eva ca //

utseka udadher yadvat kuśāgreṇaikabindunā

manaso nigrahas tadvad bhaved aparikhedataḥ //

Note:

utseka uda-dher yadvat kuśa-agreṇa eka-bindunā

manaso nigrahas tadvad bhaved a-parikhedataḥ //

upāyena nigṛhṇīyād vikṣiptaṃ kāmabhogayoḥ

suprasannaṃ laye caiva yathā kāmo layas tathā //

Note:

upāyena nigṛhṇīyād vikṣiptaṃ kāma-bhogayoḥ

su-prasannaṃ laye ca eva yathā kāmo layas tathā //

duḥkhaṃ sarvam anusmṛtya (kāma[S:]kāya)bhogān nivartayet

ajaṃ sarvam anusmṛtya jātaṃ naiva tu paśyati //

Note:

duḥkhaṃ sarvam anusmṛtya (kāma-[S:]kāya-)bhogān nivartayet

a-jaṃ sarvam anusmṛtya jātaṃ na eva tu paśyati //

laye saṃbodhayec cittaṃ vikṣiptaṃ śamayet punaḥ

sakaṣāyaṃ (vijānīyāt sama [B:]vijānīyāc chama)prāptaṃ na cālayet //

Note:

laye saṃbodhayec cittaṃ vikṣiptaṃ śamayet punaḥ

sakaṣāyaṃ (vijānīyāt sama- [B:]vijānīyāc chama-)prāptaṃ na cālayet //

nāsvādayet sukhaṃ tatra niḥsaṅgaḥ prajñayā bhavet

niścalaṃ niścarat cittam ekīkuryāt prayatnataḥ //

Note:

nā asvādayet sukhaṃ tatra niḥ-saṅgaḥ prajñayā bhavet

niś-calaṃ niścarat cittam ekī-kuryāt prayatnataḥ //

yadā na līyate cittaṃ na ca vikṣipyate punaḥ

aniṅganam anābhāsaṃ niṣpannaṃ brahma tat tadā //

Note:

yadā na līyate cittaṃ na ca vikṣipyate punaḥ

an-iṅganam an-ābhāsaṃ niṣpannaṃ brahma tat tadā //

svasthaṃ śāntaṃ sanirvāṇam akathyaṃ sukham uttamam

ajam ajena jñeyena sarvajñaṃ paricakṣate //

Note:

sva-sthaṃ śāntaṃ sa-nirvāṇam a-kathyaṃ sukham uttamam

a-jam a-jena jñeyena sarva-jñaṃ paricakṣate //

na kaścij jāyate jīvaḥ saṃbhavo 'sya na vidyate

etat tad uttamaṃ satyaṃ yatra kiṃcin na jāyate //

Note:

na kaś-cij jāyate jīvaḥ saṃbhavo 'sya na vidyate

etat tad uttamaṃ satyaṃ yatra kiṃ-cin na jāyate //

iti (gauḍapādīya-kārikāyām a-dvaitā3khyaṃ [B:]gauḍapādīye āgama-śāstre '-dvaitā3khyaṃ) tṛtīyaṃ (prakaraṇam || oṃ tat sat || [B:]prakaraṇaṃ samāptam)

athā7lāta-śānty-ākhyaṃ caturtha-prakaraṇam

jñānenākāśakalpena dharmān yo gaganopamān

jñeyābhinnena saṃbuddhas taṃ vande dvipadāṃ varam //

Note:

jñānenā akāśa-kalpena dharmān yo gagana-upamān

jñeya-abhinnena saṃbuddhas taṃ vande dvi-padāṃ varam //

asparśayogo vai nāma sarvasattvasukho hitaḥ

avivādo aviruddhaś ca deśitas taṃ namāmy aham //

Note:

a-sparśa-yogo vai nāma sarva-sattva-sukho hitaḥ

a-vivādo a-viruddhaś ca deśitas taṃ namāmy aham //

bhūtasya jātim icchanti vādinaḥ kecid eva hi

abhūtasyāpare dhīrā vivadantaḥ parasparam //

Note:

bhūtasya jātim icchanti vādinaḥ ke-cid eva hi

a-bhūtasya apare dhīrā vivadantaḥ paras-param //

bhūtaṃ na jāyate kiṃcid abhūtaṃ naiva jāyate

vivadanto (dvayā [B:]advayā) hy evam ajātiṃ khyāpayanti te //

Note:

bhūtaṃ na jāyate kiṃ-cid a-bhūtaṃ na eva jāyate

vivadanto (dvayā [B:]a-dvayā) hy evam a-jātiṃ khyāpayanti te //

khyāpyamānām ajātiṃ tair anumodāmahe vayam

vivadāmo na taiḥ sārdham avivādaṃ nibodhata //

Note:

khyāpyamānām a-jātiṃ tair anumodāmahe vayam

vivadāmo na taiḥ sa-ardham a-vivādaṃ nibodhata //

ajātasyaiva dharmasya jātim icchanti vādinaḥ

ajāto hy amṛto dharmo martyatāṃ katham eṣyati //

Note:

a-jātasya eva dharmasya jātim icchanti vādinaḥ

a-jāto hy a-mṛto dharmo martyatāṃ katham eṣyati //

na bhavaty amṛtaṃ martyaṃ na martyam amṛtaṃ tathā

prakṛter anyathābhāvo na kathaṃcid bhaviṣyati //

Note:

na bhavaty a-mṛtaṃ martyaṃ na martyam a-mṛtaṃ tathā

prakṛter anyathā-bhāvo na kathaṃ-cid bhaviṣyati //

svabhāvenāmṛto yasya dharmo gacchati martyatām

kṛtakenāmṛtas tasya kathaṃ sthāsyati niścalaḥ //

Note:

sva-bhāvena a-mṛto yasya dharmo gacchati martyatām

kṛtakena a-mṛtas tasya kathaṃ sthāsyati niś-calaḥ //

sāṃsiddhikī svābhāvikī (sahajā [B:]sahajāpy) akṛtā ca yā

prakṛtiḥ seti vijñeyā svabhāvaṃ na jahāti yā //

Note:

sāṃsiddhikī svābhāvikī (saha-jā [B:]saha-ja āpy) a-kṛtā ca yā

prakṛtiḥ sa īti vijñeyā sva-bhāvaṃ na jahāti yā //

jarāmaraṇanirmuktāḥ sarve dharmāḥ svabhāvataḥ

jarāmaraṇam icchantaś cyavante tanmanīṣayā //

Note:

jarā-maraṇa-nirmuktāḥ sarve dharmāḥ sva-bhāvataḥ

jarā-maraṇam icchantaś cyavante tan-manīṣayā //

kāraṇaṃ yasya vai kāryaṃ kāraṇaṃ tasya jāyate

jāyamānaṃ katham ajaṃ bhinnaṃ nityaṃ kathaṃ ca tat //

Note:

kāraṇaṃ yasya vai kāryaṃ kāraṇaṃ tasya jāyate

jāyamānaṃ katham a-jaṃ bhinnaṃ nityaṃ kathaṃ ca tat //

kāraṇād (yady [B:]yad) ananyatvam ataḥ kāryam ajaṃ (tava [B:]yadi)

jāyamānād dhi vai kāryāt kāraṇaṃ te kathaṃ dhruvam //

Note:

kāraṇād (yady [B:]yad) an-anyatvam ataḥ kāryam a-jaṃ (tava [B:]yadi)

jāyamānād dhi vai kāryāt kāraṇaṃ te kathaṃ dhruvam //

ajād vai jāyate yasya dṛṣṭāntas tasya nāsti vai

jātāc ca jāyamānasya (na vyavasthā [B:]navyavasthā) prasajyate //

Note:

a-jād vai jāyate yasya dṛṣṭa-antas tasya na asti vai

jātāc ca jāyamānasya (na vyavasthā [B:]na-vyavasthā) prasajyate //

hetor ādiḥ phalaṃ yeṣām ādir hetuḥ phalasya ca

hetoḥ phalasya cānādiḥ kathaṃ tair upavarṇyate //

Note:

hetor ādiḥ phalaṃ yeṣām ādir hetuḥ phalasya ca

hetoḥ phalasya ca an-ādiḥ kathaṃ tair upavarṇyate //

hetor ādiḥ phalaṃ yeṣām ādir hetuḥ phalasya ca

tathā janma bhavet teṣāṃ putrāj janma pitur yathā //

Note:

hetor ādiḥ phalaṃ yeṣām ādir hetuḥ phalasya ca

tathā janma bhavet teṣāṃ putrāj janma pitur yathā //

saṃbhave hetuphalayor eṣitavyaḥ kramas tvayā

yugapat saṃbhave yasmād asaṃbandho viṣāṇavat //

Note:

saṃbhave hetu-phalayor eṣitavyaḥ kramas tvayā

yuga-pat saṃbhave yasmād a-saṃbandho viṣāṇavat //

phalād utpadyamānaḥ san na te hetuḥ prasidhyati

aprasiddhaḥ kathaṃ hetuḥ phalam utpādayiṣyati //

Note:

phalād utpadyamānaḥ san na te hetuḥ prasidhyati

a-prasiddhaḥ kathaṃ hetuḥ phalam utpādayiṣyati //

yadi hetoḥ phalāt siddhiḥ phalasiddhiś ca hetutaḥ

katarat (pūrvaniṣpannaṃ [B:]pūrvam utpannaṃ) yasya siddhir apekṣayā //

Note:

yadi hetoḥ phalāt siddhiḥ phala-siddhiś ca hetutaḥ

katarat (pūrva-niṣpannaṃ [B:]pūrvam utpannaṃ) yasya siddhir apekṣayā //

aśaktir aparijñānaṃ kramakopo 'tha vā punaḥ

evaṃ hi sarvathā buddhair ajātiḥ paridīpitā //

Note:

a-śaktir a-parijñānaṃ krama-kopo 'tha vā punaḥ

evaṃ hi sarvathā buddhair a-jātiḥ paridīpitā //

bījāṅkurākhyo dṛṣṭāntaḥ sadā sādhyasamo hi (saḥ [B:]naḥ)

na (hi [B:]ca) sādhyasamo hetuḥ siddhau sādhyasya yujyate //

Note:

bīja-aṅkura-ākhyo dṛṣṭa-antaḥ sadā sādhya-samo hi (saḥ [B:]naḥ)

na (hi [B:]ca) sādhya-samo hetuḥ siddhau sādhyasya yujyate //

pūrvāparāparijñānam ajāteḥ paridīpakam

jāyamānād dhi vai dharmāt kathaṃ pūrvaṃ na gṛhyate //

Note:

pūrva-apara-a-parijñānam a-jāteḥ paridīpakam

jāyamānād dhi vai dharmāt kathaṃ pūrvaṃ na gṛhyate //

svato vā parato vāpi na kiṃcid vastu jāyate

sad asat sadasad vāpi na kiṃcid vastu jāyate //

Note:

svato vā parato va āpi na kiṃ-cid vastu jāyate

sad a-sat sad-a-sad va āpi na kiṃ-cid vastu jāyate //

hetur na jāyate (anādeḥ [B:]anādiḥ) phalaṃ (cāpi [B:]vāpi) svabhāvataḥ

ādir na vidyate yasya tasya (hy ādir [B:]jātir) na vidyate //

Note:

hetur na jāyate (an-ādeḥ [B:]an-ādiḥ) phalaṃ (ca api [B:]va āpi) sva-bhāvataḥ

ādir na vidyate yasya tasya (hy ādir [B:]jātir) na vidyate //

prajñapteḥ sanimittatvam anyathā dvayanāśataḥ

saṃkleśasyopalabdheś ca paratantrāstitā matā //

Note:

prajñapteḥ sa-nimittatvam anyathā dvaya-nāśataḥ

saṃkleśasya upalabdheś ca para-tantra-astitā matā //

prajñapteḥ sanimittatvam iṣyate yuktidarśanāt

nimittasyānimittatvam iṣyate bhūtadarśanāt //

Note:

prajñapteḥ sa-nimittatvam iṣyate yukti-darśanāt

nimittasya a-nimittatvam iṣyate bhūta-darśanāt //

cittaṃ na saṃspṛśaty arthaṃ nārthābhāsaṃ tathaiva ca

abhūto hi yataś cārtho nārthābhāsas tataḥ pṛthak //

Note:

cittaṃ na saṃspṛśaty arthaṃ na artha-ābhāsaṃ tatha aiva ca

a-bhūto hi yataś ca artho na artha-ābhāsas tataḥ pṛthak //

nimittaṃ na sadā cittaṃ saṃspṛśaty adhvasu triṣu

animitto viparyāsaḥ kathaṃ tasya bhaviṣyati //

Note:

nimittaṃ na sadā cittaṃ saṃspṛśaty adhvasu triṣu

a-nimitto viparyāsaḥ kathaṃ tasya bhaviṣyati //

tasmān na jāyate cittaṃ cittadṛśyaṃ na jāyate

tasya paśyanti ye jātiṃ khe vai paśyanti te padam //

Note:

tasmān na jāyate cittaṃ citta-dṛśyaṃ na jāyate

tasya paśyanti ye jātiṃ khe vai paśyanti te padam //

ajātaṃ jāyate yasmād ajātiḥ prakṛtis tataḥ

prakṛter anyathābhāvo na kathaṃcid bhaviṣyati //

Note:

a-jātaṃ jāyate yasmād a-jātiḥ prakṛtis tataḥ

prakṛter anyathā-bhāvo na kathaṃ-cid bhaviṣyati //

anāder antavattvaṃ ca saṃsārasya na setsyate

anantatā cādimato mokṣasya na bhaviṣyati //

Note:

an-āder antavattvaṃ ca saṃsārasya na setsyate

an-antatā cā adimato mokṣasya na bhaviṣyati //

ādāv ante ca yan nāsti vartamāne 'pi tat tathā

vitathaiḥ sadṛśāḥ santo avitathā iva lakṣitāḥ //

Note:

ādāv ante ca yan na asti vartamāne 'pi tat tathā

vi-tathaiḥ sa-dṛśāḥ santo a-vi-tathā iva lakṣitāḥ //

saprayojanatā teṣāṃ svapne (vipratipadyate [B:]api pratipadyate)

tasmād ādyantavattvena mithyaiva khalu te smṛtāḥ //

Note:

sa-prayojanatā teṣāṃ svapne (vipratipadyate [B:]api pratipadyate)

tasmād ādy-antavattvena mithya aiva khalu te smṛtāḥ //

sarve dharmā mṛṣā svapne kāyasyāntarnidarśanāt

saṃvṛte 'smin pradeśe vai bhūtānāṃ darśanaṃ kutaḥ //

Note:

sarve dharmā mṛṣā svapne kāyasya antar-nidarśanāt

saṃvṛte 'smin pradeśe vai bhūtānāṃ darśanaṃ kutaḥ //

na yuktaṃ darśanaṃ gatvā kālasyāniyamād gatau

pratibuddhaś ca vai sarvas tasmin deśe na vidyate //

Note:

na yuktaṃ darśanaṃ gatvā kālasya a-niyamād gatau

pratibuddhaś ca vai sarvas tasmin deśe na vidyate //

mitrādyaiḥ saha saṃmantrya (saṃbuddho [B:]prabuddho) na prapadyate

gṛhītaṃ cāpi yat kiṃcit pratibuddho na paśyati //

Note:

mitra-ādyaiḥ saha saṃmantrya (saṃbuddho [B:]prabuddho) na prapadyate

gṛhītaṃ ca api yat kiṃ-cit pratibuddho na paśyati //

svapne cāvastukaḥ kāyaḥ pṛthag anyasya darśanāt

yathā kāyas tathā sarvaṃ cittadṛśyam avastukam //

Note:

svapne ca a-vastukaḥ kāyaḥ pṛthag anyasya darśanāt

yathā kāyas tathā sarvaṃ citta-dṛśyam a-vastukam //

grahaṇāj jāgaritavat taddhetuḥ svapne iṣyate

tad(dhetutvāt tu [B:]dhetutvāc ca) tasyaiva saj jāgaritam iṣyate //

Note:

grahaṇāj jāgaritavat tad-dhetuḥ svapne iṣyate

tad-(dhetutvāt tu [B:]dhetutvāc ca) tasya eva saj jāgaritam iṣyate //

utpādasyāprasiddhatvād ajaṃ sarvam udāhṛtam

na ca bhūtād abhūtasya saṃbhavo 'sti kathaṃcana //

Note:

utpādasya a-prasiddhatvād a-jaṃ sarvam udāhṛtam

na ca bhūtād a-bhūtasya saṃbhavo 'sti kathaṃ-cana //

asaj jāgarite dṛṣṭvā svapne paśyati tanmayaḥ

asat svapne 'pi dṛṣṭvā ca pratibuddho na paśyati //

Note:

a-saj jāgarite dṛṣṭvā svapne paśyati tanmayaḥ

a-sat svapne 'pi dṛṣṭvā ca pratibuddho na paśyati //

nāsty asaddhetukam asat sad asaddhetukaṃ tathā

sac ca saddhetukaṃ nāsti saddhetukam asat kutaḥ //

Note:

na asty a-sad-dhetukam a-sat sad a-sad-dhetukaṃ tathā

sac ca sad-dhetukaṃ na asti sad-dhetukam a-sat kutaḥ //

viparyāsād yathā jāgrad acintyān bhūtavat spṛśet

tathā svapne viparyāsād dharmāṃs tatraiva paśyati //

Note:

viparyāsād yathā jāgrad a-cintyān bhūtavat spṛśet

tathā svapne viparyāsād dharmāṃs tatra eva paśyati //

upalambhāt samācārād astivastutvavādinām

jātis tu deśitā buddhair ajātes trasatāṃ sadā //

Note:

upalambhāt samācārād asti-vastutva-vādinām

jātis tu deśitā buddhair a-jātes trasatāṃ sadā //

ajātes trasatāṃ teṣām upalaṃbhād viyanti ye

jātidoṣā na setsyanti doṣo 'py alpo bhaviṣyati //

Note:

a-jātes trasatāṃ teṣām upalaṃbhād viyanti ye

jāti-doṣā na setsyanti doṣo 'py alpo bhaviṣyati //

upalambhāt samācārān māyāhastī yathocyate

upalambhāt samācārād asti vastu tathocyate //

Note:

upalambhāt samācārān māyā-hastī yatha ūcyate

upalambhāt samācārād asti vastu tatha ūcyate //

jātyābhāsaṃ calābhāsaṃ vastvābhāsaṃ tathaiva ca

ajācalam avastutvaṃ vijñānaṃ śāntam advayam //

Note:

jāty-ābhāsaṃ cala-ābhāsaṃ vastv-ābhāsaṃ tatha aiva ca

a-ja-a-calam a-vastutvaṃ vijñānaṃ śāntam a-dvayam //

evaṃ na jāyate cittam evaṃ dharmā ajāḥ smṛtāḥ

evam eva vijānanto na patanti viparyaye //

Note:

evaṃ na jāyate cittam evaṃ dharmā a-jāḥ smṛtāḥ

evam eva vijānanto na patanti viparyaye //

ṛjuvakrādikābhāsam (alātaspanditaṃ [B:]alātaṃ spanditaṃ) yathā

grahaṇagrāhakābhāsaṃ (vijñānaspanditaṃ [B:]vijñānaṃ spanditaṃ) tathā //

Note:

ṛju-vakra-ādika-ābhāsam (alāta-spanditaṃ [B:]alātaṃ spanditaṃ) yathā

grahaṇa-grāhaka-ābhāsaṃ (vijñāna-spanditaṃ [B:]vijñānaṃ spanditaṃ) tathā //

aspandamānam (alātam [B:]ālātam) anābhāsam ajaṃ yathā

aspandamānaṃ vijñānam anābhāsam ajaṃ tathā //

Note:

a-spandamānam (alātam [B:]ālātam) an-ābhāsam a-jaṃ yathā

a-spandamānaṃ vijñānam an-ābhāsam a-jaṃ tathā //

alāte spandamāne vai nābhāsā anyatobhuvaḥ

na tato 'nyatra nispandān nālātaṃ praviśanti te //

Note:

alāte spandamāne vai nā abhāsā anyato-bhuvaḥ

na tato 'nyatra nispandān na alātaṃ praviśanti te //

na nirgatā alātāt te dravyatvābhāvayogataḥ

vijñāne 'pi tathaiva syur ābhāsasyāviśeṣataḥ //

Note:

na nirgatā alātāt te dravyatva-a-bhāva-yogataḥ

vijñāne 'pi tatha aiva syur ābhāsasya a-viśeṣataḥ //

vijñāne spandamāne vai nābhāsā anyatobhuvaḥ

na tato 'nyatra nispandān na vijñānaṃ viśanti te //

Note:

vijñāne spandamāne vai nā abhāsā anyato-bhuvaḥ

na tato 'nyatra nispandān na vijñānaṃ viśanti te //

na nirgatās te vijñānād dravyatvābhāvayogataḥ

kāryakāraṇatābhāvād yato 'cintyāḥ sadaiva te //

Note:

na nirgatās te vijñānād dravyatva-a-bhāva-yogataḥ

kārya-kāraṇatā-a-bhāvād yato '-cintyāḥ sada aiva te //

dravyaṃ dravyasya hetuḥ syād anyad anyasya caiva hi

dravyatvam anyabhāvo vā dharmāṇāṃ nopapadyate //

Note:

dravyaṃ dravyasya hetuḥ syād anyad anyasya ca eva hi

dravyatvam anya-bhāvo vā dharmāṇāṃ na upapadyate //

evaṃ na cittajā dharmāś cittaṃ vāpi na dharmajam

evaṃ hetuphalājātiṃ praviśanti manīṣiṇaḥ //

Note:

evaṃ na citta-jā dharmāś cittaṃ va āpi na dharma-jam

evaṃ hetu-phala-a-jātiṃ praviśanti manīṣiṇaḥ //

yāvad dhetuphalāveśas tāvad dhetuphalodbhavaḥ

kṣīṇe hetuphalāveśe nāsti hetuphalodbhavaḥ //

Note:

yāvad dhetu-phala-āveśas tāvad dhetu-phala-udbhavaḥ

kṣīṇe hetu-phala-āveśe na asti hetu-phala-udbhavaḥ //

yāvad dhetuphalāveśaḥ saṃsāras tāvad āyataḥ

kṣīṇe hetuphalāveśe (saṃsāraṃ na prapadyate [B:]saṃsāro nopapadyate) //

Note:

yāvad dhetu-phala-āveśaḥ saṃsāras tāvad āyataḥ

kṣīṇe hetu-phala-āveśe (saṃsāraṃ na prapadyate [B:]saṃsāro na upapadyate) //

saṃvṛtyā jāyate sarvaṃ śāśvataṃ (nāsti tena [B:]tena nāsti) vai

(sad[B:]sva)bhāvena hy ajaṃ sarvam ucchedas tena nāsti vai //

Note:

saṃvṛtyā jāyate sarvaṃ śāśvataṃ (na asti tena [B:]tena na asti) vai

(sad-[B:]sva-)bhāvena hy a-jaṃ sarvam ucchedas tena na asti vai //

dharmā ye iti jāyante (jāyante [B:]saṃvṛtyā) te na tattvataḥ

janma māyopamaṃ teṣāṃ sā ca māyā na vidyate //

Note:

dharmā ye iti jāyante (jāyante [B:]saṃvṛtyā) te na tattvataḥ

janma māyā-upamaṃ teṣāṃ sā ca māyā na vidyate //

yathā māyāmayād bījāj jāyate tanmayo 'ṅkuraḥ

nāsau nityo na cocchedī tadvad dharmeṣu yojanā //

Note:

yathā māyāmayād bījāj jāyate tanmayo 'ṅkuraḥ

na asau nityo na ca ucchedī tadvad dharmeṣu yojanā //

nājeṣu sarvadharmeṣu śāśvatāśāśvatābhidhā

yatra varṇā na vartante vivekas tatra nocyate //

Note:

na a-jeṣu sarva-dharmeṣu śāśvata-a-śāśvata-abhidhā

yatra varṇā na vartante vivekas tatra na ucyate //

yathā svapne dvayābhāsaṃ cittaṃ calati māyayā

tathā jāgrad dvayābhāsaṃ cittaṃ calati māyayā //

Note:

yathā svapne dvaya-ābhāsaṃ cittaṃ calati māyayā

tathā jāgrad dvaya-ābhāsaṃ cittaṃ calati māyayā //

advayaṃ ca dvayābhāsaṃ cittaṃ svapne na saṃśayaḥ

advayaṃ ca dvayābhāsaṃ (tathā [B:]cittaṃ) jāgran na saṃśayaḥ //

Note:

a-dvayaṃ ca dvaya-ābhāsaṃ cittaṃ svapne na saṃśayaḥ

a-dvayaṃ ca dvaya-ābhāsaṃ (tathā [B:]cittaṃ) jāgran na saṃśayaḥ //

svapnadṛk pracaran svapne dikṣu vai daśasu sthitān

aṇḍajān svedajān vāpi jīvān paśyati yān sadā //

Note:

svapna-dṛk pracaran svapne dikṣu vai daśasu sthitān

aṇḍa-jān sveda-jān va āpi jīvān paśyati yān sadā //

svapnadṛkcittadṛśyās te na vidyante tataḥ pṛthak

tathā taddṛśyam evedaṃ svapnadṛkcittam iṣyate //

Note:

svapna-dṛk-citta-dṛśyās te na vidyante tataḥ pṛthak

tathā tad-dṛśyam eva idaṃ svapna-dṛk-cittam iṣyate //

carañ jāgarite jāgrad dikṣu vai daśasu sthitān

aṇḍajān svedajān vāpi jīvān paśyati yān sadā //

Note:

carañ jāgarite jāgrad dikṣu vai daśasu sthitān

aṇḍa-jān sveda-jān va āpi jīvān paśyati yān sadā //

jāgraccittekṣaṇīyās te na vidyante tataḥ pṛthak

tathā taddṛśyam evedaṃ jāgrataś cittam iṣyate //

Note:

jāgrac-citta-īkṣaṇīyās te na vidyante tataḥ pṛthak

tathā tad-dṛśyam eva idaṃ jāgrataś cittam iṣyate //

ubhe hy anyoanyadṛśye te kiṃ tad astīti cocyate

lakṣaṇāśūnyam ubhayaṃ tanmatenaiva gṛhyate //

Note:

ubhe hy anyo-anya-dṛśye te kiṃ tad asti iti ca ucyate

lakṣaṇā-śūnyam ubhayaṃ tan-matena eva gṛhyate //

yathā svapnamayo jīvo jāyate mriyate 'pi ca